روز اول ماه شوال را بدین‌سبب عید فطر خواندهاند که در این روز، امر امساک و صوم برداشته شد و رخصت داده شد که مؤمنان در روز افطار کنند و روزه خود را بشکنند.
روز عید سعید فطر روز بسیار مهمّى براى مسلمانان است. این روز، از سویى سبب شادى و سرور است، چرا که هر مسلمانى از انجام وظیفه‌ی الهى خویش خوشحال و مسرور است؛ ولى از سویى چون روز دریافت پاداش الهى است، انسان در حالت خوف و دلهره به سر مى‌برد، از این که نمى‌داند اعمال یک‌ماهه‌ی او تا چه اندازه مورد قبول درگاه حق‌تعالی قرار گرفته است؟
امام باقر (علیه السلام) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: هنگامى که روز اول شوال فرا مى‌رسد، منادى ندا مى‌دهد: اى مؤمنان براى دریافت پاداش خود بشتابید! آنگاه امام (علیه السلام) فرمود: جایزه‌هاى خداوند مانند جایزه‌هاى پادشاهان نیست (یعنى جایزه او بسیار بزرگ و معنوى و قبولى طاعات و رضوان الهى است). در پایان نیز تأکید فرمود: "روز اوّل شوال روز دریافت پاداش است."
در کتب دینی براى روز اول شوال اعمالى ذکر شده است:
اول: تکبیراتى است که بعد از نماز صبح و نماز عید فطر خوانده می‌شود.
دوم: پیش از نماز عید، زکات فطره را جدا سازد؛ اگر دسترسى به مستحق دارد بپردازد در غیر این صورت کنار بگذارد، براى هر نفر یک صاع (حدود سه کیلو) از گندم یا موادّ غذایى دیگر که در آن شهر غذاى غالب مردم محسوب مى‌شود.
زکات فطره واجب مؤکد و شرط قبولى روزه ماه‌ی رمضان است. خداوند نیز در قرآن آن را مقدّم بر نماز عید شمرده است و مى‌فرماید: "قَدْ اَفْلَحَ مَنْ تَزَکّى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلّى" به یقین آن کس که زکات دهد و یاد پروردگارش را کند سپس نماز بخواند، رستگار است!"
سوم: غسل کردن است و وقت آن به فرموده شیخ طوسى بعد از طلوع فجر است تا زمان بجا آوردن نماز عید.
قبل از غسل این دعا را بخواند:
اَللّهُمَّ اِیماناً بِـکَ، وَتَصْدیـقاً بِکِتابِکَ، وَاتِّباعَ سُنَّةِ نَبیِّکَ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ.
آنگاه بسم‌اللّه بگوید و غسل کند. پس از پایان غسل بگوید:
اَللّـهُمَّ اجْعَلْهُ کَفّارَةً لِذُنُوبى، وَطَهِّرْ دینى، اَللّـهُمَّ اَذْهِبْ عَنِّى الدَّنَسَ.
چهارم: به فرموده شیخ طوسى در این روز نیکوترین لباسش را بپوشد و خود را معطّر سازد و با وقار و سکینه به سمت مصلاّى عید حرکت کند.
پنجم: پیش از نماز عید، در ابتداى روز افطار کند و بهتر آن است که افطارش با خرما باشد. شیخ مفید فرموده است: مستحب است مقدار کمى از تربت سیّدالشّهدا، امام حسین (علیه السلام) را تناول نماید که شفاى هر دردى است.
ششم: پس از طلوع آفتاب براى نماز عید حرکت کند و دعاهایى را که از طریق معصومین (علیهم السلام) وارد شده است، بخواند. از جمله آن که امام باقر (علیه السلام) فرمود: در عید فطر و عید قربان و جمعه وقتى که براى رفتن به نماز مهیّا شدى، این دعا را بخوان:
اَللّـهُمَّ مَنْ تَهَیَّأَ فى هذَا الْیَوْمِ اَوْ تَعَبَّأَ، اَوْ اَعَدَّ وَاسْتَعَدَّ لِوِفادَة اِلى مَخْلُوق،
رَجآءَ رِفْدِهِ وَنَوافِلِهِ، وَفَواضِلِهِ وَعَـطـایـاهُ، فَـاِنَّ اِلَـیْـکَ یـا سَیِّدى
تَهْیِئَتى وَتَعْبِئَتى، وَاِعْدادى وَاسْتِعْدادى، رَجآءَ رِفْدِکَ وَجَوائِزِکَ،
وَنَوافِلِکَ وَفَواضِلِکَ، وَفَضآئِلِکَ وَعَطایاکَ، وَقَدْ غَدَوْتُ اِلى عید مِنْ
اَعْیادِ اُمَّةِ نَبیِّکَ، مُحَمَّد صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ وَعَلى آلِهِ، وَ لَمْ اَفِدْ اِلَیْکَ الْیَوْمَ
بِعَمَل صالِح اَثِقُ بِهِ قَدَّمْتُهُ، وَلا تَوَجَّهْتُ بِمَخْلُوق اَمَّلْتُهُ، وَلکِنْ اَتَیْتُکَ خاضِعاً، مُقِرّاً بِذُنُوبى، وَ اِسآئَتى اِلى نَفْسى، فَیا عَظیمُ یا عَظیمُ یا عَظیمُ،
اِغْفِرْ لِىَ الْعَظیمَ مِنْ ذُنُوبى، فَاِنَّهُ لایَغْفِرُ الذُّنُوبَ الْعِظامَ اِلاَّ اَنْتَ، یا لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
هفتم: نماز عید. خواندن نماز عید در زمان ما مستحب است و آن دو رکعت است: در رکعت اوّل سوره حمد و سوره اعلى (یا هر سوره دیگرى که مایل باشد) بخواند و بعد از آن پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر این قنوت را بخواند:
اَللّـهُمَّ اَهْلَ الْکِبْرِیآءِ وَ الْعَظَمَةِ، وَاَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ، وَ اَهْلَ الْعَفْوِ
وَ الرَّحْمَةِ، وَاَهْلَ التَّقْوى وَالْمَغْفِرَةِ، اَسْئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْیَومِ، اَلَّذى جَعَلْتَهُ
لِلْمُسْلِمینَ عیداً، وَلِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً ]وَشَرَفاً [وَمَزِیداً،
اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تُدْخِلَنى فى کُلِّ خَیْر اَدْخَلْتَ
فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد، وَاَنْ تُخْرِجَنى مِنْ کُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً
وَ آلَ مُحَمَّد، صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ خَیْرَ ما سَئَلَکَ
مِنْهُ عِبادُکَ الصّالِحُونَ، وَاَعُوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الصّالِحُونَ.
(درصورت عدم توانایى بر این قنوت، هرگونه قنوت دیگرى نیز مى‌تواند بخواند). سپس تکبیر ششم را بگوید و به رکوع برود و بعد از رکوع و سجده، برخیزد و رکعت دوم را شروع کند. در رکعت دوم، بعد از سوره حمد، سوره والشّمس یا سوره دیگرى را بخواند؛ آنگاه چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر همان قنوت را بخواند، سپس تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع و سجود برود و نماز را تمام کند.
بعد از نماز، تسبیحات حضرت زهرا (علیها السلام) را بگوید و آنگاه دعاهایى که نقل شده است را بخواند که یکى از آنها دعاى چهل و ششم «صحیفه سجّادیه» است.
مستحب است نماز عید، زیر آسمان باشد و بعد از نماز براى برادران دینى جهت قبولى اعمال دعا کند.
هشتم: دعاى ندبه را بخواند. مرحوم محدّث قمى مى‌گوید: پس از دعا به سجده برود و بگوید:
اَعُوذُ بِکَ مِنْ نار حَرُّها لایُطْفى،وَجَدیدُها لایَبْلى،وَعَطْشانُها لایُرْوى
سپس گونه راست را بر محل سجده بگذارد و بگوید:
اِلهى لاتُقَلِّبْ وَجْهى فِى النّارِ بَعْدَ سُجُودى، وَتَعْفیرى لَکَ بِغَیْرِ مَنٍّ مِنّى عَلَیْکَ، بَلْ لَکَ الْمَنُّ عَلَىَّ
آنگاه گونه چپ را بگذارد و بگوید:
اِرْحَمْ مَنْ اَسآءَ وَاقْتَرَفَ وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ
سپس به حال سجده برگردد و بگوید:
اِنْ کُنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ، فَاَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ، عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ،فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ یا کَریمُ.
در پایان صد مرتبه بگوید:
اَلْعَفْوَ الْعَفْوَ.
ارسال نظرات