به مناسبت چهل و ششمین سال تولد تئاتر شهر
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، قرار بود تماشاخانه‌ای در مرکز شهر تهران دایر شود؛ در چهارراه پهلویِ آن دوران که بعدتر به چهارراه مصدق و سپس ولیعصر (عج) تغییر نام داد. این جا یکی از تفرجگاه‌های تهران بود که مردم عصر‌های پنج شنبه و جمعه آنجا جمع می‌شدند، «سیرک» می‌دیدند و پیاده‌روی می‌کردند.
قبل‌تر از ساخت تئاتر شهر قرار بود در آن مکان، خارجی‌ها هتل ۴۰۰ اتاقه بسازند، اما از آنجا که این مکان قرار بود برای هنر باشد، در سال ۴۶ به عنوان نخستین تئاتر شهر ایران با معماری و طراحی مهندس علی سردار افخمی از شاگردان هوشنگ سیحون و با الهام گرفتن از برج طغرل شروع به ساخت شد و در هشتم بهمن ۵۱ نیز ساختش به پایان رسید.
پلان ساخت این بنا دایره‌ای شکل، مساحت اولیه ۳ هزار متر مربع، مساحت زیربنا ۵۶۰۰ متر مربع و ارتفاع نیز ۱۵ متر است. در ابتدا اداره این بنا به جشن هنر شیراز و سپس به رادیو و تلویزیون ملی ایران (صدا و سیمای فعلی) سپرده شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم اداره تئاتر شهر به وزارت فرهنگ و هنر (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی) تعلق گرفت.
طرح نمای تئاتر شهر ترکیبی از کاشی انتزاعی و آجر برجسته ویژه معماری ایلخانیان و ستون‌های قرینه‌ای تخت جمشید است. این ساختمان یادآور تکیه دولت به عنوان نخستین تماشاخانه ایران و به تعبیری دیگر ترکیبی از معماری یونان و روم باستان است.
تئاتر شهر از گذشته، یک سالن اصلی و یک تماشاخانه به نام چهارسو داشت. اکنون این تماشاخانه دارای یک سالن اصلی و چهار تماشاخانه دیگر به نام‌های چهارسو، قشقایی، سایه و کارگاه نمایش (پلاتو اجرا) است.
امروز (هشتم بهمن ماه) چهل و ششمین سالگرد تولد تئاتر شهر، یکی از بنا‌های فرهنگی ایرانیان که ثبت ملی شده است. نخستین مدیر این مجموعه، شهرزاد مهدوی، نماینده دفتر جشن هنر شیراز بود. سپس دکتر علی رفیعی هنرمند پیشکسوت کشور پس از بازگشت از فرانسه مدیریت این مجموعه را بر عهده گرفت. پس از انقلاب اسلامی ایران نیز تئاتر شهر مدتی بدون مدیر بود تا اینکه در سال ۵۹ تئاتر شهر در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت.
در ادامه نیز شاهد مدیریت افرادی، چون عبدالله انوار، مهندس حجت، محمدرضا آل محمد، قدیمی، دانش، مجید جعفری، حسین پاکدل، مجید شریف خدایی، حسین پارسایی، شهریار رشیدعلی‌پور، حسین رازی، جواد افشین، مهرداد رایانی مخصوص، محمد حیدری، سیدصادق موسوی، قادر آشنا، اتابک نادری، پریسا مقتدی، پیمان شریعتی و اکنون نیز سعید اسدی بودیم و هستیم.
تئاتر شهر همچنین دارای یک کتابخانه و مرکز اسناد و مدارک نیز هست که تنها منبع مکتوبات مربوط به هنر تئاتر ایران محسوب می‌شود. در این کتابخانه علاوه بر کتب و مجلات تخصصی تئاتر کشورمان، مدارک نمایشی همچون پوستر و بروشور آثار نمایشی اجرا شده در تماشاخانه‌های تابعه اداره کل هنر‌های نمایشی نگهداری می‌شود و در این زمینه از همکاری بنیاد ایران‌شناسی هم استفاده شده است.
از مدت‌ها پیش، ساختمانی پشت مجموعه تئاتر شهر به عنوان پارکینگ برای این مجموعه مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ در حالی که این مکان نیز بعد‌ها مورد ساخت و ساز قرار گرفت. متأسفانه معضل جای پارک برای هنرمندان و تماشاگران تئاتر همیشه در این وجود دارد.
اما نکته دیگری که جا دارد در سالروز تولد تئاتر بدان پرداخته شود، وضعیت مرمت و بازسازی این مجموعه است که از ۱۰ سال پیش آغاز شده است و هنوز آنچنان که باید به نتیجه نرسیده است.
سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آخرین گفت‌وگوی خود از صرف اعتبار ۸ تا ۱۰ میلیون تومانی برای بازسازی سالن‌های سایه، قشقایی و نوسازی اتاق‌های نور و احداث دو پلاتو اجرا خبر داده بود، اما مشخص نیست این اتفاق افتاده است یا خیر. ضمن اینکه این بنا یک بنای فرهنگی نیز محسوب می‌شود و در سال ۸۴ به ثبت ملی رسیده و باید سازمان میراث فرهنگی نیز در روند بازسازی تئاتر شهر برای خود برنامه‌ای تهیه کند.
اخبار خوب از قلب تپنده تئاتر ایران
سعید اسدی، مدیر فعلی تئاتر شهر است که مدتی پیش (تیر ماه ۹۷) تصدی مدیریت مجموعه تئاتر شهر را برعهده گرفت. در این دوران افت و خیز‌های زیادی تئاتر ایران بر خود دید که البته او ترجیح داد بیشتر کنج عزلت بنشیند و کمتر با اصحاب رسانه دمخور باشد. اسدی در گفت‌وگویی با خبرنگار تئاتر فارس عنوان کرد: خوشبختانه ما در گذشته اخبار خوبی از تئاتر شهر داشتیم، داریم و در آینده هم خواهیم داشت. بخشی از آن یک بسته خبری است که در قالب یک بسته تصمیم داشتیم در همین روز‌ها در یک نشست خبری با اصحاب رسانه مطرح کنیم؛ منتها نزدیک به ایام جشنواره‌های فجر شدیم و فرصت برایمان پیش نیامد.
وی در ادامه افزود: خوشبختانه خبری که از تئاتر شهر می‌توانم بدهم درباره راه‌اندازی، بهبود عملکرد و اضافه شدن تجهیزات به سیستم ماشینری تئاتر شهر است که ان‌شاءالله تا تابستان ۹۸ فراهم می‌شود. ما در اردیبهشت ماه یک تعطیلی کوتاه‌مدت خواهیم داشت و سپس به سرعت سیستم جدید ماشینری تئاتر شهر در اختیار گروه‌ها قرار خواهد گرفت.
تجهیز سیستم ماشینری تئاتر شهر
وی در پاسخ به این سؤال که سیستم ماشینری جدید سالن اصلی تئاتر شهر در قیاس با تالار وحدت چگونه خواهد بود، گفت: ماهیت سالن‌ها با هم تفاوت دارد. آنجا ساختار، معماری و ماشینری متفاوتی خواهد داشت، ولی خب افزوده‌های تئاتر شهر هم زیاد است. بخشی از امکانات خود سالن، استفاده از سن‌گردان و ماشین‌ها و موتور‌های الکتریکی و مکانیکی جدید مورد استفاده در تالار اصلی قرار خواهد گرفت.
اسدی درباره هزینه این قرارداد گفت: قرارداد برای سال گذشته بوده و بودجه هم برای قبل است، ولی این کار‌ها باید سال‌ها پیش صورت می‌گرفته که به امروز افتاده است. با این حال الان نهایی شده و سال آتی سیستم جدید با امکانات به روز در اختیار سالن اصلی قرار خواهد گرفت.
رییس مجموعه تئاتر شهر درباره ادامه پروسه مرمت و تجهیز تئاتر شهر نیز گفت: بخش‌هایی البته در گذشته به‌روزرسانی شده است؛ مثلا سالن قشقایی به روز شده، اما هنوز بخش‌هایی از لابی و پله‌ها نیاز به بازسازی دارد. یا مثلا سالن چهارسو هنوز امکانات و تجهیزاتش به روز نشده حتی راهرو‌های پایین قرار بود فرمش تغییر کند.
وی در ادامه افزود: بنابراین پولی که تا به حال صرف شده متأسفانه به قدر کفایت نبوده که همه این بخش‌ها را پوشش دهد و بخش‌هایی ناقص مانده است. ولی به هر حال ساختمان تئاتر شهر دارای قدمت است و مدام به مرمت بیرونی و درونی و تجهیز و به‌روزرسانی نیاز دارد؛ بنابراین من درصد نمی‌توانم بدهم که مثلا چقدر الان تجهیز و به‌روز شده است، اما می‌توانم بگویم که تئاتر شهر با وضعیت ایده آل فاصله دارد. داریم تلاش می‌کنیم به شرایط خوب نزدیک شود که با توجه به شرایط مالی باید عاقلانه پیش برویم.
اسدی اظهار داشت: بخش‌هایی از امکانات، چون سیستم گرمایشی و سیستم راه آب و ... کارهایش انجام شده و منتظریم تأمین بودجه شویم تا به تدریج سایر بخش‌ها را هم مرمت کنیم.
آماده سازی مجموعه تئاتر شهر برای جشنواره تئاتر فجر
یکی از اتفاقات خوبی که این روز‌ها شاهد آن هستیم، آماده‌سازی شهر برای برپایی جشنواره‌های تئاتر، فیلم، تجسمی و موسیقی فجر است. این امر بیشتر در مراکز شهر و به ویژه در نمای مکان‌های فرهنگی، چون تئاتر شهر نمود پیدا می‌کند. هم اکنون که در اطراف تئاتر شهر قدم می‌زنیم، متوجه تب و تاب برای آماده سازی این مجموعه و استقبال از جشن انقلاب اسلامی ایران می‌شویم.
اسدی، مدیر فرهنگی درباره این امر و وضعیت نابسامان دستفروش‌های جلوی تئاتر شهر که شب هنگام در این محدوده تجمع می‌کنند، گفت: برای ساماندهی دستفروش‌ها با شهرداری تعامل داریم و این در قالب یک طرح گسترده با شهرداری انجام خواهد شد. قبل‌تر برنامه برای جمع‌آوری دستفروش‌ها بود که به هرحال این اجحاف در حق آن‌ها می‌شد. الان تصمیم بر تجمیع آن‌ها در مکان‌های دیگری در ایام جشنواره است. خوشبختانه تعامل ما با شهرداری مثبت است و به زودی نتایج خوب این ارتباط را به گوشتان خواهیم رساند.
قبل‌تر از ساخت تئاتر شهر قرار بود در آن مکان، خارجی‌ها هتل ۴۰۰ اتاقه بسازند، اما از آنجا که این مکان قرار بود برای هنر باشد، در سال ۴۶ به عنوان نخستین تئاتر شهر ایران با معماری و طراحی مهندس علی سردار افخمی از شاگردان هوشنگ سیحون و با الهام گرفتن از برج طغرل شروع به ساخت شد و در هشتم بهمن ۵۱ نیز ساختش به پایان رسید.
پلان ساخت این بنا دایره‌ای شکل، مساحت اولیه ۳ هزار متر مربع، مساحت زیربنا ۵۶۰۰ متر مربع و ارتفاع نیز ۱۵ متر است. در ابتدا اداره این بنا به جشن هنر شیراز و سپس به رادیو و تلویزیون ملی ایران (صدا و سیمای فعلی) سپرده شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم اداره تئاتر شهر به وزارت فرهنگ و هنر (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی) تعلق گرفت.
طرح نمای تئاتر شهر ترکیبی از کاشی انتزاعی و آجر برجسته ویژه معماری ایلخانیان و ستون‌های قرینه‌ای تخت جمشید است. این ساختمان یادآور تکیه دولت به عنوان نخستین تماشاخانه ایران و به تعبیری دیگر ترکیبی از معماری یونان و روم باستان است.
تئاتر شهر از گذشته، یک سالن اصلی و یک تماشاخانه به نام چهارسو داشت. اکنون این تماشاخانه دارای یک سالن اصلی و چهار تماشاخانه دیگر به نام‌های چهارسو، قشقایی، سایه و کارگاه نمایش (پلاتو اجرا) است.
امروز (هشتم بهمن ماه) چهل و ششمین سالگرد تولد تئاتر شهر، یکی از بنا‌های فرهنگی ایرانیان که ثبت ملی شده است. نخستین مدیر این مجموعه، شهرزاد مهدوی، نماینده دفتر جشن هنر شیراز بود. سپس دکتر علی رفیعی هنرمند پیشکسوت کشور پس از بازگشت از فرانسه مدیریت این مجموعه را بر عهده گرفت. پس از انقلاب اسلامی ایران نیز تئاتر شهر مدتی بدون مدیر بود تا اینکه در سال ۵۹ تئاتر شهر در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت.
در ادامه نیز شاهد مدیریت افرادی، چون عبدالله انوار، مهندس حجت، محمدرضا آل محمد، قدیمی، دانش، مجید جعفری، حسین پاکدل، مجید شریف خدایی، حسین پارسایی، شهریار رشیدعلی‌پور، حسین رازی، جواد افشین، مهرداد رایانی مخصوص، محمد حیدری، سیدصادق موسوی، قادر آشنا، اتابک نادری، پریسا مقتدی، پیمان شریعتی و اکنون نیز سعید اسدی بودیم و هستیم.
تئاتر شهر همچنین دارای یک کتابخانه و مرکز اسناد و مدارک نیز هست که تنها منبع مکتوبات مربوط به هنر تئاتر ایران محسوب می‌شود. در این کتابخانه علاوه بر کتب و مجلات تخصصی تئاتر کشورمان، مدارک نمایشی همچون پوستر و بروشور آثار نمایشی اجرا شده در تماشاخانه‌های تابعه اداره کل هنر‌های نمایشی نگهداری می‌شود و در این زمینه از همکاری بنیاد ایران‌شناسی هم استفاده شده است.
از مدت‌ها پیش، ساختمانی پشت مجموعه تئاتر شهر به عنوان پارکینگ برای این مجموعه مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ در حالی که این مکان نیز بعد‌ها مورد ساخت و ساز قرار گرفت. متأسفانه معضل جای پارک برای هنرمندان و تماشاگران تئاتر همیشه در این وجود دارد.
اما نکته دیگری که جا دارد در سالروز تولد تئاتر بدان پرداخته شود، وضعیت مرمت و بازسازی این مجموعه است که از ۱۰ سال پیش آغاز شده است و هنوز آنچنان که باید به نتیجه نرسیده است.
سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آخرین گفت‌وگوی خود از صرف اعتبار ۸ تا ۱۰ میلیون تومانی برای بازسازی سالن‌های سایه، قشقایی و نوسازی اتاق‌های نور و احداث دو پلاتو اجرا خبر داده بود، اما مشخص نیست این اتفاق افتاده است یا خیر. ضمن اینکه این بنا یک بنای فرهنگی نیز محسوب می‌شود و در سال ۸۴ به ثبت ملی رسیده و باید سازمان میراث فرهنگی نیز در روند بازسازی تئاتر شهر برای خود برنامه‌ای تهیه کند.
اخبار خوب از قلب تپنده تئاتر ایران
سعید اسدی، مدیر فعلی تئاتر شهر است که مدتی پیش (تیر ماه ۹۷) تصدی مدیریت مجموعه تئاتر شهر را برعهده گرفت. در این دوران افت و خیز‌های زیادی تئاتر ایران بر خود دید که البته او ترجیح داد بیشتر کنج عزلت بنشیند و کمتر با اصحاب رسانه دمخور باشد. اسدی در گفت‌وگویی با خبرنگار تئاتر فارس عنوان کرد: خوشبختانه ما در گذشته اخبار خوبی از تئاتر شهر داشتیم، داریم و در آینده هم خواهیم داشت. بخشی از آن یک بسته خبری است که در قالب یک بسته تصمیم داشتیم در همین روز‌ها در یک نشست خبری با اصحاب رسانه مطرح کنیم؛ منتها نزدیک به ایام جشنواره‌های فجر شدیم و فرصت برایمان پیش نیامد.
وی در ادامه افزود: خوشبختانه خبری که از تئاتر شهر می‌توانم بدهم درباره راه‌اندازی، بهبود عملکرد و اضافه شدن تجهیزات به سیستم ماشینری تئاتر شهر است که ان‌شاءالله تا تابستان ۹۸ فراهم می‌شود. ما در اردیبهشت ماه یک تعطیلی کوتاه‌مدت خواهیم داشت و سپس به سرعت سیستم جدید ماشینری تئاتر شهر در اختیار گروه‌ها قرار خواهد گرفت.
تجهیز سیستم ماشینری تئاتر شهر
وی در پاسخ به این سؤال که سیستم ماشینری جدید سالن اصلی تئاتر شهر در قیاس با تالار وحدت چگونه خواهد بود، گفت: ماهیت سالن‌ها با هم تفاوت دارد. آنجا ساختار، معماری و ماشینری متفاوتی خواهد داشت، ولی خب افزوده‌های تئاتر شهر هم زیاد است. بخشی از امکانات خود سالن، استفاده از سن‌گردان و ماشین‌ها و موتور‌های الکتریکی و مکانیکی جدید مورد استفاده در تالار اصلی قرار خواهد گرفت.
اسدی درباره هزینه این قرارداد گفت: قرارداد برای سال گذشته بوده و بودجه هم برای قبل است، ولی این کار‌ها باید سال‌ها پیش صورت می‌گرفته که به امروز افتاده است. با این حال الان نهایی شده و سال آتی سیستم جدید با امکانات به روز در اختیار سالن اصلی قرار خواهد گرفت.
رییس مجموعه تئاتر شهر درباره ادامه پروسه مرمت و تجهیز تئاتر شهر نیز گفت: بخش‌هایی البته در گذشته به‌روزرسانی شده است؛ مثلا سالن قشقایی به روز شده، اما هنوز بخش‌هایی از لابی و پله‌ها نیاز به بازسازی دارد. یا مثلا سالن چهارسو هنوز امکانات و تجهیزاتش به روز نشده حتی راهرو‌های پایین قرار بود فرمش تغییر کند.
وی در ادامه افزود: بنابراین پولی که تا به حال صرف شده متأسفانه به قدر کفایت نبوده که همه این بخش‌ها را پوشش دهد و بخش‌هایی ناقص مانده است. ولی به هر حال ساختمان تئاتر شهر دارای قدمت است و مدام به مرمت بیرونی و درونی و تجهیز و به‌روزرسانی نیاز دارد؛ بنابراین من درصد نمی‌توانم بدهم که مثلا چقدر الان تجهیز و به‌روز شده است، اما می‌توانم بگویم که تئاتر شهر با وضعیت ایده آل فاصله دارد. داریم تلاش می‌کنیم به شرایط خوب نزدیک شود که با توجه به شرایط مالی باید عاقلانه پیش برویم.
اسدی اظهار داشت: بخش‌هایی از امکانات، چون سیستم گرمایشی و سیستم راه آب و ... کارهایش انجام شده و منتظریم تأمین بودجه شویم تا به تدریج سایر بخش‌ها را هم مرمت کنیم.
آماده سازی مجموعه تئاتر شهر برای جشنواره تئاتر فجر
یکی از اتفاقات خوبی که این روز‌ها شاهد آن هستیم، آماده‌سازی شهر برای برپایی جشنواره‌های تئاتر، فیلم، تجسمی و موسیقی فجر است. این امر بیشتر در مراکز شهر و به ویژه در نمای مکان‌های فرهنگی، چون تئاتر شهر نمود پیدا می‌کند. هم اکنون که در اطراف تئاتر شهر قدم می‌زنیم، متوجه تب و تاب برای آماده سازی این مجموعه و استقبال از جشن انقلاب اسلامی ایران می‌شویم.
اسدی، مدیر فرهنگی درباره این امر و وضعیت نابسامان دستفروش‌های جلوی تئاتر شهر که شب هنگام در این محدوده تجمع می‌کنند، گفت: برای ساماندهی دستفروش‌ها با شهرداری تعامل داریم و این در قالب یک طرح گسترده با شهرداری انجام خواهد شد. قبل‌تر برنامه برای جمع‌آوری دستفروش‌ها بود که به هرحال این اجحاف در حق آن‌ها می‌شد. الان تصمیم بر تجمیع آن‌ها در مکان‌های دیگری در ایام جشنواره است. خوشبختانه تعامل ما با شهرداری مثبت است و به زودی نتایج خوب این ارتباط را به گوشتان خواهیم رساند.
ارسال نظرات