قدرت‌هایی که مغز را در اختیار خود می‌گیرند / «کارسوق» دروازه ورود دانش‌آموزان به دنیای علوم اعصاب شناختی

گروه فناوری خبرگزاری دانشجو؛ حمیده آقاجانی- مغز، پیچیده‌ترین عضو بدن انسان است که از زمان کشف علوم دانشمندان و محققان به دنبال شناخت آن بوده‌اند. در واقع دانشمندان، پژوهشگران و پزشکان مایلند بدانند فعالیت‌های ذهنی چگونه در مغز اجرا می‌شوند یا انسان با چه مکانیزمی می‌تواند صد‌ها چهره و نام را بازیابی کرده و زبان‌های مختلف یا ریاضیات را فرا گرفته و حتی استدلال و نتیجه گیری انجام دهد؛ این‌ها بخشی از دغدغه ذهن کسانی است که می‌خواهند در محیط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار داده و در واقع ذهن خود را واکاوی کنند.

علوم اعصاب شناختی مطالعهٔ حوزهٔ بین رشته‌ای است که از علم اعصاب،  روانشناسی و علم کامپیوتر به وجود آمده و محققان با کمک گرفتن از این علوم و تلفیق آن‌ها با یکدیگر به نتایج مطلوب و قابل استنادی دست پیدا کنند. علاقه‌مندی و گرایش به علوم اعصاب شناختی کمتر از نیم قرن است که در دنیا رواج پیدا کرده، اما به سرعت در حال رشد است و بسیاری از دانشگاه‌های دنیا به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند. در واقع برای محققان مهم است که بدانند چگونه مغز انسان با یک ساختار فیزیکی می‌تواند چند کار را به صورت همزمان انجام دهد.

تعریفش کمی سخت به نظر می‌آید، اما برای پژوهشگران مهم است که بفهمند چگونه مغز خود را قادر به تفکر، طرح ریزی، یادآوری، درک سایرین، دیدن، شنیدن و حرکت در دنیای اطراف می‌کند؛ در حال حاضر، با کمک انواع فناوری­‌های نوین، این امکان فراهم شده که بر پایه‌های عصبی عملکرد‌های شناختی نوری مورد مطالعه قرار گیرد.

 

توسعه این علم تقریبا در اکثر دانشگاه‌های برجسته علمی دنیا در دستور کار قرار گرفته و استقبال خوبی نیز از آن شده است؛ البته در ایران نیز علوم شناختی حدود ۲۰ سال است که به صورت میا‌ن‌رشته‌ای تدریس می‌شود و تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی نیز دارد، اما تقریبا از ۱۰ سال پیش که ستاد توسعه و فناوری علوم شناختی راه اندازی شد این شاخه از علم رشد و توسعه بیشتری داشته است.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان پرداختن به این علم باید از سنین کم و در مقاطع تحصیلی پایین‌تر در مدارس آغاز شود و مدارس با همکاری دانشگاه‌ها و دستگاه‌های مربوطه به آن بپردازند، با همین چشم انداز آموزش و پرورش با مطرح کردن موضوع علوم شناختی در کتاب‌های دانش‌آموزان می‌تواند به ترویج این علم کمک کند تا علاوه بر نوجوانان و جوانان خانواده‌های آن‌ها نیز با مغز انسان و علوم اعصاب آشنا شوند.

«مسابقه کارسوق عصب‌شناسی» پنجره‎ای به سوی علوم اعصاب شناختی
مسابقات علوم اعصاب شناختی (کارسوق عصب‌شناسی) از پاییز سال ۱۳۹۲ هرساله با حمایت ستاد توسعه‌ علوم و فناوری‌های شناختی، مرکز ملّی پرورش استعداد‌های درخشان و دانش‌پژوهان جوان و به سرپرستی علمی عبدالحسین عبّاسیان، در سراسر کشور برگزار شده و با استقبال بی‌نظیر دانش‌آموزان روبرو شده است.

 

به گفته متولیان برگزاری این رویداد؛ هدف اصلی این مسابقات معرفی و انگیزه‌بخشی به دانش‌آموزان مقطع دبیرستان برای ورود به تحقیقات بین رشته‌ای حوزه علوم اعصاب‌شناختی و بسترسازی جهت شناخت و هدایت استعداد‌های این حوزه است. به‌عبارت‌دیگر این مسابقات بستری را فراهم خواهد کرد که در آن مسائل واقعی در علوم اعصاب شناختی به دانش‌آموزان توانمند در حوزه‌های مختلف معرفی شود و با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری و با همکاری مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان وزارت آموزش و پرورش هرساله در سطح کشور برگزار می‏‌شود.

در ششمین دوره از مسابقات کشوری علوم اعصاب شناختی، ۶۰۰ دانش آموز مقطع دبیرستان از ۲۹ استان در پنج قطب کشوری در قالب ۱۰۰ تیم ترکیبی از رشته‌های ریاضی، تجربی و علوم انسانی رقابت داشتند که ۲۶ تیم برگزیده شدند که در مراسم اختتامیه این مسابقات سه تیم برتر انتخاب و معرفی خواهند شد.

 

مراسم اختتامیه ششمین دوره مسابقات کشوری علوم اعصاب شناختی ویژه دانش آموزان مقاطع دبیرستان به منظور انتخاب و معرفی تیم‌های برتر این مسابقات، نوزدهم مهرماه جاری دردبیرستان علامه حلی تهران برگزارمی شود.

عمده‌ترین هدف از برگزاری مسابقات علمی در ارتباط با رشته‌های علوم اعصاب شناختی انجام تحقیقات است تا اتصال فعالیت‌های تحقیقاتی از دوره‌های دبیرستان به مراکز دانشگاهی و نیز سیاست تقویت فرهنگ و روحیه همکاری در مراکز آموزشی در امر انجام مسابقات علوم اعصاب شناختی پیگیری و دنبال می‌شود.

گفتنی است؛ مراسم داوری و اختتامیه ششمین دوره از این مسابقات در تاریخ ۱۸ تا ۱۹ مهرماه در تهران به میزبانی دبیرستان علامه حلی یک تهران برگزار خواهد شد.