۱۴ بهمن به عنوان روز ملی فناوری فضایی نامگذاری شده، روزی که در آن ایران با پرتاب موفقیت آمیز ماهواره امید به کشورهای دارای توانایی پرتاب ماهواره پیوست.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ۱۴ بهمن سال ۱۳۸۷ به عنوان روز ملی فناوری فضایینامگذاری شده، روزی که در آن ایران با پرتاب موفقیت آمیز ماهواره امید به کشورهای دارای توانایی پر تاب ماهواره پیوست و پس از آن ایران هرسال در این روز سالگرد پرتاب این ماهواره را با برگزاری مراسمی گرامی میدارد که این مراسم همراه با رونمایی از دستاوردهای مختلف حوزه فضایی است.
ایران تاکنون نقاط مداری زیادی را برای ارسال ماهواره مخابراتی ثبت کرده است. تعدادی از این نقاط به خاطر عدم توانایی ایران در استقرار ماهواره سلب امتیاز شدهاند. البته ما اخیراً هم اقدام به ثبت نقاط مداری دیگری کردهایم.
دستاوردهای موفقیت آمیز کشورمان در عرصه فضایی همچنان ادامه داشت؛ به گونهای که در سال ۸۸ و همزمان با روز ملی فناوری فضایی شاهد پرتاب موفقیتآمیز راکت کاوشگر ۳ حامل محمولههای زیستی شامل لاک پشت، کرم و موش بودیم. همچنین رونمایی از ماهواره «طلوع» و نمونه مهندسی ماهواره «مصباح دو»از جمله این دستاوردها بود.
نمونه مهندسی ماهواره دانشجویی «نوید علم و صنعت»، نمونه مدل اولیه «ماهواره بر سیمرغ» و موتور ماهواره بر آن و افتتاح نخستین مرکز پردازش تصاویر ماهوارهای ایران و آزمایشگاه سه بعدی مجازی ماهوارهای نیز از دستاوردهای فضایی دیگر کشور در این روز در سال ۱۳۸۸ بود.
در سال ۸۹ در چنین روزی نمونههای مهندسی چهار ماهواره ظفر، رصد، فجر، دانشجویی امیرکبیر و همچنین نمونه مهندسی موتور ماهواره بر سفیر B۱ و کپسول زیستی کاوشگر ۴ رونمایی شدند.
در سال ۹۰ و در روز ملی فناوری فضایی ماهواره نوید با موفقیت در مدار قرار گرفت و در روز ملی فناوری فضایی در سال ۹۱ مدل مهندسیماهواره ناهید و مدل توسعهای ماهواره زهره رونمایی شد و آفتاب، نخستین میمون پرتاب شده به فضا با کاوشگر پیشگام که زنده به زمین بازگشت، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.
همزمان با روز ملی فناوری فضایی در دهه مبارک فجر سال ۹۲ نیز از ۲ ماهواره فضایی تدبیر و خلیج فارس رونمایی شد و در مهرماه همان سال و در هفته جهانی فضا، دومین میمون فضانورد ایرانی با نام فرگام با کاوشگر پژوهش و با گاز مایع به فضا پرتاب شد که این محموله زیستی سالم به زمین بازگشت.
در روز فناوری فضایی در سال ۹۳ ماهواره ملی «فجر» با ماهواره بر سفیر با موفقیت به فضا پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت.
سال ۱۳۹۴ نیز مراسم روز ملی فناوری فضایی دو هفته پس از پرتاب ماهواره فجر با حضور رئیس جمهوری برگزار شد و در آن روز، نمایشگاهی از دستاوردهای چند سال اخیر ایران در عرصه فناوری فضایی پرپا شد و ماک آپ فضاپیمای سرنشین دار ایرانی به نمایش گذاشته شد.
ماهواره پیام ۲۵ دی ۱۳۹۷ با ماهواره بر سیمرغ به فضا پرتاب شد، اما بنا به اعلام محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات، این پرتاب با موفقیت همراه نبود و ماهواره پیام در مدار قرار نگرفتهاست. این ماهواره با مشارکت چهار دانشکده مهندسی هوافضا، برق کامپیوتر و مکانیک و ۱۶ نفر از استادان دانشکدههای دانشگاه امیر کبیر ساخته شده و علاوه بر آن بخش عمده فعالیت بر عهده دانشجویان ارشد و دکتری بودهاست.
به مناسبت این روز سراغ میثم شهریاری جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی رفته ایم و با او در مورد رشته هوا فضا به گفتگو نشستیم.
شعار «ما میتوانیم» باعث شد تا به فکر تولید علم و تجهیزات نظامی بیفتیم
وی در ابتدای این گفتگو با اشاره به روز ملی فناوری فضایی گفت: رشته هوا فضا رشته جدیدی است که اولین بار در دانشگاه امیرکبیر ارائه داده شد و در دانشگاه صنعتی ارومیه از سال ۹۲ این رشته تدریس میشود.
جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی ارومیه در مورد سختیهای رشته هوافضا اظهار کرد:رشته هوا فضا یکی از رشتههای تراز اول در دنیا است و در مرزهای تکنولوژی و علم حرکت کرده است و این رشته به دلیل اینکه تجهیزات گرانی دارد و مهیا کردن آزمایشگاهها هزینه بر است در ایران فقط چند دانشگاه رشته هوا فضا ارائه میدهند.
وی در ادامه افزود: البته باید این را در نظر داشته باشیم که دانشجویان برحسب علاقه این رشته را انتخاب کرده اند وقتی دانشجویان میبینند از تحقیقات آنها حمایت میشود و با ساخته و طراحیهای که انجام میدهند باری از دوش انقلاب بردارند امید آنها بیشتر میشود.
میثم شهریاری با اشاره به فعالیت دانشجویان دانشگاه صنعتی ارومیه تصریح کرد: دانشجویان این رشته بیشتر در ساخت کواد کوبتر، پهپاد و ساخت موشکهای مدرن فعالیت دارند و در زمینه ساخت ماهوار مشارکتی نداشته است.
جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی ارومیه بیان کرد: انجمن علمی رشته هوا فضا در سال ۹۵ پهپاد را طراحی و به مرحله تولید رساند است و اخیرا دانشجویان در انجمنهای علمی هوا فضا در حال بررسی موشکی با فناوری جدید هستند.
وی با اشاره به نقش دولتها در فناوری فضایی گفت: اگر به تاریخ سیاسی و علمی کشور مراجعه کنیم در دورههای نهم و دهم رشد علمی کشور در زمینههای موشکی، ماهواره، نانو سلولهای بنیادی چند برابر شد، اما در دولت فعلی در بحث علمی تمرکز زدایی شد و از رشد علمی باز ماندیم.
این فعال دانشجویی با اشاره به حمایت وزیر ارتباطات از فناوری فضایی خاطر نشان کرد: اخیرا ماهوارهای را به فضا پرتاب کردند که به دلیلی موفق آمیز نبود، اما حمایت از فناوری فضاییها باید بیشتر صورت بگیرد و رشد علمی را معطوف به اجازه کشورهای بیگانه در این زمینه قرار ندهیم.
شهریاری با اشاره به تحریمها وارد شده به کشور اظهار کرد: در صنایع نظامی از همان روزهای انقلاب تحریم بودیم و حمایتهای مقام معظم رهبری و امام راحل (ره) و شعار «ما میتوانیم» باعث شد تا به فکر تولید علم و تجهیزات نظامی بیفتیم و به جرات میتوان گفت، ایران جزو ۵ کشور صنایع موشکی به حساب میآید.
این فعال دانشجویی در خاتمه تاکید کرد: اگر کشور ما در زمینههای ماهوارهای و فضایی پیشرفت کند در سطح منطقه و جهان مطرحتر خواهد بود و به دولت توصیه میکنیم حمایتهای خود را از این صنعت افزاش دهد. علم قدرت چانه زنی ما را در سطح بین الملل بالا خواهد برد.
در این راستا مرتضی بیاتی، استاد یار گروه هوا فضا دانشگاه صنعتی ارومیه در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو گفت: رشته هوا فضا نسبت به رشتههای دیگر تئوریتر است و چهار گرایش دارد ونسبت یادگیری رشتههای دیگر سختر است و دانشجویان باید در این رشته گروهی فعالیت کنند.
درخشش آینده هوا فضا
استاد یار گروه هوا فضا دانشگاه صنعتی ارومیه با اشاره به اختصاص بودجه دانشگاه به این رشته بیان کرد: رشته هوافضا در دانشگاه صنعتی نوپا است و هنوز جایگاه خود را بدست نیاورده است و بودجهای که برای این رشته در نظر گرفته میشود با توجه هزینههای مانند آزمایشگاه و فعالیت انجمنهای علمی جوابگوی نیازههای این رشته را نمیدهد.
وی در ادامه گفت: فناوری فضایی در چندین دولت قبل بحث حقوقی آن مطرح بود و فعالیت در هوافضا محدود بود، اما در ده سال گذشته به قسمتهای غیر نظامی رشته هوا و فضا بها داده شده و این باعث شده کسانی که به این رشته علاقمند هستند در جاهای غیر نظامی (هوا نوردی) فعالیت داشته باشند. در دولت نهم و دهم به حوزه فضایی اهمیت بیشتری داده شد و پیشرفت خوبی در زمینه ماهواره داشته اند.
استاد یار گروه هوا فضا دانشگاه صنعتی ارومیه در خاتمه بیان کرد: آینده هوا فضا در ایران بهتر از زمان حال خواهد بود و صنایع وابسته به این رشته جای کار وسعت هوافضا را بیشتر کرد است و افراد با فکر و نوآوریهایی که دارند میتوانند در زمینههای مختلف فعال باشند.