سال پرفراز و نشیب شورای عالی عتف؛
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، شورای عالی عتف به عنوان نهاد فرابخشی سیاستگذار علوم، تحقیقات و فناوری کشور بر اساس ماده 99 قانون برنامه سوم توسعه و مواد سه و چهار قانون تشکیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مصوب مرداد 1383) تاسیس شد و اولین جلسه خود را در روز 13 اسفندماه سال 1383 به ریاست رئیس جمهوری وقت تشکیل داد.
در این شورا هفت وزیر، رئیسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی، بانک مرکزی، فرهنگستان علوم، نمایندگان رئیسان دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و تعدادی از صاحب نظران بخش‌های تولیدی و خدماتی دولتی و خصوصی عضویت دارند و انجام وظایف دبیرخانه‌ای این شورا طبق قانون به وزارت علوم محول شده است.
** ساختار شورای عالی عتف
شورای عالی عتف از نظر ساختار اجرایی متشکل از یک کمیسیون دائم بر اساس ماده 9 آیین نامه داخلی، 11 کمیسیون تخصصی و یک کمیسیون تدوین و هماهنگی است که کمیسیون دائم برای استمرار و تسریع به فرایند تصمیم گیری و کارشناسی اولیه دستورکارهای شورای عالی تشکیل شده است.
شورای عالی عتف با ریاست رییس جمهوری یا معاون اول وی از آغاز فعالیت تا پایان شهریور 1396، 21 جلسه تشکیل داده است که جلسه بیست و یکم 30/03/1396 در دولت یازدهم برگزار شد.
در راستای اجرای ماده سه آیین‌نامه داخلی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (مصوبه دومین جلسه شورای عالی در تاریخ 03/02/1385) و برای تسهیل و تسریع در انجام وظایف شورای عالی، جلسه‌های کمیسیون دائم با حضور نمایندگان کلیه دستگاه‌های اجرایی عضو (ماده 5 آئین‌نامه یادشده) با وظایف و اختیاراتی برگزار می شود؛ تصمیم‌گیری در مواردی از وظایف تفصیلی شورای عالی که از طرف آن شورا تفویض اختیار شده و بررسی و اظهارنظر در مواردی که از طرف شورای عالی ارجاع می‌شود.
کمیسیون دائم شورای عالی عتف در سال 96 در مجموع 13 جلسه تشکیل داده است و به طور سنتی جلسات این شورا آخرین چهارشنبه هر ماه در محل وزارت علوم و آخرین جلسه در دبیرخانه کمیسیون برگزار شده است.
** فعالیت‌های دبیرخانه شورا
دبیرخانه شورای عالی عتف برای انجام بهتر تکالیف قانونی و با توجه به فقدان ساختار سازمانی در سال 1393، اقدام به طراحی ساختار سازمانی کرد که بر اساس آن فعالیت‌ها در قالب سه مدیریت امور ستادهای تخصصی، امور کمیسیون‌ها و امور دبیرخانه ذیل معاونت اجرایی انجام می‌شود.
** فعالیت‌های جاری دبیرخانه شورای عالی عتف و دستاوردهای سال 96
پیاده‌سازی سیستم نظارت یکپارچه بر پیشرفت اهداف سازمانی؛ تنوع و گستردگی وظایف شورای عالی عتف و دبیرخانه آن، باعث تولید حجم بالای اطلاعات و مستندات شده که باید با مدیریت یکپارچه اطلاعاتی منظم شود و برای نمونه همه جلسات دبیرخانه شورای عالی عتف و مصوبات جلسات شورای عالی در سیستم یکپارچه بر پیشرفت اهداف سازمانی (نیپا) گردآوری شده است.
همچنین استقلال دبیرخانه عتف پس از پیگیری های مداوم و استقرار دبیرخانه شورای عالی عتف در ساختمان مستقل یکی دیگر از دستاوردهای این نهاد در سال 1396 است.
دبیرخانه شورای عالی عتف از سال 1383 در ساختمان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مستقر بود اما از سال 1389 به مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور انتقال یافت. در سال 1396 پس از پیگیری های مداوم دبیرخانه برای تخصیص ساختمان مستقل، طی تفاهم نامه ای با پژوهشگاه مواد و انرژی، دبیرخانه شورا به ساختمان مرکزی این پژوهشگاه انتقال یافت.
** 13 جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف
دکتر وحید احمدی معاون پیشین پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از جلسه 154 تا جلسه 162 ریاست این شورا را برعهده داشت و از هفدهم دی ماه که دکتر مسعود برومند خلف وی با حکم ریاست جمهوری به دبیرکلی شورای عالی عتف منصوب شد، اولین جلسه را در تاریخ 27 دی اداره کرد.
اولین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف در روز 30 فروردین 96 برای بررسی سه موضوع برگزار شد؛ در این جلسه بررسی آیین نامه ساماندهی، مکان یابی و استقرار کانون های اصلی و پهنه های علم و فناوری، نحوه اعطای مشوق های مالی و غیرمالی به شرکت ها و موسسات مستقر در مناطق ویژه علم و فناوری و ارائه پیشنهاد منطقه ویژه علم و فناوری اصفهان در خصوص اساسنامه سازمان عامل استقرار و توسعه منطقه ویژه اصفهان برگزار شد.
احمدی در پایان این نشست در جمع خبرنگاران گفت: تهیه آئین نامه ساماندهی، مکان یابی و استقرار کانون های اصلی و پهنه های علم و فناوری از کارهای بزرگی است که برای ساماندهی و فعالیت بهینه و بیشتر در مناطق ویژه علم و فناوری انگیزه ایجاد خواهد کرد.
دومین جلسه کمیسیون دائم عتف 27 اردیبهشت در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و در حالی برگزار شد که در دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری (15 اردیبهشت 1396) یکی از نامزدهای ریاست جمهوری این شورا را به کم کاری متهم کرده و روابط عمومی نیز به این اتهام پاسخ داده بود.
در این جلسه کمیسیون دائم، یکی از بحث ها بررسی قانون و مقررات مربوط به نحوه اعطای مشوق های مالی و غیرمالی به شرکت ها و موسسات مستقر در مناطق ویژه علم و فناوری بود.
به گفته احمدی، با تأییدی که در کمیسیون صورت گرفت یک ماده قانونی پیشنهادی مطرح شد که بر اساس قانون شرکت های دانش بنیان و قانون مناطق آزاد، تسهیلات و معافیت هایی را به مجموعه و شرکت ها و اشخاص حقیقی و حقوقی مستقر در مناطق اعطا، که این ماده قانونی از طریق دولت به عنوان یک لایحه پیشنهادی به مجلس ارجاع می شود.
همچنین دبیرکل شورای عالی عتف ارائه گزارشی از وضعیت فعال سازی سامانه عرضه و تقاضای پژوهش و نحوه پیشرفت تدوین سند ملی علم و فناوری در اقتصاد دانش بنیان حوزه انرژی برای تصویب شورای عالی عتف را از دیگر موضوعات این جلسه دانست.
سومین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف در باغ گیاه شناسی ملی ایران 29 خرداد 96 برگزار شد. بر اساس اصلاح آیین نامه کمیسیون های تخصصی شورای عالی عتف، پیشنهاد افزایش مدت عضویت اعضای حقیقی از دو سال به چهارسال و هدفمندسازی گسترش یا توسعه آموزش عالی متناسب با نیازهای کشور، وزارت علوم موظف شد ظرف 6 ماه برنامه هدفمندسازی گسترش آموزش عالی را متناسب سازی و ترتیب متخصصان را با نیازهای کشور هماهنگ کند. همچنین ارائه گزارش نظام ملی نشر علمی از دیگر دستورات این جلسه بود.
چهارمین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف در سال 96 و جلسه یکصدوپنجاه و هفتم این شورا 28 تیر برگزار شد؛ مناطق ویژه علم و فناوری موضوع اصلی این جلسه بود و به گفته دبیرکل شورای عالی عتف درخواست ایجاد مناطق ویژه علم و فناوری در پنج استان در این جلسه مطرح شد؛ استان های تهران، فارس، خوزستان و هرمزگان متقاضی ایجاد این مناطق بودند که استاندارها و نمایندگان این استان ها برنامه های خود را بر اساس شاخص های شورای عالی عتف اعلام کردند که به گفته احمدی در جلسه آتی کمیسیون دائمی شورای عالی عتف در مورد صدور مجوز برای این استان‌ها تصمیم گیری می شود.
پنجمین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف در سال 96 و یکصدوپنجاه و هشتمین جلسه این کمیسیون به بررسی عملکرد دستگاه‌ها در حوزه علم و فناوری اختصاص داشت که افزون بر این گزارش سامانه پیگیری سیاست های علم و فناوری نیز ارائه شد.
به گفته احمدی در این جلسه به تاریخ 25 مرداد 96 برای این که نظام گزارش گیری، موثرتر و راحت تر و قابل تحلیل باشد، سامانه ای طراحی شده که دستگاه ها در آن گزارش دهند و مدیران سطح بالای کشور از آن استفاده کنند؛ از این سامانه رونمایی و گزارش آن در پی ابلاغ سیاست های علم و فناوری توسط رهبر معظم انقلاب ارائه شده است. در این جلسه از وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و توسعه کشاورزی گزارشی ارائه شد.
سالن شهدای جهاد علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 29 شهریور میزبان ششمین جلسه شورای عالی عتف در سال 96 بود. دستور اول این جلسه گزارش عملکرد دبیرخانه شورای عالی در چهار سال دولت یازدهم بود و دستور جلسه دوم در سه قسمت بررسی شد.
احمدی گفت: ماده 64 برنامه ششم توسعه تکالیفی را برای دولت منظور می کند و یکی از این تکالیف بندهای ب، پ و ت این ماده برای تخصیص یک درصد از بودجه دستگاه ها برای امور پژوهشی است و در این جلسه آیین نامه اجرایی این سه بند طرح و تصویب شد.
یکصدوشصتمین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف نیز در آخرین روزهای ماه اول پاییز برگزار شد. بررسی آیین نامه اجرایی شهرک‌های دانش سلامت و جذب اعضای حقیقی برای کمیسیون های تخصصی عتف دستور این جلسه بود.
به گفته احمدی بر اساس متن قانون، دولت موظف است از بخش های خصوصی و تعاونی برای ایجاد شهرک های دانش سلامت حمایت کند و وزارتخانه های علوم و بهداشت باید این شهرک‌ها را تشکیل دهند. همچنین تدوین آیین نامه اجرایی آن به دبیرحانه شورای عالی عتف و کمیسیون مربوطه ارجاع شده است.
آیین نامه اجرایی تاسیس این شهرک ها در جلسه مطرح و نظر اعضای کمیسیون در مورد آن ارائه و قرار شد کارگروهی برای اصلاحات آن تعیین و بعد از اصلاحات به هیات دولت برای تصویب نهایی ارائه شود.
** تغییر در وزارت علوم و انتظار انتصاب دبیرکل جدید شورای عالی عتف
همچنین فراخوان جذب اعضای کمیسیون های تخصصی شورای عالی عتف خطاب به مراکز علمی و دانشگاه ها دیگر دستور جلسه کمیسیون دائم در این نشست بود.
هفتمین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف در سال گذشته اما با تغییری اساسی همراه بود. دکتر مسعود برومند در روز 22 آبان ماه و بعد از استعفای دکتر وحید احمدی به سمت معاونت پژوهش و فناوری وزیر علوم منصوب شد، همزمان با آن احمدی نیز به ریاست مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور رسید. مراسم تودیع و معارفه دکتر احمدی در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور چهارشنبه 29 آبان ماه برگزار شد و بعد از آن وی اولین جلسه شورای عالی عتف را اداره کرد؛ زیرا بر اساس قانون دبیرکل شورا باید از سوی رئیس جمهوری منصوب شود.
دستور این جلسه نحوه رسیدگی به شکایات شرکت های دانش بنیان در دبیرخانه شورای عالی عتف و آخرین وضعیت نظام توسعه علمی کشور بود. همچنین ارائه گزارشی از فعالیت های دبیرخانه و شورا در حوزه طرح های کلان ملی، ساماندهی طرح ها، تدوین سیاست ها و اولویت های علم و فناوری تشریح شد. گزارشی از فعالیت های این شورا طی چهار سال گذشته و فعالیت دستگاه های اجرایی در اجرای قانون اختصاص یک درصد از اعتبارات دستگاه ها به پژوهش ارائه شد.
موضوع استقرار، ساماندهی، سازماندهی، قانون و احکام مربوط به مناطق ویژه علم و فناوری در چهار سال گذشته نیز طرح و بررسی شد.
یکصدوشصت و دومین جلسه کمیسیون دائم نیز به دبیرکلی احمدی و با حضور دکتر برومند در روز 29 آذرماه برگزار شد؛ دستور این جلسه بررسی و تصویب شیوه نامه انتخاب نمایندگان تشکل ها و انجمن های علمی در شورای عالی عتف و رسیدگی به اعتراضات شرکت های دانش بنیان بود.
** تقدیر از خدمات دبیرکل پیشین عتف
شیوه نامه انتخاب نمایندگان انجمن ها و تشکل های علمی در این شورا تصویب شد و شیوه نامه کارگروهی در کمیسیون دائمی متشکل از وزارتخانه های علوم، صنعت، معدن و تجارت، نیرو و نفت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی در مورد نحوه رسیدگی به شکایات در جلسه مطرح شد ولی به دلیل تنگی وقت تصویب آن به جلسه بعدی موکول شد.
با توجه به حکم رییس جمهوری برای دبیرکلی شورای عالی عتف، یکصدوشصت و سومین جلسه کمیسیون دائم شورای عالی عتف در روز 27 دی ماه با حضور احمدی برای تقدیر از وی و در ادامه با ریاست برومند برگزار شد.
بررسی سند ملی توسعه زیست فناوری و تصویب آیین نامه اجرایی قانون رسیدگی به شکایت شرکت های دانش بنیان دستور این جلسه بود.
به گفته برومند این سند در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور مطرح شد و حاوی موضوع و روش اجرایی کار است. همچنین بر اساس قانون رسیدگی به شکایات شرکت های دانش بنیان به دبیرخانه شورای عالی عتف سپرده شده است و آیین نامه اجرایی این قانون نیز که از جلسه قبل مطرح شده بود در این جلسه به تصویب رسید.
آخرین جلسه و یکصدوشصت و چهارمین کمیسیون دائم شورای عالی عتف چهارشنبه 16 اسفندماه در محل دبیرخانه این شورا تشکیل شد و دکتر برومند از بررسی سه دستور در این جلسه خبر داد.
ارائه گزارشی از پروژه های سمات، بررسی آیین نامه شرکت های دانش بنیان در خصوص روش کار و برنامه های شورای عالی عتف ازجمله این دستورات بود.
** کمیسیون های تخصصی عتف در 6 ماهه اول سال 96
کمیسیون های تخصصی شورای عالی عتف نیز در 6 ماهه اول سال گذشته چهار جلسه را برگزار کرده اند و بر اساس گزارش تفصیلی دبیرخانه از این جلسات بررسی طرح های کلان ملی مرتبط با هر کمیسیون، بررسی شرح تفصیلی وظایف و اختیارات تخصصی انرژی، طرح نیازهای متخصصان اعضای کمیسیون، بررسی گزارش مطالعه موردی، ارائه گزارش های موردی نمایندگان سازمان های مرتبط در جلسات کمیسیون، تدوین اسناد بالادستی مرتبط مانند تدوین سند علم، فناوری، نوآوری و دانش بنیان حوزه کشاورزی و بررسی گزارش از فعالیت‌ها و اقدامات دستگاه‌های اجرایی عضو کمیسیون در خصوص سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی رهبری ازجمله مهمترین فعالیت های انجام شده در کمیسیون ها است.همچنین به نظر می رسد کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی پرکارترین کمیسیون با برگزاری 6 جلسه طی 6 ماه و کمیسیون تخصصی سلامت، امنیت غذایی و رفاه اجتماعی با برگزاری 2 جلسه کم کارترین کمیسیون ها باشند
ارسال نظرات