واکاوی «سیاسی کاری» در شورای اول و پنجم شهر تهران/ آیا شهردار بعدی پایتخت «به خاطر مردم» انتخاب خواهد شد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، نیلوفر هوشمند- سال 1377 بود که اعضای شورای شهر اول پایتخت در نخستین انتخابات برگزار شده توسط دولت اصلاحات برگزیده شدند. با شعار «شورا؛ بنیان دموکراسی» بر سر کار آمدند و سه سال پس از تشکیل شورا و در آستانۀ انتخابات تازه، اختلاف و تنش میان برخی اعضای شورا با شهرداری و گروه دیگری از همکارانشان تبدیل شد به موضوع اول کشور. روزی نبود که خبری از فریاد، اعتراض، درگیری، قهر و تعطیلی جلسۀ شورا به صدر اخبار نیاید. اختلافات شورا و شهرداری از زمان شهرداری ۳۳ ماهۀ مرتضی الویری آغاز شده بود، اما با رفتن او نیز گشایشی در کار این دو نهاد مهم مدیریت شهر تهران حاصل نشد.

در اسفندماه ۱۳۸۰ شورای اسلامی شهر تهران پس از ماه‌ها کشمکش با مرتضی الویری که سرانجام به خداحافظی او از ساختمان خیابان بهشت انجامید، محمدحسن ملک‌مدنی را به عنوان شهردار جدید انتخاب کرد. اما ماه عسل شورا و شهردار دوم، چندان طولانی نبود که تصمیم ناگهانی او مبنی بر توقف فروش تراکم بار دیگر آتش اختلافات را شعله‌ور کرد.

در نهایت ۲۰ اسفند ۸۱ محمدعلی ابطحی در گفت‌وگویی اعلام کرد که هیات مرکزی حل اختلاف به انحلال شورای شهر تهران رای داده است و این شورا پس از درگیری و جدال‌های بسیار منحل شد.

ابطحی گفت: «علیرغم رای منفی نمایندگان دولت برای انحلال شورای شهر تهران، انحلال این شورا با اکثریت آرا به تصویب رسید. نتیجه این نشست و رای گیری به وزارت کشور اعلام شده تا از طریق این مرجع ابلاغ شود. آخرین تلاش این هیات برای بقای شورای اسلامی تهران، تشکیل جلسه‌های ۷ ساعته بود که متاسفانه علیرغم توافق مکتوب اعضای شورا بر عمل به دستور حکمیت، مورد عمل تعدادی از اعضا قرار نگرفت.»

اتفاقات و فضاحت های شورای اول منجربه پایین آمدن انگیزه و امید مردم برای رفع و حل امور و مشکلات شهری شد و این خاطره‌ی تلخ، اعتماد مردم را برای بار دیگر روی کار آوردن یک شورای اصلاح طلب سلب کرد. تا اینکه قالیباف در دوران دوازده ساله مدیریت جهادی اش با شورای شهری اصولگرا و قوی توانست تهران را به شهری مدرن و گردشگری تبدیل کند و رنگ امید را بر دیوارهای خسته شه بنشاند . وی با مدال مدیریتی اش توانست تهران را به یکی از شهرهای پیشرو آسیا تبدیل کند و سازو کار شهری را در حد جهانی بالا ببرد. اما پس از اتمام دوران شهرداری قالیباف و شورای دوره چهارم، اصلاح طلب‌ها باردیگر با تبلیغات وسیع و سعی در امید آفرینی در مردم رأی آورده و یک شورای 21 نفره اصلاح طلب را تشکیل دادند تا شاید خاطره تلخ شورای سیاسی دهه 70 را از ذهنها پاک کنند .

قالیباف که پیش از انتخابات ریاست جمهوری 96 گفته بود از شهرداری خواهد رفت، پس از مدیریت ۱۲ ساله سکان شهر را به شورایی سپرد که می‌خواست منشاء تحولات و تغییرات امید آفرین در شهر باشد.

سرانجام شورای دوره پنجم پس از جلسات مکرر پشت در‌های بسته و با وجود زمان چندماهه‌ای که برای انتخاب شهردار فرصت داشتند فردی را انتخاب کردند که پیش از آن مجلس برای وزارت آموزش و پرورش به او اعتماد نکرده بود و در اذهان عمومی جز استعفا چیز دیگری را یادآوری نمی‌کرد. محمدعلی نجفی که شاید روحیه اش بیشتر مناسب همان تحقیق و پژوهش‌های دانشگاهی باشد در سمت ریاست سازمان میراث فرهنگی ۵ ماه بیشتر تاب نیاورد و پس از آن استعفا داد و دلیل آن را مشکل قلبی خود عنوان کرد و از بیماری اش سخن گفت و در سال ۹۶ در حالی که دیری از استعفای قبلی وی به دلیل بیماری قلبی اش نگذشته بود توسط شورای شهر به عنوان شهردار انتخاب شد و کرسی نشینی بهشت را انتخاب کرد، این انتخاب در حالی بود که وقتی از برخی از اعضای شورای شهر درباره سلامتی و بیماری وی سوال می‌شد در پاسخ می‌گفتند بیماری ایشان بهبود یافته و مشکلی برای پذیرش مسئولیتی با مشکلات و دغدغه‌های وسیع به مانند شهرداری ندارد.

دیری از انتخاب نجفی نگذشته بود که با رأی شورا بنا شد تا نجفی برای ارائه گزارش صدروزه کارکرد خود در شهرداری و تحویل سند تغییرو وتحول شهرداری تهران به شورای شهر بیاید. سرانجام در اواسط دی ماه ۹۶ محد علی نجفی با جضور در سی و هفتمین جلسه شورای شهر در حضور خبرنگاران و اعضای شورای شهر در حالی که قرار بود تا گزارش عملکرد صدروزه خود و سند تغییر و تحول در شهرداری را ارائه دهد با به همراه آوردن کتابچه‌ای قطورمبنی بر سند تغییرو تحول شهرداری به تخریب اعمال ۱۲ سال قبل شهرداری تهران پرداخت. سیاه نمایی وی درباره شهرتهران در این ۱۲ سال اخیر تا حدی بود که واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی را دربر داشت و آن‌ها را به اعتراض وادار کرد.

اولین ارائه گزارش از عملکرد شهردار با تخریب شهرداری که ۱۲ سال تهران را با تمام آسیب‌ها و مشکلاتش ارائه کرد آغاز شد و همین سرآغاز نشان داد تا این شهردار کارگزارانی برای اداره شهر نیامده است و خاطره سیاسی بازی شورای اول و شهرداری دوران الویری و ملک مدنی را در یاد‌ها زنده کرد.

 

در همین راستا مرتضی طلایی نایب رئیس سابق شورای شهر تهران در گفت‌وگویی با خبرگزاری دانشجو ضمن اشاره به ماموریت نجفی برای تخریب قالیباف، گفت: در مدتی که نجفی شهردار بود بخش عمده‌ای صرف تهیه کردن گزارش منفی از شهرداری قالیباف شد که به عهده وی گذاشته شده بود.

نجفی در حالی که به مانند دوران ریاستش بر سازمان میراث فرهنگی حدود ۶ ماه بیشتر از مسئولیتش در شهرداری تهران نمی‌گذشت در آخرین روز‌های اسفند سال ۹۶ استعفای خود را به شورای شهر تقدیم کرد و این بار نیز بیماری را دلیل استعفای خود دانست.

شورای شهر که نمی‌دانست با این اتفاق پیش آمده مقابل مردم چه کند، بررسی استعفا را به بعد از تعطیلات نوروز موکول کرد و بعد از برگزاری جلسات پشت در‌های بسته در اولین جلسه سال ۹۷ در صحن علنی به استعفای شهردار رأی مخالف داد. این امر در حالی بود که ۴ نفر از اعضای شورا من جمله دکتر علیخانی و محمد جواد حق شناس به رفتن نجفی رأی مثبت داده‌ بودند. محمد جواد حق شناس در پی این رأی مثبت خود به رفتن شهردار به خبرنگار خبرگزاری دانشجو گفت که نجفی ماندنی نیست!

 

اما تلاش اعضای شورا در نگه داشتن شهردار مستعفی، بدلیل اینکه اشتباه‌شان برهمگان محرز نشود و بازهم بر طبل ناکارآمدی شورای اصلاح طلب کوفته نشود، تعجب عموم جامعه را برانگیخت، که چرا به کسی که بار‌ها اعتماد مردم را سلب کرده و بازهم با استعفا از مسئولیت شانه خالی کرده را می‌خواهید در جایی که توانایی اش را ندارد نگه دارد؟

سرانجام پس از عدم تمکین نجفی از رأی شورا، استعفای وی در جلسه بعدی پذیرفته شد و گزینه‌های دیگر روی میز گذاشته شدند. صحنه شورا در ظاهر آرام اما میدان نبرد کاندیداهایی شد که هرکدام از سوی حزب و جناحی معرفی شده اند. در این میان محسن هاشمی که پیش از آمدنش به شورای شهر داعیه شهردار شدن را داشت و در گروههای تلگرامی تحت عنوان با پدرمتروی تهران تا شهرداری به جریانسازی برای شهردارشدن خود می‌پرداخت، گزینه احتمالی قوی برای شهردار شدن به حساب می‌رود، اما ترس از رفتن هاشمی از شورا و ورود چمران که آرای زیادی برای جایگزینی در شورا را دارد، برخی اعضای شورا را به این واهمه انداخته که هیچ اصولگرایی وارد حلقه 21نفره شورا نشود. تا جاییکه اعضای شورا به خارج نشدن هیچ کس از شورای شهر و عدم جایگزینی اظهار نظر کرده و برخی دیگر مثل حجت نظری در این باره گفت: "چمران آرزو دارد تا دوباره به شورای شهر برگردد.تلاش های این چنینی کاملا پیش بینی شده است و اگر ما فکر کنیم که با خروج نجفی حاشیه ها پایان می یابد، قدری خوش باوری محسوب می شود، شاید امروز جناح مقابل استعفای نجفی را یک موفقیت بداند. "

حال شورای شهر بنا دارد تا کاندیدا های مورد نظر خود را در صحن شورا معرفی کند و ببیند کدام شایستگی بیشتری را برای دریافت مقام شهردار شدن دارند. اما آنچه که از تجربیات قبلی به نظر می‌رسد این است که این بار نیز تعدادی کاندید نمایشی قربانی یک کاندید سیاسی خواهند شد و باید دید که اینبار مدال شهردار شدن به کدام حزب می‌رسد. آیا کارگزارانی ها بازهم برنده این بازی خواهند بود یا کاندیداهای دیگری مثل پیروز حناچی، تابش، مناف هاشمی و انصاری لاری می‌توانند گوی سبقت را در این رقابت سیاسی بربایند.

این نگاه سیاسی اعضای شورای شهر به مسائل شهری و انتخاب شهردار جز یادآوری شورای اول چیز دیگری را در ذهن تداعی نمی‌کند، سیاسی نگری به موضوعاتی که مربوط به اداره شهری بالای ده میلیون جمعیت روزانه است به مردم و شهروندان لطمه زیادی را وارد خواهد کرد اما باید دید کدام کاندید از کدام حزب پیروز می‌شود "کرسی نشین بهشت" شود.

تجربه تلخ نادیده گرفتن مردم در سیاسی کاری‌های سالهای قبل از عدم اولویت مردم در انتخاب اصلاح طلبان نشان دارد، امید است این بار این انتخاب رنگ و بوی مردمی به خود بگیرد.