شواهد علمی تأثیر داروی ایرانی بر کاهش بیماری‌های قلبی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، براساس اعلام پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، محققان ایران ضمن موفقیت در ساخت قرص «پلی پیل» برای پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی، قوی‌ترین شواهد علمی از تاثیر این داروی ترکیبی بر کاهش بیش از ۵۰ درصدی بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی را در بزرگترین کارآزمایی بالینی این نوع مطالعات در جهان ارائه کردند.

این مطالعه که تحت عنوان «پلی ایران»، به رهبری دکتر رضا ملک زاده و توسط پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری محققانی از دانشگاه‌های علوم پزشکی گلستان، اصفهان و موسسات بین المللی تحقیقاتی در آمریکا و انگلیس، انجام و در قالب مقاله‌ای تحت عنوان Effectiveness of polypill for primary and secondary prevention of cardiovascular diseases (PolyIran): a. pragmatic, cluster-randomised trial در مجله معتبر بین المللی لنست منتشر شده، نشان داده است که مصرف منظم و مستمر قرص «پلی پیل» موجب کاهش بیش از ۵۰ درصدی مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود.

در حال حاضر، بروز مرگ‌های زودرس در جهان و از جمله در ایران، به سطح نگران کننده رسیده است؛ به طوری که بر اساس آمار، سالانه ۱۸ میلیون نفر در جهان، بر اثر این بیماری‌ها به کام مرگ می‌روند که ۷۵ درصد این مرگ‌ها نیز در کشور‌های کم درآمد و دارای درآمد متوسط رخ می‌دهد. به این آمار تلخ باید سال‌های از دست رفته عمر بر اثر ناتوانی‌های ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را نیز افزود که طی دهه گذشته ۱۶ درصد افزایش یافته است.

اما نکته قابل تامل این آمار وقوع مرگ‌های زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی است که کشور‌های کم درآمد و دارای درآمد متوسط سهم ۸۰ درصدی آن را به خود اختصاص داده اند.

نصف جمعیت ایران ۷۰ سالگی را نمی‌بینند!

در ایران نیز، وقوع مرگ‌های زودرس (زیر ۷۰ سال) و خیلی زودرس (زیر ۵۰ سال) یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های حوزه سلامت است؛ تا آن جا که به گفته دکتر ملک زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت، با وجود افزایش سن امید به زندگی هر دو جنس در ایران به ۷۷ سال، اما نصف جمعیت ۸۳ میلیونی کشور، به سن هفتاد سال نمی‌رسند و دچار مرگ زودرس می‌شوند؛ به عبارتی، از مجموع ۳۸۰ هزار مرگ سالانه در ایران، نیمی از آن‌ها زیر ۷۰ سال و زودرس است که از همین میزان مرگ‌های زودرس، ۲۲ درصد، زیر ۵۰ سال و خیلی زودرس است! این درحالیست که میزان مرگ‌های زودرس در کشور‌های پیشرفته، ۱۵ تا ۲۰ درصد است.

سکته‌های قلبی و مغزی عامل نیمی از مرگ‌های زودرس ایران

وی با اشاره به این که بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی، عامل نیمی از مرگ‌های زودرس هستند، افزود: ۳۵ درصد ایرانی‌ها به دلیل سکته قلبی و ۱۵ درصد به علت سکته مغزی می‌میرند و این روند در حال افزایش است. همچنین ۳۵ درصد ایرانی‌هایی که بر اثر سکته قلبی فوت می‌کنند، زیر ۵۵ سال هستند و سن سکته قلبی در ایران ۱۰ سال پایین‌تر از میانگین کشور‌های اروپایی است!

وقوع حدود یکصد مرگ زودرس روزانه در تهران با سکته‌های قلبی و مغزی

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، همچنین به آمار مرگ و میر‌ها بر اثر سکته قلبی و مغزی در تهران اشاره کرد و گفت: روزانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در پایتخت فوت می‌کنند که نیمی از آنها، کمتر از ۶۵ سال دارند و دچار مرگ زودرس شده اند.

وی علت ۳۵ درصد مرگ‌های زودرس در تهران را سکته قلبی و ۱۶ درصد را سکته مغزی اعلام کرد و گفت: سهم مردان در مرگ‌های زودرس تهران، ۵۷ درصد، بیشتر از زنان با ۴۳ درصد است.

توقف نیمی از مرگ‌های زودرس ایران با پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی

این آمار فاجعه بار درحالیست که به گفته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، سکته‌های قلبی و مغزی تا ۸۰ درصد قابل پیشگیری است و اگر ایران بتواند مانع بخش عمده‌ای از سکته‌های قلبی و مغزی شود، مشکل نیمی از مرگ‌های زودرس را حل کرده است.

انجام «مطالعه پلی ایران» در بستر قوی‌ترین زیرساخت تحقیقات پزشکی کشور

بر اساس گزارش پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، مطالعه «پلی ایران» در بستر مطالعه کوهورت گلستان، بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا انجام شده است؛ مطالعه‌ای که از سال ۷۶ به منظور شناسایی علل شیوع سرطان مری در شمال شرق ایران با بیش از ۵۰ هزار شرکت کننده ۴۰ تا ۷۵ سال به اجرا درآمد و پس از کسب نتایج مهم ملی و بین المللی در زمینه سرطان‌های دستگاه گوارش، در ادامه به بررسی بیماری‌های غیرواگیر موثر در مرگ و میر‌ها بویژه مرگ‌های زودرس پرداخت؛ چرا که نتایج این مطالعه بزرگ نشان می‌داد نیمی از شرکت کنندگان در مطالعه کوهورت گلستان، بر اثر بیماری قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی فوت می‌کنند و علاوه بر این، ۱۵ درصد افراد تحت مطالعه که سکته مغزی داشته اند، زیر سن ۷۰ بودند. همچنین ۳۰ درصد مرگ و میر‌های ثبت شده ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی در سنین زیر ۶۰ سال و ۶۴ درصد در سنین زیر ۷۰ سال (مرگ‌های زودرس) رخ داده است.

در مطالعه پنج ساله «پلی ایران» که بر روی حدود ۷ هزار فرد بالای ۵۰ سال شرکت کننده در مطالعه ۵۰ هزار نفری کوهورت گلستان انجام شد، ۲۳۶ روستای استان، به دو دسته مداخله و کنترل تقسیم شدند؛ ۱۱۶ روستا، با ۳ هزار و ۴۱۷ شرکت کننده تحت آموزش سبک زندگی سالم (رژیم غذایی درست، ورزش، خودداری از مصرف دخانیات و ..) بدون مصرف پلی پیل قرار گرفتند و ۳ هزار و ۴۲۱ نمونه ساکن در ۱۲۰ روستا نیز، علاوه بر آموزش سبک زندگی سالم، هر روز یک قرص پلی پیل مصرف کردند.

«پلی پیل» ترکیبی چهارگانه از دارو‌های ضروری پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی

قرص «پلی پیل» تجویز شده در این مطالعه که در سال ۱۳۸۹ توسط محققان ایرانی ساخته و توسط یک شرکت داروسازی، تولید انبوه شد، شامل ترکیبی از آسپرین ۸۱ میلی گرم، انالاپریل ۵ میلی گرم (والسارتان ۴۰ میلی گرم برای کسانی که با مصرف انالاپریل دچار سرفه می‌شدند)، آتورواستاتین ۲۰ میلی گرم و هیدروکاروتیازید ۱۲ میلی گرم، از مهمترین دارو‌های اساسی مورد نیاز بیماران قلبی عروقی برای کنترل فشار خون، چربی خون و ضد انعقاد خون است.

از آن جا که بیش از ۹۰ درصد مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد، تمام شرکت کنندگان در مطالعه «پلی ایران»، از این گروه سنی بودند. در این مطالعه، جمعیت زنان و مردان، برابر و بیش از ۸۲ درصد شرکت کنندگان از قوم ترکمن بودند، ۱۰ درصد دارای سابقه بیماری قلبی و عروقی، ۱۵ درصد دیابت، ۴۹ درصد فشار خون بالا و ۵ درصد نیز سابقه مصرف سیگار داشتند و اکثر افراد تحت بررسی، مشابه جمعیت عمومی بودند.

کاهش بیش از ۵۰ درصدی سکته‌های قلبی و مغزی با مصرف دائمی پلی پیل

ملک زاده، سرپرست مطالعه «پلی ایران» گفت: یافته‌های این مطالعه که پیگیری نمونه‌های آن با موفقیت ۹۹ درصدی همراه بوده و میزان دقت و کیفیت بالای داده‌ها و پیگیری‌ها مورد توجه مجله لنست قرار گرفته است، حاکیست ۷۱ درصد از مجموع مصرف کنندگان پلی پیل، به «مصرف دائمی» آن پایبند مانده اند. در مجموع، مصرف قرص پلی پیل، ۳۴ درصد در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی و مرگ‌های ناشی از آن موثر است و با بهبود پایبندی بیماران به مصرف مستمر این دارو، تاثیر آن افزایش خواهد یافت؛ به طوری که در همین مطالعه با پایبندی ۷۰ درصدی به مصرف پلی پیل، میزان تاثیر آن بر پیشگیری اولیه از سکته‌های قلبی و مغزی به ۵۷ درصد در فرد مصرف کننده رسیده است.

هدفگذاری جهانی برای کاهش ۲۵ درصدی مرگ‌های زودرس تا ۲۰۳۰

رییس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به هدفگذاری سازمان بهداشت جهانی برای کاهش ۲۵ درصدی مرگ‌های زودرس تا سال ۲۰۳۰، گفت: نتایج موفق «مطالعه پلی ایران» در کاهش بیش از ۵۰ درصدی پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی با مصرف مستمر» پلی پیل»، افق امیدبخشی برای ایران در رسیدن به این هدف جهانی است.

چه کسانی باید قرص پلی پیل را مصرف کنند؟

مجری اصلی مطالعه «پلی ایران» درباره گروه مصرف کننده قرص «پلی پیل» و سطوح تاثیر این دارو در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی گفت: «پلی پیل» برای افراد بالای ۵۰ سال قابل مصرف و دارای دو کاربرد پیشگیرانه است. در سطح پیشگیری اولیه (کسانی که حداقل یک عامل خطر از میان عوامل خطر فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت، مصرف سیگار، چاقی و کم تحرکی دارند و خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی آن‌ها در حد متوسط است) مصرف روزانه یک عدد قرص پلی پیل، موجب کاهش قابل توجه خطر حملات قلبی عروقی می‌شود.

دکتر ملک زاده افزود: در سطح پیشگیری ثانویه (افرادی که دارای دو یا چند عامل خطر هستند و سابقه تنگی رگ‌های کرونر قلب، سکته قلبی و یا مغزی دارند) نیز مصرف روزانه آن بسیار مهم و ضروری است. این دارو، تنها به کسانی که حساسیت یا منع مصرف مشخص دارو داشته باشند، داده نمی‌شود.

وی درعین حال تاکید کرد: مصرف پلی پیل اگر همراه با سبک زندگی سالم باشد، نتایج بهتری به همراه خواهد داشت. مصرف این دارو نباید موجب عدم رعایت شیوه زندگی سالم شود.

فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد، همچنین مصرف «پلی پیل» را فاقد عوارض مهم توصیف کرد.

اجرای مطالعه «پلی ایران» در سایر استان‌ها

سرپرست مطالعه «پلی ایران» این موضوع مهم را نیز یادآور شد که محققان پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای تعمیم نتایج مطالعه «پلی پیل» به کل جمعیت ایران، اقدام به اجرای این مطالعه در استان فارس کرده اند که از نظر خصوصیات جمعیتی و ترکیب قومیتی نسبت به استان گلستان متفاوت هستند.»

وی اظهار امیداوری کرد این مطالعه در سایر استان‌های ایران نیز به اجرا درآید.