عوارض «سیگاری تحمیلی» بودن/ وقوع سکته های قلبی و مغزی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، هر کسی که دود تحمیلی مواد دخانی (دود ناشی از سوختن ته سیگار، قلیان و دود حاصل بازدم مصرف کننده) را استنشاق کند یا به عبارت دیگر هر فرد غیرسیگاری که به صورت غیرداوطلبانه در معرض دود مواد دخانی (سیگار، قلیان) قرار گیرد «سیگاری تحمیلی» نامیده می‌شود.

انواع دود تحمیلی سیگار

دود اولیه؛ بخشی از دود است که از درون سیگار و توتون عبور می‌کند و سپس وارد دهان و ریه فرد سیگاری می‌شود و موجب بروز بیماری در فرد سیگاری می‌شود.

دود ثانویه؛ مستقیما از نوک روشن و در حال اشتعال سیگار و همچنین دود حاصل از بازدم فرد سیگاری به دنبال پک زدن به سیگار از ریه فرد سیگاری خارج و وارد محیط می‌شود و توسط اطرافیان فرد سیگاری استنشاق می‌شود و زیان بارتر از دود اولیه است.

دود ثالثیه؛ ذرات و سموم دود سیگار، قلیان در هوا منتشر شده و روی اشیا و لباس و موی فرد سیگاری می‌نشیند و اگر کودک در تماس با این اشیا یا در آغوش فرد سیگاری قرار بگیرد آلاینده‌ها وارد بدن کودک می‌شود.

دود سیگار مضرتر است یا قلیان

بسیاری از مردم بر این باورند که استعمال قلیان خطر کمتری نسبت به سیگار دارد، در صورتی که قلیان نه تنها به اندازه سیگار اعتیادآور است بلکه به دلیل شیوع استفاده از آن بسیار مضرتر از سیگار است، افراد در هر دم و بازدم دود زیادتری را با نفس‌های عمیق‌تر نسبت به پک سیگار فرو می‌دهند و این روند ممکن است تا یک ساعت به طول انجامد.

استفاده مشترک از لوله‌های قلیان و افزودن اسانس‌های معطر و میوه ای، بیماری‌های عفونی مثل تبخال، سل، هپاتیت و حساسیت و آلرژی ایجاد می‌شود.

هر نخ سیگار، برابر با ۱۲ پک و هر پک ۳۰ میلی لیتر دود وارد ریه می‌شود. با هر پک قلیان ۴۰۰ میلی لیتر دود وارد ریه می‌شود.

بیماری‌های مرگبار دخانیات

بیماری‌های قلبی و عروقی یکی از مهم‌ترین علت‌های مرگ و میر افراد در تمام کشور‌های جهان است. اکنون از هر سه مورد مرگ و میری که در جهان ثبت می‌شود، یک مورد آن از بیماری‌های قلبی و یا سکته‌های مغزی ناشی می‌شود. امروزه ۸۰ درصد مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی، در کشور‌های با درآمد کم یا متوسط رخ می‌دهد.

دخانیات یکی از علت‌های عمده مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است به گونه‌ای که حدود ۲۰ درصد این گونه مرگ‌ها از مصرف دخانیات سرچشمه می‌گیرد.

پیامد‌های بیماری‌های قلبی و عروقی از جمله مرگ‌های ناگهانی، بیماری‌های مغزی-عروقی و بیماری‌های عروق پیرامونی به تدریج در حال گسترش است.

مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی در میان افراد سیگاری دو برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است.

مطالعات متعدد نشان داده است که بین مصرف دخانیات و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی، ارتباط مستقیمی وجود دارد.

به گفته محققان، این ارتباط در میان جوانان سیگاری بیش از دو برابر قوی‌تر از بزرگسالان است.

دکتر محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات، در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: مصرف دخانیات، خطر سکته قلبی را در افرادی که در معرض دود سیگار قرار دارند، افزایش می‌دهد. طبق تحقیقات انجام شده، این خطر در زنان بیشتر از مردان است و به سن نیز ارتباطی ندارد، به عبارت دیگر، می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد.

به گفته وی، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در آن گروه از زنان سیگاری که از قرص‌های ضدبارداری نیز استفاده می‌کنند، ۲۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از زنان سیگاری است که از این قرص‌ها استفاده نمی‌کنند.

مسجدی ادامه داد: احتمال وقوع سکته مغزی در افراد سیگاری ۴ برابر افرادی است که هرگز دخانیات مصرف نکرده اند. ضمن اینکه احتمال سکته مغزی در زنان سیگاری، تا حد محسوسی بیشتر از زنان غیرسیگاری است و مصرف همزمان سیگار و دارو‌های ضدبارداری می‌تواند احتمال سکته مغزی را تا چند برابر افزایش دهد.

مصرف سیگار باعث می‌شود تا عواض ناشی از فشار خون بالا به ویژه اختلال در عملکرد کلیه‌ها (نفرواسکلروز) تشدید شود و این می‌تواند زمینه ساز فشار خون بدخیم باشد.

خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی حتی در صورت مصرف کم دخانیات نیز بروز پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، حتی مصرف یک یا دو نخ سیگار در روز می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد.

استنشاق دود محیطی سیگار

مطالعات جدید نشان داده که دود محیطی دخانیات، یکی از عوامل زمینه ساز بیماری انسداد عروق قلبی است. استنشاق دود محیطی سیگار می‌تواند خطر مرگ ناشی از انسداد عروق قلبی را در افراد غیرسیگاری به میزان ۲۰ تا ۷۰ درصد افزایش دهد.

احتمال وقوع بیماری انسداد عروق قلبی در آن دسته از افراد غیرسیگاری که در معرض دود محیطی سیگار قرار دارند، ۱.۲۵ برابر سایر افراد غیرسیگاری است. طبق مطالعه‌ای در چین، زنانی که همسرانشان دخانیات مصرف می‌کردند، ۲۴ درصد بیشتر از سایر زنان به بیماری انسداد عروق قلبی دچار شده بودند. همچنین زنانی که در محل کار خود در معرض دود محیطی سیگار قرار داشتند ۸۵ درصد بیشتر از سایر زنان به این بیماری مبتلا می‌شدند.

افراد غیرسیگاری که در معرض دود محیطی سیگار هستند، ممکن است دچار اختلال عملکرد دستگاه گردش خون شوند و به این علت، احتمال وقوع سکته مغزی در آن‌ها افزایش می‌یابد.

آثار ترک دخانیات

بلافاصله پس از ترک دخانیات، وضعیت کلی سلامتی افراد بهتر می‌شود و در مدت یک تا دو سال پس از ترک، خطر حملات قلبی به تدریج و به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.

طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، یک سال پس از ترک دخانیات، خطر وقوع بیماری عروق قلبی تا ۵۰ درصد و در مدت ۱۵ سال بعد، خطر نسبی مرگ ناشی از این بیماری‌ها در فرد سیگاری به اندازه افراد غیرسیگاری کاهش می‌یابد.

مطالعات متعدد نشان داده اند که پنج سال پس از ترک دخانیات توسط افراد سیگاری، احتمال سکته مغزی در آنان تا حد افراد غیرسیگاری کاهش می‌یابد.