صنعت بحران‌زده خودروی ترکیه چطور می‌خواهد به ایران کمک کند؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، قائم‌مقام وزیر صنعت در امور بازرگانی از توافق ایران و ترکیه برای همکاری در تولید خودرو خبر داده است. حسین مدرس خیابانی گفته است: برای ورود سرمایه‌ها و تولید مشترک اقداماتی را با کشور‌های منطقه از جمله ترکیه ترتیب داده‌ایم. حتی شهرکی را هم برای راه‌اندازی خط تولید خودرو و دیگر کالا‌های صنعتی ترکیه به ایران در نظر گرفته‌ایم که امیدواریم خط تولید مشترک میان ایران و ترکیه راه‌اندازی و این محصولات روانه بازار شود.

در ماه‌های گذشته هم چند بار اخباری درباره احتمال حضور خودروسازان روسی در ایران مطرح شده، اما هیچ منبع رسمی‌ای آن را تایید نکرده است. دو دهه پس از حضور دائمی خودروسازان فرانسوی در ایران که با بدعهدی آن‌ها به پایان رسید به نظر می‌رسد دیگر جایی برای پژو و رنو در ایران نباشد.

صنعت خودروسازی روسیه بر مبنای همکاری با خودروسازان فرانسوی است و شاید مشکلات تحریمی سد راه همکاری روسیه با ایران شود. در این وضعیت، همکاری ایران با ترکیه در صنعت خودروسازی فواید و مضرات خاص خود را دارد. ترکیه قطعا نسبت به فرانسه، روابط استراتژیک و پیوند‌های سیاسی و اقتصادی عمیق‌تری با ایران دارد و به علت وابستگی ترکیه به گاز و نفت ایران، هیچ‌گاه خیانت‌های فرانسه را تکرار نخواهد کرد.

با وجود این، همکاری ایران با صنعت خودروسازی ترکیه، ادامه سریال مونتاژکاری ایران در صنعت خودروست که نتیجه‌ای جز وابستگی ندارد. کارشناسان می‌گویند صنعت خودروی ایران باید با استفاده از توان فنی شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع دفاعی، به سمت تولید خودرو‌های ملی حرکت کند تا این‌که به مونتاژکاری اکتفا کند.

حضور ترکیه در صنعت خودروسازی ایران به صورت رسمی تایید شده و حتی سخن از انتخاب مکان برای ساخت کارخانه مشترک نیز شده است. این خبر در حالی اعلام شده که صنعت خودروسازی ترکیه، اکنون در بدترین دوران خود به سر می‌برد و در سال جاری میلادی با سقوط بیش از ۶۶ درصدی در فروش روبه‌رو است و دولت ترکیه هم برای نجات این صنعت از بحران، تصمیمات فوری اتخاذ کرده است.

صنعت خودروی ترکیه در سالیان اخیر به پیشرفت مناسبی دست یافت و به یکی از بخش‌های درآمدزای اقتصاد ترکیه تبدیل شد، اما دو سال گذشته را قطعاً باید دوران سقوط صنعت خودروسازی ترکیه دانست چراکه میزان فروش آن‌ها کمتر از نصف شده است.

ترکیه خودروی ملی ندارد، ولی صنعت قطعه‌سازی این کشور بسیار پیشرفته است. بسیاری از کمپانی‌های خودروسازی معتبر جهان در ترکیه کارخانه دارند؛ البته با داخلی‌سازی بالا، یعنی قطعات عمدتاً در ترکیه تولید می‌شود و بخش خوبی از تولیدات هم از ترکیه به آسیا و اروپا صادر می‌شود.

داخلی‌سازی بالا و صادرات بخشی از محصولات، دو شرطی است که ایران پیش روی خودروساز‌های خارجی نگذاشت، ولی ترکیه گذاشته است.

ترکیه یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان قطعات خودرو است و سالانه ۲۰تا ۳۰ میلیارد دلار از این محل، درآمد داشته است. ضمن آن که ترکیه به کشور‌های اروپایی هم صادرات قطعه دارد.

ترکیه یکی از کشور‌هایی است که رویکرد مونتاژ محور را در صنعت خودروی خود در پیش گرفته است. این کشور به‌دلیل اتخاذ سیاست حمایت از مونتاژ و نیز داشتن موقعیت ژئواستراتژیک و قرار گرفتن در مرز آسیا و اروپا باعث جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی صنعت خودرو شده است. سایت‌های مونتاژ بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروساز بین‌المللی در این کشور تأسیس شده است. حتی به‌عنوان نماد می‌توان به کمپانی «مرسدس بنز» اشاره کرد که یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در این صنعت ترکیه به شمار می‌رود.

فربد زاوه، کارشناس مسائل خودرو درخصوص صحبت‌های مدرس خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی مبنی بر ورود خط تولید خودرو‌های روسی و ترکیه به کشورمان گفت: ترکیه نشان‌تجاری مطرحی در زمینه خودروسازی ندارد لکن این کشور در زمینه قطعه‌سازی بسیار پیشرفته است.

وی افزود: ترکیه در زمینه خودرو‌های سبک نیز قطعاتی تولید می‌کند که به تمام کشور‌های جهان صادر می‌شود و در این زمینه سالانه ۱۴ میلیارد دلار درآمدزایی دارد به همین دلیل قطعا می‌تواند ارزش افزوده‌ای برای شرکت‌های داخلی ایجاد کند، ولی در سال‌های اخیر با اروپاییان، ترکیه، چین، ژاپن و کره‌جنوبی این مسیر را بار‌ها طی کرده‌ایم که به نتیجه مشخصی نرسیده؛ بنابراین باید راه‌های دیگری را در پیش گیریم. این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد:، اما توافق با روسیه به نوعی توافق با رنوست، چون شرکت لادا محصولی است که بر پایه و تحت حمایت رنو ساخته‌شده، ولی همکاری با این شرکت می‌تواند مشکلات زیادی از جمله در زمینه تامین قطعه برای کشورمان به همراه داشته باشد.

نکته مهم درباره صنعت خودروسازی ترکیه، افول آن در سال‌های اخیر است. در سال گذشته میلادی به علت وخیم شدن اوضاع اقتصادی و اجتماعی ترکیه، افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی، تقاضای داخلی برای خرید خودرو سقوط کرد، به‌طوری که فروش خودرو در ترکیه در سال ۲۰۱۸ بیش از ۳۵ درصد سقوط کرد و به کمترین رقم از سال ۲۰۰۹ رسید.

در سال جاری میلادی هم صنعت خودروسازی ترکیه به شدت دچار زیان شده و صادرات آن کاهش یافته است. مثلا در ماه جولای ۲۰۱۹ صادرات خودروی ترکیه ۶۶ درصد کاهش پیدا کرد. در سال جاری میلادی فروش خودرو در ترکیه تقریباً نصف شده است؛ بنابراین مشخص است علت تمایل ترک‌ها به حضور در بازار ایران، جلوگیری از سقوط بیشتر صنعت خودروسازی این کشور است؛ به عبارتی ترک‌ها در دوره سقوط به یاد ایران افتاده‌اند.

همین چند هفته قبل خودروسازان بزرگ ترکیه از دولت این کشور خواستند اقدامات اورژانسی برای نجات صنعت خودروسازی انجام دهد. شرکت‌های خودروسازی اروپایی هم سرمایه‌گذاری‌های جدید خود در ترکیه را متوقف کرده‌اند، به طوری که فولکس‌واگن که قرار بود یک کارخانه یک میلیارد دلاری در ترکیه احداث کند، فعلاً دست نگه داشته است و از دولت آنکارا خواسته تضمین‌های قطعی نسبت به وضعیت بازار و تقاضای خودرو ارائه کند مثلاً مالیات بر خرید خودرو را کاهش دهد. این در حالی است که دولت ترکیه به علت کسری بودجه ناشی از سقوط ارزش پول ملی، به شدت مالیات‌ها را افزایش داده است.

دولت ترکیه چند روز قبل نرخ سود وام‌های بانکی برای خرید خودرو‌های تولید داخل را تا نصف تورم پایین آورد تا مردم را به خرید خودرو مجاب کند و این صنعت را نجات دهد.

روسیه سیزدهمین و ترکیه پانزدهمین خودروساز بزرگ جهان است و ایران در رتبه هجدهم قرار دارد؛ بنابراین از لحاظ میزان تولید، فاصله‌ای میان این کشور‌ها نیست؛ اما از لحاظ کیفیت تولید، قطعا ترک‌ها بر ایران برتری دارند؛ اما درباره کیفیت خودرو‌های روسی به علت بسته بودن بازار این کشور به‌راحتی نمی‌توان قضاوت کرد. علت برتری ترک‌ها هم این است که این کشور با خودروسازان بزرگ جهان در حال همکاری است، در حالی که ایران فقط به پژو و رنو بسنده کرده بود که این دو کشور نیز ایران را ترک کرده‌اند.

امیرحسین عسکریان، کارشناس مسائل خودرو در خصوص تولید خودروی مشترک ایران با کشور‌هایی از جمله ترکیه و روسیه گفت: مطرح‌ترین خودروساز روسیه لاداست که همکاری‌های زیادی با دیگر کشور‌های منطقه نیز دارد.

وی با بیان این که همکاری با روسیه سبب توسعه صنعت خودروسازی نخواهد شد، افزود: شرکت لادا همکاری ده ساله با شرکت رنو توسعه پیدا کرده است، پس به نظر می‌رسد این شرکت در شرایط تحریمی نتواند همکاری لازم را با شرکت‌های داخلی داشته باشد، چون شریک رنوست و اتفاقاتی که در قرارداد خودروسازان داخلی با رنو افتاد طبیعتا بار دیگر نیز تکرار خواهد شد، کما این که این شرکت‌ها در بازار آمریکا ذی‌نفع هستند.

این کارشناس مسائل خودرو در ادامه یادآور شد: روسیه اخیرا به‌جز عوارض موجود، تعرفه‌های زیادی نیز برای واردات خودرو و قطعه به این کشور وضع کرده تا صنعت خودروسازی خود را بیش از پیش تقویت کند.

عسکریان گفت: ترکیه نیز صنعت خودروسازی قوی ندارد، ولی این کشور در صنعت قطعه‌سازی سرآمد است و از این راه توانسته تراز تجاری خود را افزایش دهد و به اکثر کشور‌های جهان خصوصا در زمینه قطعات ماشین‌های سنگین نیز صادرات داشته باشد لذا همکاری با صنعت قطعه‌سازی ترکیه می‌تواند برای ایران مفید باشد.

وی تصریح کرد: قطعا در زمینه خودروسازی و قطعه‌سازی کشوری همچون چین از همتایان چینی و روسی خود قوی‌تر است لکن، چون ارتباطات مالی ایران با کونلون بانک چین محدود شده است به نظر می‌رسد ارتباط با این کشور در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر نباشد، به طوری که بخش خصوصی کشورمان که کلا چینی کار هستند در زمینه تامین قطعات به مشکل برخورده و تیراژ تولید خود را به نصف رسانده و برخی از آنان در معرض ورشکستگی و تعطیلی هستند.

این کارشناس مسائل خودرو در خصوص توانمندی‌های داخلی نیز تصریح کرد: در سالیان اخیر همکاری با خودروسازان خارجی هیچ‌وقت منجر به افزایش داخلی‌سازی و افزایش صادرات نشده، بنابراین به نظر می‌رسد باید به توانمند‌های داخلی توجه ویژه‌ای کنیم، چون شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی در کشور وجود دارد که آمادگی‌های لازم را برای ورود به صنعت قطعه‌سازی وهای تک را دارند به‌طوری که سایپا با همکاری با این شرکت‌ها اخیرا ۳۸۸ قطعه را داخلی‌سازی کرده است.

مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو درخصوص اظهارات قائم‌مقام بازرگانی وزیر صمت مبنی بر همکاری‌های ایران و ترکیه در زمینه تولید خودرو گفت: کاش جناب مدرس خیابانی این را مطرح می‌کردند که قرار است با کدام نشان تجاری ترک تولید مشترک داشته باشیم. ما که سال‌های زیادی است در این حوزه فعالیت می‌کنیم تا حالا اسم هیچ نشان‌تجاری خودروسازی ترک را نشنیده‌ایم.

به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: در حال حاضر ۱۴ نشان تجاری خودرویی در ترکیه محصولات خود را تولید می‌کنند که ۸۰ درصد قطعات این خودرو‌ها در ترکیه تولید می‌شود. در واقع قطعه‌سازی ترکیه برای خود یک نشان‌تجاری است. ضمن آن‌که از هر ۱۴ خودرویی که در این کشور تولید می‌شود، چهار خودرو برای بازار داخل و باقی آن صادر می‌شود. بر همین اساس صادرات این کشور در حوزه خودرو و قطعات در سال گذشته به ۲۰ میلیارد دلار رسید.

وی درخصوص نشان‌های تجاری ترکیه در صنعت خودروسازی گفت: نشان تجاری کارسان که یک شرکت دولتی است از مدت‌ها پیش تعطیل شده است و هلدینگ مصطفی کوچ عملاً نمایندگی پژو است. شرکت رنو آکای نیز زیرنظر رنو فعالیت می‌کند.

منبع: جام جم