محصولات نانویی؛ محبوب خارجی‌ و محروم داخلی/ تکنولوژی تولید فیلترهای نیروگاهی در داخل فراهم شده است

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- حمیده آقاجانی؛  این روز‌ها در مسیر سخت تحریم دست و پای تولیدمان بسته شده است؛ باید با تکیه بر توان داخلی بتوانیم زنجیر از پای صنعت باز کنیم و همه با هم به آینده‌ای روشن بیاندیشیم.

شاید به جرات بتوان گفت نانو علمی است که می‌تواند این راه را کوتاه‌تر کند؛  تکنولوژی نانو از جمله فناوری‌هایی است که ایران را در بین ۵ کشور اول جهان قرار داده و ثابت کرده است که جوانان ایرانی با تکیه بر توان و علم خود می‌توانند مرز‌های دانش را رد کرده و در سطح جهانی حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند.

نانو علمی میان رشته‌ای است که فهم و به کارگیری خواص جدیدی از مواد را در ابعاد بسیار کوچک در اختیار محققان قرار می‌دهد و به رشته‌هایی چون مهندسی مواد،  پزشکی، داروسازی،  زیست شناسی و فیزیک مرتبط است.

بسیاری از شرکت‌های بزرگ صنعتی ایرانی با استقبال از این علم، تمام یا بخشی از تولیدات و تحقیقات خود را در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان به فناوری نانو اختصاص داده‌اند و خروجی آن‌ها نیز مطلوب‌تر بوده است. البته شاید در ابتدای امر این گونه به نظر بیاید که محصول تولیدی با استفاده از این تکنولوژی گران‌تر است، اما دوام، ماندگاری و کیفیت بالای محصولات نانویی شرایطی را فراهم می‌کند تا با پرداخت هزینه بیشتر محصول بهتری در اختیار داشته باشیم؛  کاری که امروزه بسیاری از کشور‌های پیشرفته صنعتی به آن روی آورده اند.

شاید خالی از لطف نباشد که بدانید بسیاری از محصولات نانوی ایران نیز مورد توجه شرکت‌های آسیایی و حتی آمریکایی مثل کره جنوبی، چین و کانادا است، اما دردآورترین نکته شاید این باشد که در ایران به دلایل مختلف از جمله رانت و عدم اعتماد به توان داخل استقبالی از محصولات نانویی نمی‌شود.

مقصد: مشهد - شهرک صنعتی مشهد - کارخانه بهران فیلتر
اولین کارخانه‌ای که در این بازدید به آن رسیدیم کارخانه بهران فیلتر است کارخانه‌ای که فیلتر‌های خودرویی و نیروگاهی با استفاده از فناوری نانو تولید می‌کند، اما دریغ از یک تقاضا از شرکت‌های خودروسازی داخلی؛   فیلتر‌هایی که با قابلیت نانو، می‌توانند در بهبود کیفیت هوا و کاهش آلودگی موثر باشند.

 

محمود فقیهی قائم مقام مدیرعامل و معاونت فنی شرکت بهران فیلتر در ابتدای این بازدید با اشاره به تاریخچه این شرکت اظهار کرد: این شرکت از سال ۱۳۷۲ در زمینه تولید فیلتر‌های خودرویی به بهره‌برداری رسید و از سال ۱۳۷۶ نیز کار تولید فیلتر‌های نیروگاهی را آغاز کرد.

 

 

وی ادامه داد: از آنجا که پایه گذاران این کارخانه از فارغ التحصیلان دانشگاهی بودند این پتانسیل وجود داشت که از ظرفیت‌های موجود بهترین استفاده شود و بتوانیم خیلی سریع در نیروگاه‌ها و پتروشیمی جا افتاده و کار کنیم؛ همزمان با آن تلاش کردیم تا با فناوری‌های نوین جهان نیز آشنا شویم که یکی از این فناوری‌ها، فناوری نانو بود و ما متوجه شویم این تکنولوژی می‌تواند به بهبود فیلتراسیون فیلتر‌ها کمک کند.

فقیهی با اشاره به تولید اولین فیلتر‌های نانو در سال ۹۱ در پاسخ به این سوال که آیا کارخانه توانایی تامین تمام نیاز داخل را دارد؛ گفت: هنوز نمی‌توانیم در حوزه نیروگاهی همه نیاز کشور را برآورده کنیم، اما امروز این رقم به ۷۰ درصد رسیده است و از طرفی به دنبال صادرات نیز هستیم، اما در بخش خودرویی شرکت‌های بزرگ خودروسازی به دلایل مختلف از جمله قیمت سراغ محصولات ارزان قیمت می‌روند.

 

 

وی با اشاره به اینکه در حوزه برق و گاز در ایران استفاده از فیلتر‌های نانو در توربین‌ها رایج بود، تصریح کرد: همه آن شرکت‌ها از محصولات یک شرکت مطرح آمریکایی استفاده می‌کردند که بعد‌ها این فیلتر‌ها جای خود را به محصولات نانویی با کیفیت داخل دادند.

قائم مقام مدیرعامل و معاونت فنی شرکت بهران فیلتر گفت: در حال حاضر تولیدات این شرکت موجب شده تا رقمی معادل ۱۳ تا ۱۵ میلیون یورو ارز در کشور بماند و در این حوزه روند صعودی داشته‌ایم و باید بگویم در حال حاضر تمام فیلتر‌های هوای سنگین ما که در خودرو‌های سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد، نانو است.

تولید نانو الیاف با قطر ۱۰۰ نانومتر برای فیلتر‌های نیروگاهی
در ادامه بازدید، محمد جواد فروندی مدیر طراحی محصولات جدید و تولید نانو الیاف در این شرکت اظهار کرد: هر فیلتر دارای شبکه‌های متخلخلی است و در دیواره الیاف فیلترها، روزنه‌هایی وجود دارد که کمک می‌کند هوا از آن عبور کند؛ همچنین در مسیر هوا، ذراتی همراه هوا در روزنه‌های این الیاف به دام می‌افتد.

وی با اشاره به اینکه هر چه قطر دیواره الیاف بزرگتر باشد، حفره‌های بیشتری ایجاد می‌شود، گفت: این حفره‌ها موجب می‌شود تا آلودگی‌ها همراه هوا و یا سیال کمتر به دام می‌افتند در حالیکه یک فیلتر معمولی شامل الیاف روی هم قرار داده شده است و ما به دنبال آن بودیم تا با مطالعه علم نانو به شبکه‌ای از نانو الیاف دست یابیم تا به دلیل نانو مقیاس شدن قطر این الیاف ذرات بیشتری از هوا جداسازی شود.

 

 

مدیر طراحی محصولات جدید و تولید نانو الیاف در تشریح عملکرد این نانو الیاف، تصریح کرد: کارایی این شبکه نانو الیاف برای جداسازی آلودگی هوا ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد است و در فیلتر‌های نیروگاهی و صنایع نفت و تولید برق نیز به راندمان بالای ۸۰ درصد رسیده‌ایم.

وی با اشاره به تاریخچه استفاده از نانو الیاف در دنیا گفت: استفاده از نانوالیاف قدمت صد ساله دارد و اولین بار برای تانک‌های ارتش در خاورمیانه استفاده شد؛ پس از آن نیز حدود ۴۰ سال پیش آمریکایی‌ها برای استخراج نفت از نانو فیلتر‌ها برای توربین‌های نیروگاهی در خاورمیانه استفاده کردند.

فروندی با اشاره به اینکه نانوفیلتر‌های تولیدشده در این شرکت دانش‌بنیان و یک شرکت آمریکایی در هیچ کشور دیگری تولید نمی‌شود، گفت:  نانو الیاف‌های تولیدشده بر مبنای مواد پلیمری است که با نسبت‌های مختلف با یکدیگر ترکیب شده و این ماده پلیمری در حالت مایع وارد دستگاه الکتروریسی می‌شود و پس از طی یک فرایند خاص به نانو الیاف تبدیل می‌شود.

مدیر طراحی محصولات جدید و تولید نانو الیاف در پایان خاطرنشان کرد: تمام محصولات تولیدی این شرکت دارای گواهینامه نانو مقیاس است و ما توانسته‌ایم نانو الیافی با قطر ۱۰۰ نانو متر تولید کنیم.

مقصد: مشهد - شهرک صنعتی طوس - کارخانه حوله یاس سپید
حسن اصلاحی مردی که سال های جوانی عمر خود را در حوزه نساجی سپری کرده و حالا مدیر فنی یک کارخانه تولید حوله است،  میزبان خبرنگاران بود.

وی با اشاره به اینکه این شرکت فناور در کمتر از یک سال توانسته علاوه بر ایجاد ۲۵۰ فرصت شغلی مستقیم، حوله‌هایی با خواص ویژه تولید کند؛ اظهار کرد: ما در حال حاضر انواع حوله‌های آنتی باکتریال با استفاده از نانوذرات نقره تولید می‌کنیم.

 

 

مدیر فنی این کارخانه افزود: ما با بهره گیری از دانش داخلی نانو ذرات نقره را از یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی تهیه می‌کنیم و این نانو ذرات در مرحله شست و شو به الیاف حوله اضافه می‌شود.

اصلاحی با اشاره به این که حوله‌های آنتی‌باکتریال تولید شده توسط این شرکت به‌صورت ۱۰۰ درصد از الیاف پنبه بوده و نسبت به حوله‌های معمولی آب بیشتری را به خود جذب می‌کنند؛ گفت: این حوله‌ها علاوه بر ضد میکروب بودن، دارای خاصیت ضدقارچ نیز هستند و هیچ حساسیتی در گروه‌های سنی مختلف ایجاد نمی‌کنند.

 

 

مدیر فنی این کارخانه با تاکید بر اینکه این محصول توانسته گواهینامه نانومقیاس را از ستاد توسعه فناوری نانو کسب کند، خاطرنشان کرد: با وجود اینکه هنوز این کارخانه یک ساله نشده است، اما توانسته‌ایم به دو کشور عراق و کانادا محصول نانویی صادر کنیم.

در پایان سفر نیز، طعم خوش زیارت و پابوسی امام رئوف خستگی راه را بر تیم خبرنگاران آسان کرد.