گزارشگر ویژه سازمان ملل به جزئیاتی از چگونگی قتل خاشقجی پرداخته و تاکید کرد که مدارک معتبری دال بر مسئول بودن ولیعهد سعودی در این قتل وجود دارد.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو، "آگنس کالامارد"، گزارشگر ویژه سازمان ملل که قتل "جمال خاشقجی"، روزنامه نگار منتقد آل سعود را مورد بررسی قرار داده است در گفتگویی با نشریه آلمانی "دی سایت" اعلام کرد که اسناد و مدارک معتبری وجود دارد مبنی بر اینکه "محمد بن سلمان"، ولیعهد سعودی مسئولیت این قتل را بر عهده دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که این روزها مصادف با سالگرد قتل جمال خاشقجی است و هنوز قاتل وی مجازات نشده است گفت: من احساسات در هم آمیختهای درباره این اوضاع دارم. به نظر میرسد رهبران غربی به آرامی در حال عادی سازی روابط خود با عربستان سعودی هستند. بخصوص قتل جمال خاشقجی هیچ تغییری در مناسبات بین دونالد ترامپ با ولیعهد شاه سعودی که به عنوان مهمترین متحد آمریکا در جهان عرب محسوب میشود ایجاد نکرده است. به نظر میرسد همچنین کشورهای اروپایی از جمله آلمان هم به دنبال عادی سازی روابط با عربستان سعودی هستند. این یک سیگنال وحشتناک است. این نشان میدهد که یک کشور قدرتمند مانند عربستان سعودی حتی میتواند خود را از قتل تبرئه کند و این بی گناهی را بخرد. این مسئله من را عصبانی میکند. از طرف دیگر این خوب است که روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر حدود یک سال است که برای شفاف سازی قتل خاشقجی و یافتن حقیقت میجنگند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه در پاسخ به این پرسش که ما در این پرونده تا چه حد از عدالت فاصله داریم گفت: بستگی به این دارد که ما چگونه عدالت را تعریف کنیم. آوردن بالاترین سطح رهبری در ریاض به پای میز محاکمه زمان زیادی خواهد برد. اما کشف حقیقت و ایجاد پیامدهای سیاسی برای آنهایی که در این قتل دخیل بودهاند در میان مدت امکان پذیر است.
وی در ادامه گفت: مقامات ترکیه باید اطلاعاتی را که درباره این قتل دارند منتشر کنند. آنها باید در ترکیه دستور تحقیق عمومی درباره این جنایت را صادر کنند. همچنین در آمریکا یعنی جایی که خاشقجی قبل از مرگش آنجا زندگی میکرده باید تحقیقات جداگانهای انجام شود. سازمان سیا و اف بی آی باید اطلاعات خود در این باره را در دسترس عموم قرار دهند. این میتواند کمک کند تا به نتیجه گیری درباره مسئولیت برخی بازیگران از گروه رهبری خانواده سلطنتی عربستان که در این قتل دخیل بودهاند دست یابیم. این مسئله میتواند کاخ سفید را مجبور کند که بالاخره به این مسئله واکنش نشان دهد. در حال حاضر هر گونه تلاش کنگره برای مجازات عاملان این قتل توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مسدود میشود.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در بخش دیگری از این گفتگو تصریح کرد: اطلاعاتی که من درباره برنامه ریزی و سازماندهی قتل خاشقجی دارم عمدتا از ضبط صوتهایی است که توسط سرویس مخفی ترکیه در کنسولگری تهیه شده است. آنها حاوی جزئیات مهمی است که به بازسازی شرایط و توالی اقدامات برای ارتکاب این قتل کمک میکند.
وی در بخش دیگری از این گفتگو مهمترین یافته تحقیقات خود در این زمینه را این دانست که آنچه که در کنسولگری عربستان سعودی در ترکیه برای خاشقجی اتفاق افتاد از پیش برنامه ریزی شده بوده است. به گفته وی جاسوسان در ریاض و در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مشترکا دستگیری و قتل خاشقچی در ۲۸ سپتامبر را در قالب یک فرماندهی کشتار برنامه ریزی کرده اند.
وی در این باره که بر اساس تحقیقات شما دقیقا چه اتفاقاتی در کنسولگری عربستان افتاد گفت: خاشقجی در روز سه شنبه ۲ اکتبر سال ۲۰۱۸ (۱۰ مهرماه سال ۱۳۹۷) ساعت ۱۴: ۱۳ دقیقه وارد کنسولگری شده و در آن زمان مامورین قتل قبلا در جایگاه خود قرار گرفته بودند. آنها بعد از ورود خاشقجی وی را به دفتر کنسولگری در طبقه دوم این ساختمان منتقل میکنند. در آنجا وی با برخی افراد از جمله فردی به نام "ماهر عبدالعزیز مترب" که به گفته سعودیها هدایت تیم قاتلان را بر عهده داشته دیدار میکند. در اینجا گفتگویی بین خاشقجی و سه عامل سعودی انجام میگیرد که بیش از ۱۰ دقیقه طول نمیکشد. آنها از خاشقجی خواستند به عربستان سعودی بازگردد. اما جریان گفتگو به زودی به تنش میانجامد.
خاشقجی اعلام کرد که زمانی بر میگردد، اما حالا وقت آن نیست. بعد از آن از وی درخواست میشود که برای فرزند خود یک پیامک ارسال کند. خاشقچی میپرسد چه باید به او بگویم، من نمیتوانم چیزی از آدم ربایی بنویسم. وی تلفن همراهی نداشت. خاشقجی هر دو تلفن همراه را به نامزدش که خارج کنسولگری منتظر او بود داده بود. بعد از آن سرو صداهایی مشابه دعوا و درگیری شنیده شد که کسی به او میگفت: کوتاه کن، کار را برای کمک به خود برای ما آسان کن. حدود ساعت ۳۰: ۱۳ برای خاشقجی آشکار میشود که گرفتار دردسر بزرگی شده است. وی با دیدن یک حوله در اتاق میپرسد که آیا میخواهید به من مواد مخدر بدهید؟ سپس شخصی پاسخ میدهد که ما شما را بیهوش میکنیم و بعد از آن سرو صداهایی که حاکی از درگیری است به گوش میرسد.
"کالامارد" در پاسخ به این پرسش که آیا از صداهای ضبط شده میتوان به چگونگی قتل وی پی برد گفت: بله، ارزیابی آخرین قسمت ضبط شده امکان یک سناریوی مشخص را نشان میدهد که این هم توسط سرویسهای اطلاعاتی ترکیه و دیگر سازمانهای اطلاعاتی تایید شده است. خاشقجی به احتمال بسیار زیاد با یک آرام بخش بیهوش شده و سپس یک کیسه پلاستیکی روی سر او قرار گرفته و خفه شده است.
کالامارد در پاسخ به این پرسش که آیا شما میتوانید با اطمینان بگویید که این یک حادثه نبوده و خاشقجی به قتل رسیده است گفت: بله، من میتوانم با اطمینان این را بگویم. من تمام احتمالات را در نظر گرفتم که شاید این یک حادثه باشد و تنها یک آدم ربایی برنامه ریزی شده است، اما در آخرین دقایق اوضاع تشدید شده و ماموران تصمیم به قتل وی گرفتند.
وی افزود: فاکتورهای زیادی وجود دارد که نشان میدهد این یک قتل برنامه ریزی شده و هدفمند بوده است. این مسئله قابل تصور است که ابتدا هدف آدم ربایی بوده و نه قتل. اما حداکثر ۲۴ ساعت قبل از این قتل برنامه ریزیهایی برای آن آغاز شد. ما شواهدی داریم مبنی بر اینکه در این زمان تعداد بیشتری از مامورین یگان ویژه کشتار وارد استانبول شدند که در بین آنها یک کارشناس پزشکی قانونی سعودی بود. ضبط صوتهایی از گفتگوی بین وی و "مترب" وجود دارد که در این باره صحبت میکردند که چگونه میتوان جسد را تجزیه کرد.
وی همچنین از مدارکی دال بر این سخن گفت که مامورین قتل در کنسولگری ابزار لازم برای تجزیه و قطعه قطعه کردن جسد را در اختیار داشتند.
این مقام سازمان ملل در ادامه گفت که این یک قتل که توسط فرد انجام گرفته باشد نبود بلکه یک قتل دولتی بود. مسئولیت این جنایت بر عهده رهبری عربستان سعودی است. منظور من از مسئولیت این قتل تنها کسی نیست که دستور نهایی آن را داده است بلکه متوجه افرادی است که آن را تصویب کرده و تحمل کرده و با وجود اینکه میتوانستند مانع آن شوند، اما این کار را نکردند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه شخص محمد بن سلمان را به این دلیل که برای ارتکاب این قتل اقدامات تحریک آمیز را در پیش گرفته و برای محافظت از خاشقچی اهمال کاری کرده است مسئول این قتل دانست و تاکید کرد که مدارک معتبری برای این منظور در دست دارد.
وی درباره اظهارات اخیر محمد بن سلمان که اعتراف کرده قتل خاشقجی تحت مسئولیت وی انجام شده است گفت:، اما اظهارات او به گناه شخصی و یا دخیل بودن در این قتل اعتراف نمیکند. اگر وی در این باره جدی است باید از موقعیت خود برای تحقیق درباره عاملان این قتل استفاده کرده و آنها را مجازات کند. وی همچنین باید همه اقدامات لازم برای جلوگیری از چنین جنایتی در آینده را انجام دهد. وی باید از شکنجه مخالفان دست بردارد، روزنامه نگاران و فعالان را آزاد کند و مخالفان خود در خارج را نترساند. تا زمانی که وی این کارها را انجام ندهد سخنانش گفتههایی توخالی است.
وی همچنین گفت: در مصاحبههایی که من و دوستانم در زمان زنده بودن خاشقجی انجام میدادیم وی یک بار گفته بود که احساس نمیکند زندگی او در ترکیه و یا آمریکا در خطر است. اما وی اغلب میگفت که از محمد بن سلمان خیلی میترسد و بازگشت به عربستان سعودی برای او بسیار خطرناک است.
وی در ادامه ترس خاشقجی از محمد بن سلمان را موجه دانسته و گفت: از زمانی که وی در ژوئن سال ۲۰۱۷ به عنوان ولیعهد منصوب شد رژیم آل سعود مستبدتر و سرکوبگرانهتر عمل میکند.
کالامارد روند رسیدگی به قتل خاشقجی در عربستان را معتبر ندانسته و به کارشکنیهای آل سعود در این راستا انتقاد شدیدی وارد کرده و گفت: عربستان سعودی حتی بررسیهای بینالمللی در این باره را رد میکند. آنها میگویند که این یک موضوع داخلی است. اما این قتل در ترکیه اتفاق افتاده و یک موضوع داخلی نیست.
وی در بخش دیگری از این گفتگو تصریح کرد که قتل خاشقجی نشان داد که چه کمبودهایی در جامعه بین المللی برای بررسی این گونه قتلها و مجازات عاملان آن وجود دارد. قتل خاشقجی نمونهای از قتلهای هدفمند روزنامه نگاران، مدافعان حقوق بشر و فعالان سیاسی در سراسر جهان است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل این موضوع را بسیار مهم ارزیابی کرد که کشورهای عضو و یا شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد یک شورای مستقل بین المللی را برای پرداختن به این مسائل تاسیس کند.