در ادامه گفتگو با برگزیدگان جشنواره خوارزمی، به سراغ یکی از اساتید جوان دانشگاه بوعلیسینای همدان رفتیم تا از طرح پژوهشی متفاوتش بگوید.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ جشنواره خوارزمی را میتوان مانند غربالی دید که عده زیادی از دانشجویان و دانشآموزان را جمع میکند برای محک زدن؛ حالا این محک زدن که از طریق ایده و طرح انجام میشود آیا فقط برای نخبه نام گذاشتن روی اعضای برگزیده است یا پلی برای این نخبگان به دنیای جدیدتر؟
مظاهر احمدی، عضو هیئت علمی دانشکده شیمی دانشگاه بوعلی سینا همدان از برگزیدگان بیستمین جشنواره جوان خوارزمی است که رتبه دوم را در پژوهشهای بنیادی از آن خود کرده است.
وی متولد شهر کاشان و دارای مدرک دکتری شیمی تجزیه از دانشگاه بوعلی سینا است و طرحی با عنوان «سنتز نانو ساختارهای اصلاح شده برای اندازه گیری مقادیر ناچیز داروها و آلایندههای زیست محیطی و بیولوژیکی» برای جشنواره خوارزمی در سال ۱۳۹۷ ارائه کرده است.
طرح ارائه شده را معرفی کنید در این طرح نانو مواد مختلفی با مورفولوژیهای متنوع از قبیل: نانو ذرات، نانو سیم ها، نانو لوله ها، نانو کره ها، نانو کرههای توخالی، نانو ذرات پوسته- هسته و نقاط کوانتمی توسط روشهای گوناگون سنتز شده و برای بهبود کارایی، نانو مواد سنتزی توسط روشهای غالبا ابداعی توسط عوامل گوناگون از جمله پلیمرهای قالب مولکولی و یونی، عوامل فعال سطحی، لیگاندهای ارگانیک و نانو ذرات دیگر اصلاح شده است. همچنین روشهای جدیدی برای حذف آلایندههای آلی و همچنین استخراج و اندازه گیری آنالیتهای مهم ابداع شده است.
نانو مواد مورد استفاده در این طرح عمدتا سنتزی بوده و به منظور افزایش گزینش پذیری نانو مواد مورد استفاده، سطح آنها با عوامل ویژه با تکنیکهای مختلف اصلاح شده است. در این طرح، نانو مواد به دلیل نسبت سطح به حجم بالاتر و اصلاح پذیری آسانتر بعنوان جاذبهای سطحی برای استخراج کارآمد و گزینشی، بعنوان اصلاح گر در ساختار الکترودهای مختلف برای اندازه گیری حساس و بعضا افزایش گزینش پذیری، بعنوان کاتالیست برای حذف، تخریب، و اندازه گیری کارآمد و مقرون به صرفه، و بعنوان نانو سنسور برای اندازه گیری بدون نیاز به جداسازی و حساس انواع یونها و یا مولکولهای مهم بکار گرفته شده اند. نتایج نشان داده است که نانو مواد سنتزی توانایی بسیار بالایی جهت حذف انواع آلودگیها از نمونههای زیست محیطی داشته و همچنین امکان استخراج و اندازه گیری داروهای مختلف در نمونههای بیولوژیکی با استفاده از نانو مواد سنتزی بعنوان فاز جامد یا سنسور فراهم شده است. همچنین نتایج نشان داده است که استفاده موفقیت آمیز از نانو مواد برای اندازه گیری دقیق، حساس، و گزینشی انواع یونها یا مولکولها نیازمند طراحی دقیق نانو مواد مورد سنتز با توجه به مؤلفههایی مانند نوع آنالیت هدف و بافت نمونه حاوی آنالیت، میزان گزینش پذیری روش آشکار سازی مورد استفاده، کاربرد ویژه نانو مواد بعنوان جاذب، اصلاح گر، سنسور، و یا کاتالیست و همچنین هزینه تمام شده روش میباشد.
از این طرح در چه زمینههایی استفاده میشود؟ این طرح دستاوردهای متنوعی در مقیاس آزمایشگاهی داشته است که مهمترین آنها عبارتند از: برای اولین بار نانو مواد مغناطیسی پایه اکسیدهای آهن بعنوان نانو سنسور در تکنیک پراکندگی رزونانسی نور (RLS) به صورت موفقیت آمیز به کار گرفته شدند. برای اولین بار در دو زمینه الکترودهای خمیر کربن مغناطیسی که قادر به جمع آوری نانو مواد بارگیری شده با آنالیت هدف قبل از اندازه گیری الکتروشیمیایی است، با استفاده از نانو مواد مغناطیسی پایه اکسیدهای آهن تهیه شدند و در تکنیکهای الکتروشیمیایی و از نانو کامپوزیت مغناطیسی گرافن اکسید بعنوان جاذب و کاتالیست در حذف و اندازه گیری ترکیبات گوگرد موجود در سوختهای مایع با موفقیت استفاده شد. نانو مواد اصلاح شده با اسید آمینههای کایرال برای استخراج و اندازه گیری انانتیومرهای داروها و ترکیبات مختلف مورد استفاده قرار گرفتند. یک روش جدید استخراج فضای فوقانی برای اندازه گیری آلایندههای آبی فرار و نیمه فرار بر پایه گرافن اکسید مغناطیسی شده بنا نهاده شد.
جرقه اولیه این طرح چه بوده است؟ یک اتفاق؟ مطالعه؟ پژوهش، دغدغه یا ...؟ این طرح خروجی پایان نامه دکتری بنده است. در نتیجه جرقه اولیه این طرح پروپوزال دوره دکتری بنده با عنوان «ارائه روشهای نوین جهت حذف آلایندههای آلی و آنالیز ترکیبات کایرال و پیش تغلیظ این ترکیبات در فرم خالص یا راسمیک با استفاده از نانو ذرات مغناطیسی اصلاح شده» است.
طرح شما تاییدیه و مجوز دارد؟ بله
طرح شما در حال حاضر در چه مرحلهای است؟ در ادامه فعالیتهای پژوهشی دوره دکتری که در راستای سنتز نانومواد مختلف برای مقاصد تجزیهای داشتم، در حال حاضر بر روی سنتز نانوحاملهای زیست سازگار و زیست تخریب پذیر برای دارورسانی هدفمند و کنترل شده در درمان انواع بیماریها از جمله سرطان متمرکز شده ام.
به انجام رساندن طرحتان چقدر زمان برد؟ ۸ سال.
پیشنهادی برای شرکت و یا حمایت از طرح برای تولید داشته اید؟ بله از پالایشگاهی در اربیل عراق برای گوگرد زدایی از بنزین پیشنهاد همکاری داشته ام.
آیا فرصتی که برای این طرح گذاشتید، به همان میزان را صرف طرح جدیدی میکنید؟ قطعا!
راجع به تسهیلاتی که جشنواره جوان خوارزمی به برگزیدگان ارائه میدهد، توضیح دهید؟ جایزه نقدی، عضویت و استفاده از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان مطابق با آئین نامه مربوط، برخورداری از حمایت صندوقهای تخصصی برای توسعه و اجرای طرح برگزیده، معرفی برگزیدگان به پارکهای علم و فناوری، مراکز رشد، صندوقهای حمایتی و بنگاههای اقتصادی برای افزایش تعامل و همکاریهای فی مابین.
بزرگترین مشکل شما درباره این طرح چه بود؟ دشواری در دسترسی به تجهیزات به روز بین المللی.
انگیزه شما از این طرح و ایده چه بوده است؟ حذف و اندازه گیری دقیق، حساس و گزینشی انواع یونها یا مولکولهای هدف در بافتهای مختلف مانند نمونههای زیست محیطی و بیولوژیکی. همچنین کاهش هزینه و مقرون به صرفه کردن روشهای موجود با استفاده از تکنولوژی نانو است.
دغدغه کنونی شما در رابطه با طرحتان چیست؟ دشواری در دسترسی به مواد شیمیایی و تجهیزات آزمایشگاهی و همچنین ناکافی بودن بودجههای تحقیقاتی در حال حاضر دغدغه من است.
ایده آل شما در مورد این طرح چیست؟ ایده آل من از این طرح استفاده از دانش و توانایی محققان داخلی به منظور مقابله با تحریمهای نا عادلانه دشمن است. امیدوارم کشور عزیزمان تحت رهنمودهای مقام معظم رهبری مسیر پیشرفت را با سرعت بیشتری طی کرده و روزی برسد که دیگر هیچ تحریمی هیچ صنعتی را در ایران تحت شعاع قرار ندهد.
از عملکرد جشنواره خوارزمی راضی هستید؟ پیگیریهای این جشنواره پس از برگزیده شدن؟ در کل بنده از عملکرد جشنوارههایی مانند جشنواره خوارزمی که سبب بالا بردن انگیزه دانش پژوهان میشود راضی هستم و سپاسگزار تمامی فعالیتهایی که از جانب آنها انجام میشود هستم. اما در مورد پیگیری پس از برگزیده شدن، این مورد در حوزه وظایف جشنواره خوارزمی به صورت مستقیم نیست، اما جشنواره تفاهم نامههایی با نهادهایی مانند بنیاد ملی نخبگان دارد که برگزیدگان جشنواره صاحب امتیاز ناشی از برگزیده شدن در جشنواره شده و میتوانند از تسهیلاتی که بنیاد ملی نخبگان ارائه میکند استفاده کنند.
به مهاجرت فکر میکنید؟ قطعا فکر کرده ام و میکنم، ولی تا حد امکان سعی میکنم که در کشور خودم به مردم خودم خدمت کنم.