امیرسرتیپ دوم خلبان بازنشسته حسین خلیلی در گفتگویی در خصوص نقش نیروی هوای ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس و مشکلات آن زمان نیروی هوایی ارتش سخنانی کمتر شنیده شده را بازگو کرد، گفتگو با امیر سرتیپ دوم خلبان بازنشسته حسین خلیلی به شرح زیر است:
***در ابتدا خودتان را معرفی و درخصوص نحوه ورودتان به نیروی هوایی ارتش توضیح بفرمایید؟
بنده متولد 1335 در ورامین هستم و دورههای مختلف تحصیلی را در ورامین طی کردم؛ درسال 54 با دوره خلبانی آشنا و به کشور آمریکا اعزام شدم و سال 56 به کشور بازگشتم؛ دوره هواپیمایی F5 را در پایگاه دزفول گذراندم و در اوایل سال 57 به پایگاه تبریز به عنوان خلبان هواپیمای شکاری منتقل وبنده در سن 24 سالگی جزوجوانترین خلبانانی بودم که وارد دفاع مقدس شدم.
***درباره نخستین روزهای جنگ تحمیلی توضیح بفرمایید؟
فلج کردن نیروی هوایی کشور، اولین اولویت صدام بود که خوشبختانه با توجه به عملکرد فوق العاده نیروی هوایی ارتش تمامی معادلات صدام را بر هم زد . هواپیماهای عراقی در ساعت 2:00 آخرین روز شهریور ماه سال 59 اقدام به تعرض به پایگاه یکم مهرآباد، تبریز، همدان، دزفول، امیدیه و بوشهر کرد تا بتواند نیروی هوایی ما را فلج کند، اما خوشبختانه نیروی هوایی ما در کمتر از 2 ساعت توانست با یاری خداوند پاسخ محکمی به تجاوزهای دشمن بعثی بدهد؛ نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران پس از یک و نیم ساعت از تهاجم هوایی دشمن موفق شد پایگاههای نظامی رژیم بعث را در شهرهای «کوت» و «ناصریه» عراق بمباران و واکنشی سریع به تهاجم عراق انجام دهد.
در نخستین روز مهرماه 59 با فراخوان «شهید فکوری»، 140 فروند هواپیما از پایگاههای هوایی تهران، همدان و بوشهر به پرواز در آمدند و تمام پایگاههای هوایی عراق را مورد بمباران قرار دادند و موفق شدیم برتری هوایی جمهوری اسلامی ایران را بار دیگر ثابت و عملیات کمان 99یا همان 140 فروندی را با موفقیت اجراکنیم؛ نیروی هوایی درهمان 31 شهریور به عنوان یک نیروی واکنش سریع وارد جنگ شد و شهدانی مثل شهید محمد صالحی و خالد حیدری را تقدیم کرد.
درزمان آغاز جنگ 15 نقطه از جمله پایگاههای نیروی هوایی ما مورد تعرض قرار گرفتند ولی تلفات انسانی بسیار جزیی داشتیم که علت پایین بودن تلفات انسانی لطف الهی بود در نتیجه تمامی اینها را مدیون سه مولفه؛ لطف الهی، رهبری مدبرانه امام و همت ملت ایران و در راس آن فرزندان این ملت در نیروی هوایی بودیم.
** علت اینکه رژیم بعثی عراق با وجود عقبه قوی از سوی کشورهای غربی ولی نتوانست به هدفش برسد، چیست؟
عنایت حق تعالی، دوم تدبیر نیروی هوایی بود که با عملیات پدافند غیرعامل نگذاشت عراق به اهداف خودش برسد و سوم تدبیر آگاهانه رهبری انقلاب اسلامی که باعث شد تا اهداف دشمن محقق نشود و همچنین از سوی دیگر زمانی که جنگ تحمیلی شروع شد، همه اعضا و افراد در نیروی هوایی برای دفاع از خاک میهن خود متحد شدند و هیچ کس هم بهانهای برای عدم حضورش نیاورد.
به عبارت دیگر در آن مقطع دشمن فکر می کرد با وجود تغییراتی که در نظام نیروی هوایی به وجود آمده دیگر آن شوق و علاقه در بین خلبانان نیست، اما این جنگ تحمیلی بیش تر از پیش این اتحاد را در بین نیروهای هوایی ایجاد کرد و تمام مشکلات را با نگاه به اینکه دشمنی هست که به خاک این میهن تعرض کرده به فراموشی سپردند. حتی بعضی اعتراض کردند که چرا نگذاشتید ما عملیات پیش دستانه را اجرا کنیم.
*** در خصوص نحوه جلوگیری از سقوط رادار دزفول در 6ماه نخست جنگ، توضیح بفرمایید؟
نیروی زمینی عراق با تهاجمش توانست تا پشت کرخه و 50 کیلومتری پایگاههای هوایی دزفول نفوذ کند و از نظر هوایی در فاصله 4 دقیقهای با ایران قرار داشت و حتی میتوانست با موشکهای خود شهرهای دزفول و اندیمشک را مورد هدف قرار دهد. بدتر از آن، این بود که رادار مستقر شده در دهلران که به عنوان چشم خوزستان به شمار میآمد، به تصرف دشمن درآمده و چنانچه رادار شهر دزفول هم سقوط میکرد دشمن میتوانست پروازهای خود را از این شهر انجام دهد و ضعف ژئوپلتیک خود در شهر ناصریه را به نوعی جبران کند.
با مقاومت نیروی هوایی این نقشه دشمن محقق نشد و با تقدیم 70 شهید همچون محمدزاده نعمتی، خالق حیدری، مهدی طیبی و چند شهید والامقام دیگر به زیبایی تمام موفق شدیم پایگاه هوایی دزفول را حفظ کنیم. در طول 6 ماه نخست جنگ تحمیلی نیروی هوایی 70 شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرد چرا که هنوز نیروهای زمینی به شکل گستردهای برای دفاع از مرزهای غربی کشور مستقر نشده بودند و در طول این مدت نیروی هوایی نقش مؤثری در دفاع همه جانبه از کشور داشت. نیروی هوایی در طول 8 سال دفاع مقدس 212 شهید خلبان تقدیم انقلاب اسلامی کرده است.
***درخصوص علت انتخاب شما به عنوان خلبان هواپیمای F14 بعنوان یک جنگنده پیشرفته، توضیح بفرمایید؟
من یکی از جوانترین خلبانهایی بودم که قبل از پیروزی انقلاب دوره خلبانی خود را طی نموده و وارد عرصه جنگ شدم. بر طبق نظر شهید خلبان عباس بابایی که معتقد بود در اولین کلاسها کسانی حضورداشته باشند که هم جوان باشند و هم توانایی علمی و پروازی را داشته باشند از این رو من، شهید محمدرضا شادنژاد، شهید علیرضا بیطرف و امید بادکوهی که در حال حاضر هم در اصفهان ساکن هستند و بازشسته شدهاند چهار نفری به عنوان اولین میان کلاسهای F14 انتخاب شدیم.
شهید بابایی معتقد بود که جوانان منتخب، توانایی لازم در آموزش و پرواز را داشته و با توجه به سن کمشان توانایی تحمل سال های متممادی پرواز را خواهند داشت و طی سالهای جنگ و تا اواخر آن حضور داشته باشند زیرا امام فرمودند که اگر جنگ 20 سال هم طول بکشد ما همچنان ایستادهایم، لذا خلبانهای انتخاب شده میبایست فاکتورهای لازم را دارا میبودند از این رو من هم به عنوان یکی از خلبانان این جنگنده انتخاب شدم.
***نقش نیروی هوایی را در جنگ تحمیلی چطور ارزیابی میکنید؟
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نقش بیبدیلی در جنگ تحمیلی داشت در 17 شهریور زمانی که عراقیها به مرزهای ما حمله میکنند مثل پاسگاه خانلیلی و میمک در آن شرایط هم وضعیت نیروی زمینی چندان مناسب نبود، یعنی هنوز مستقر نشده بودند. خود نیروی هوایی هم گرفتاریهای و مشکلاتی داشت و اکثر ژنرالهای نیروی هوایی بازنشسته شده بودند.
در 27 شهریور، سیدالاسرا حسین لشکری که در اولین مأموریتی که برا ی شناسایی مسلحانه میرود مورد هدف دشمن قرار گرفته و اسیر میشود. باید از اولین جاویدالاثر محمد زارع نعمتی هم نام برد که در همان نیروی هوایی از ماهها قبل، درگیر بوده و در واقع عراق به درستی و خیلی حساب شده برای یک پیروزی برقآسا به ما حمله کرد؛ دشمن تمام خبرنگاران و رسانهها را دعوت کرده بود که این پیروزی بزرگش را اطلاعرسانی کرده ودر سطح جهانی مطلع نماید و دشمن جشن بگیرد ولی آن چیزی که پیروزی بزرگ عراق را به جنگی فرسایشی تبدیل کرد ، به لطف الهی ، رهبری امام خمینی (ره) ورشادتهای خلبانان نیروی هوایی بود که عراق فکر میکرد این خلبانان از پیکره نظام جمهوری اسلامی جدا شدند. در حقیقت خلبانان غیور کشور زمانی که دیدند کشور مورد هجوم بعثی ها قرار گرفته است همه دلخوریها و کدورتها را کنار گذشته از جانشان گذشتند و از کشور دفاع کردند.
تمامی شهدای نیروی هوایی مردانی بودند که در مقابل نیروی هوایی دشمن ایستادند و آنها پیروزی عراق را به یک حرکت فرسایشی تبدیل کردند؛ نیروی هوایی نقش برجستهای در تمام جنگ داشت به ویژه در اواخر جنگ که عراق سعی میکرد به نقاط مرزی ما حمله کند نیروی هوایی با همه محرومیتها ایستادگی خود در کنار سایر نیروها اجزاه نداد دشمن موفق شود.
***در حال حاضر نیرو هوایی کشور ما از چه میزان پیشرفت و قابلیتهای دفاعی برخوردار است؟
ما ساز و کارها و کدهای ژئوپلتیکی خودمان و راهبرد دکترین ارتشمان را بر مبنای دفاعی پایه ریزی کردهایم و قطعاً میتوان به جرات گفت که مطلوبیت حمله به ایران را برای آنها به صفر رساندهایم مگر اینکه دیوانگی کرده و به ایران حمله نمایند.
***شما ازهمرزمان شهید بابایی بودید درخصوص شخصیت ایشان واگر خاطرهای دارید، لطفا ذکر کنید؟
شهید بابایی کسی بود که با عدم تعلقات ظاهری و مادی، با ساده زیستی خود الگوی عملی برای دوستان و آشنایان بود و دیگران را با عمل خویش و با سکوت خود عملاً دعوت به ساده زیستی می کرد؛ شهید اردستانی که روحی جسورانه، پرخروش و سرکش داشت با شهید بابایی که روحی آرام داشت تلفیق شده بودند و با صفات برجستهای که داشتند یک شخصیت زیبا را خلق کرده بودند.
شهید بابایی کم سخن میگفت و نگاههای معناداری داشت بدین معنا که یک نگاه تشکر آمیز و با محبت داشت که نشان رضایت خاطر ایشان از یک موضوع، رفتار یا مسئولیت سازمانی یا شرعی بود و یک نگاه دیگر داشت که حاکی ازانتظار رفتاری مناسب در آینده یا نزدیک بود. یک نگاه دیگری هم داشت که حاکی از انتقاد یا نارضایتی ایشان از یک موضوع یا فرد یا عمل بود در واقع شهید بابایی با نگاه های خود حرف خود را می زد.
روزی به همراه شهید بابائی برای پرواز آماده شدیم که در آن زمان ایشان استاد پروازی بنده بودند و من هم شاگرد ایشان بودم و وقتی برای پرواز آماده شدیم و خواستیم پرواز کنیم، هواپیما دچار اشکال شد و به ناچار از آن بیرون آمدیم. وقتی که کارکنان فنی هواپیما شروع به بررسی و رفع اشکال نمودند، شهید بابایی در کنار هواپیما روی زمین نشستند و آرام به کار آنان نگاه کردند. این آرامش و سکوت شهید بابائی بسیار ستودنی بود زیرا اگر شخص دیگری جای ایشان بود در این هنگام شروع به داد و فریاد بر سر کارکنان فنی می کرد که چرا هواپیما خراب است، ولی ایشان صبورانه و بدون اینکه سخنی بگویند فقط نظاره می کردند.
نسیم