کمبود کیت، دستگاه و لوازم آزمایشگاهی به دلیل تحریم /کیفیت آزمایشگاه‌ها همچنان مناسب است

شهروز همتی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، در تشریح سیزدهمین دوره بین المللی و هجدهمین دوره کشوری کنگره ارتقاء کیفیت اظهار کرد: انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی به عنوان یکی از انجمن‌های پیشرو این افتخار را دارد که هر ساله کنگره ارتقاء کیفیت را برگزار کند، بطوریکه در حال حاضر کنگره ارتقاء کیفیت یکی از موفق‌ترین کنگره‌های علوم آزمایشگاهی کشور در منطقه و خاورمیانه است.

وی در توضیحات بیشتر درباره جایگاه کشوری و بین المللی این کنگره ادامه داد: علیرغم فراز و فرود‌های اقتصادی و محدودیت‌های موجود در کشورِ؛ همکاران آزمایشگاهی ما با تعهد مثال زدنی به توسعه کمی و کیفی خدمات آزمایشگاهی ادامه داده تا گیرندگان خدمت که همان بیماران هستند در ارائه خدمات دچار مشکل نشوند.

همتی تصریح کرد: سعی ما و همکاران ما در ادوار مختلف کنگره ارتقاء کیفیت همواره این بوده است که این کنگره همه ساله رویکرد متفاوتی نسبت به سال‌های قبل داشته باشد و هر ساله بالغ بر چهارهزار نفر در این کنگره ثبت نام و تعداد بسیار زیادی از شرکت‌های تجهیزات آزمایشگاهی در نمایشگاه آن حضور پیدا می‌کنند.

وی گفت: این کنگره یکی از بزرگ‌ترین کنگره‌های علمی کشور بوده و همه ساله از طرف بسیاری از انجمن‌های بالینی و دانشگاه‌های کشور و مراجع بزرگ علمی خارج از کشور مانند فدراسیون شیمی بالینی و طب آزمایشگاهی (IFCC)، فدراسیون اروپایی طب آزمایشگاهی (EFLM) و فدراسیون آسیا پاسیفیک بیوشیمی بالینی و طب آزمایشگاه (APFCB) مورد حمایت قرار می‌گیرد.
همتی درباره محور‌های امسال کنگره نیز بیان داشت: در کنگره امسال ۲۷ محور علمی با عناوین آزمایش‌های تشخیص بر بالین بیمار: POCT، آزمایش‌های ناباروری و سقط جنین، آموزش علوم آزمایشگاهی در ایران، اخلاق پزشکی در طب آزمایشگاه، انقلاب NGS و پیشرفت‌های فناوری در طب آزمایشگاه، برنامه ارزیابی کیفیت خارجی، بیماری‌های منتقله از راه خون (هپاتیت B. و C)، بیماری‌های مقاربتی (ایدز و زگیل تناسلی)، بیماری‌های غیر واگیر (بیماری‌های خود ایمنی و دیابت) را شامل می‌شود.
وی با اشاره به دیگر محور‌ها از جمله بیماری‌های منتقله از طریق گزش حشرات (تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو، لیشمانیا و مالاریا)، پاتوژن‌های منتقله از غذا (سالمونلا، شیگلا، اشریشیا کولای)، پلاکت و ترومبوز، تضمین کیفیت و مدیریت ریسک، چالش‌های تشخیص مواد مخدر و روان گردان در آزمایشگاه تشخیص پزشکی، داده‌های بزرگ در طب آزمایشگاه و برنامه بهداشت الکترونیکی ‍پرداخت.

همتی در ادامه تشریح عناوین محور‌های این کنگره به راهبرد‌های مرحله قبل از آزمایش، شرکت‌های دانش بنیان و طب آزمایشگاه، طب آزمایشگاه اطفال، طب آزمایشگاه سالمندان، غربالگری سرطان بر اساس تست‌های خونی آزمایشگاهی، گرایش‌های نوین در تشخیص بیماری‌های متابولیک مادرزادی، محققین جوان، مشکلات صنفی، مقاومت آنتی بیوتیکی در طب آزمایشگاه، یافته‌های جدید و مشکلات تشخیص آزمایشگاهی در بیماری‌های قلبی و کلیوی و یافته‌های نوین در ایمونوهماتولوژی نیز اشاره کرد.

وی تصریح کرد: محور داده‌های بزرگ در طب آزمایشگاه و برنامه بهداشت الکترونیکی (Big data) به عنوان یکی از مهم‌ترین محور‌های کنگره امسال می‌تواند نقش اساسی در بهبود و ارائه خدمات آزمایشگاهی داشته باشد که توسط اساتید صاحب نظر کشور هدایت خواهد شد.

همتی افزود: اصولاً محصول تمامی فعالیت‌های یک آزمایشگاه به نتیجه یک آزمایش ختم می‌شود. این جواب صرفاً یک عدد نیست بلکه پس از پردازش می‌تواند به اطلاعات ارزشمندی تبدیل شود که علاوه بر استفاده در بالین می‌توان از این داده‌های ارزشمند در برنامه‌های نظام سلامت کشور و تولید علم و دانش استفاده کرد.

وی در تشریح اهمیت و جایگاه رشته علوم آزمایشگاهی در نظام سلامت کشور و تاثیر برگزاری این کنگره در شناساندن این مهم به جامعه پزشکی گفت: رشته علوم آزمایشگاهی یکی از شاخه‌های علوم پزشکی بوده و آزمایشگاه یکی از ارگان‌های مهم سلامت در حوزه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی است. نتایج آزمایشگاهی ارتباط تنگاتنگی با بالین بیمار دارد و به عنوان یک بازوی قدرتمند در تشخیص، پیشگیری، درمان و پیگیری بیماری‌ها می‌تواند به همکاران بالینی کمک کند و این ویژگی منحصر به فرد این رشته است که در کمتر شاخه پزشکی می‌توان آن را مشاهده کرد.

همتی افزود: این کنگره محلی برای تبادل اطلاعات میان جامعه علوم آزمایشگاهی و جامعه پزشکی کشور است. جامعه آزمایشگاهی علیرغم مشکلات بزرگ و کوچکی که دارد در ارائه خدمات آزمایشگاهی از جایگاه رفیعی در جامعه بالینی کشور برخوردار است که بالندگی، کیفیت و اصالت ارائه خدمات این قشر فرهیخته مثال زدنی است و بایستی مورد تحسین قرار گیرد. همکاران ما پیشاهنگ کیفیت در ارائه خدمات بوده اند و شاید بتوان گفت، کیفیت ارائه خدمات برای نخستین بار از طریق خدمات آزمایشگاهی وارد حوزه سلامت شده است.

وی درباره راهکار‌ها برای پویاتر شدن کنگره ارتقاء کیفیت عنوان کرد: در کنگره هجدهم سعی بر این شده است که در محور‌های مورد بحث اساتید بالینی و آزمایشگاهی کنار یکدیگر به ارائه مطالب بپردازند تا در حقیقت شرکت کنندگان با جنبه‌های بالینی و آزمایشگاهی بیماری‌ها آشنایی پیدا کنند.

همتی تصریح کرد: در این محور‌ها سعی بر این شده است تا به انتظاراتی که متخصصین بالینی از آزمایشگاه‌ها در ارتباط با آزمایش‌های بالینی دارند پرداخته شود. همچنین میزان برآورده کردن این انتظارات توسط آزمایشگاه‌ها نیز مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. اصولاً در تمامی مقالات و کتب آزمایشگاهی همیشه به ارتباط میان پزشک بالینی و آزمایشگاه تاکید شده است. این ارتباط می‌تواند موجب افزایش کیفیت و ارائه خدمات مناسب در حوزه آزمایشگاهی شود.

وی درباره نقطه‌نظرات و برنامه‌هایی که برای ترویج و اعتلای فرهنگ ارتقاء کیفیت خدمات آزمایشگاهی در این کنگره مدنظر است، نیز افزود: اصولاً رسیدن به سطحی از کیفیت مطلوب هزینه‌بر است. هزینه‌یابی کیفیت از مباحث جدید مدیریتی است که با آن می‌توان وضعیت و عملکرد آزمایشگاه‌ها را از نظر بهای تمام شده آزمایش‌ها، کنترل کیفیت، تعمیر و نگهداری و زنجیره تامین کیت و فرآورده‌ها بررسی کرد.

همتی تصریح کرد: تمامی این مقوله‌ها باید بررسی شده و هزینه کیفیت تعیین و در تعرفه آزمایش‌ها لحاظ شود تا بتوان روند کنترل کیفیت را بهبود بخشیده و در این راستا گام‌های موثرتری برداشت. اگرچه صدور بخشنامه و آیین‌نامه‌ها در این راستا لازم است، ولی کافی نیست.

وی ادامه داد: "کیفیت را پایانی نیست"، زیرا کیفیت در دنیای امروز دارای یک مفهوم نسبی است و در هر کشور با توجه به رشد اقتصادی و شرایط حاکم بر جامعه تعابیر و سطوح متفاوتی را می‌توان از آن استنباط کرد. برآورده شدن تمامی جوانب تعریف شده برای این مفهوم در هر جامعه‌ای بیانگر رسیدن به حداقل‌های تعریف شده برای آن سطح از کیفیت است.

همتی در خاتمه عنوان کرد: در شرایطی که کشور از همه طرف تحت تاثیر محدودیت و تحریم‌های مختلف قرار گرفته و با توجه به کمبود امکانات در زمینه‌های مختلف از جمله کیت، دستگاه‌ها و لوازم آزمایشگاهی و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در تمامی سطوح، همکاران ما در آزمایشگاه‌های بالینی کشور تمام سعی و تلاش خود را معطوف به حفظ کیفیت کرده‌اند تا در این خصوص لطمه‌ای به گیرندگان خدمت وارد نشود.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین لازم است که صاحبنظران و دولت‌مردان نیز شرایط لازم را برای رسیدن به این مهم برای آزمایشگاه‌ها فراهم کنند تا به سطح مطلوب تری از کیفیت رسیده و ارتقاء کیفیت تداوم یابد.