نیلی: عدم توجه نخبگان به علوم پایه یکی از نگرانی‌های جامعه علمی است

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمود نیلی احمد آبادی رئیس دانشگاه تهران در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها که امروز ۲۳ شهریور ماه در دانشگاه تهران برگزار شد گفت: ضمن عرض سلام و خیر مقدم خدمت ریاست محترم جمهور، وزرای محترم، اساتید و دانشجویان، میهمانان و دیگر شرکت کنندگان محترم مراسم، آغاز سال تحصیلی را تبریک عرض می‌کنم و آرزو می‌کنم آموزش عالی سالی درخشان‌تر را در پیش رو داشته باشد.

وی ادامه داد: مراسم آغاز سال تحصیلی امسال می‌توانست فرصت مناسبی برای مرور عملکرد هشت سال گذشته آموزش عالی و نگاهی به آینده آن باشد، ولی شیوع ویروس کرونا و کیفیت پاسخ آموزش عالی و مدیریت این پدیده که همه ابعاد جامعه را به شدت تحت تاثیر قرار داده می‌تواند جایگزین ارزیابی هشت سال گذشته شده و تا حد زیادی عملکرد، توانمندی‌ها و مسئولیت پذیری دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را نشان دهد.

نیلی افزود: همان گونه که همه گان مطلع هستند بعد از چین ایران جزو اولین کشور‌هایی بوده که با پدیده شیوع ویروس کرونا مواجه شد. عدم دسترسی کامل به اطلاعات آنچه در چین می‌گذشت باعث شد تا ایران خود بدون داشتن تجربه کافی برای مقابله با این نوع بیماری واگیردار و عمدتا به استناد دانش و توانمندی‌های خود شرایط را مدیریت کند. 

 

رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا در کنار همه مشکلات باعث شد تا در پس هیاهوها، رقابت‌ها و مصرف زدگی، مردم دنیا به خود آمده و آنچه انجام داده و می‌دهند را مرور کرده و با نگاه منطقی‌تر به آینده بشر و زمین فکر کنند؛ اظهار کرد: شیوع این ویروس یکبار دیگر جایگاه و نقش ویژه علم و دانش را آشکار کرد، به اصلاح برخی از انگاره‌ها و باور‌های غلط کمک کرد و نشان داد که بی توجهی به علم به ویژه علوم پایه و بنیادی تا چه میزان می‌تواند برای آینده کشور و جهان آسیب زا باشد. از همین منظر است که نتیجه سرمایه گذاری‌های کشور و دانشگاه‌ها و البته کم کاری‌ها در علوم پایه و بنیادی مشخص می‌گردد و نشان می‌دهد که فقط به نتیجه فوری، ملموس و کاربردی در حوزه علم و دانش نبایستی توجه کرد.

 

نیلی ادامه داد: یکی از نگرانی جامعه علمی کشور عدم توجه کافی به علوم پایه و بنیادی است که کمتر مورد توجه نخبگان جوان و سیاست گذاران قرار گرفته است. برای عدم استقبال جوانان دلایل متعددی می‌توان ذکر کرد، ولی قطعا جایگاه و منزلت اجتماعی و آینده شغلی می‌تواند از جمله دلایل آن باشد. برای مثال تعداد شرکت کنندگان در آزمون سراسری سال جاری در گروه ریاضی فیزیک حدود ۱۵۰ هزار نفر بوده در حالی که گروه علوم تجربی ۵۹۴ هزار و گروه علوم انسانی حدود ۳۴۱ هزار نفر بوده است.

 

وی افزود: اگرچه افزایش شرکت کنندگان در گروه علوم انسانی با توجه به نقش و جایگاه آن خبر خوبی است، ولی کاهش تعداد شرکت کنندگان گروه ریاضی و فیزیک با توجه به اهمیت علوم پایه و بنیادی و نیاز مبرم کشور به تولید و توسعه زیرساخت‌ها می‌تواند نگران کننده باشد.

رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه یکی از امکان‌های شغلی دانشجویان علوم پایه قطعا آموزش و پرورش است و اکنون که تنها مسیر ورود به آموزش و پرورش دانشگاه فرهنگیان مشخص شده است؛ اظهار کرد: ضمن تشکر از این دانشگاه که از ظرفیت سایر دانشگاه‌ها برای تامین نیاز خود به خوبی استفاده کرده است امید است که تمهیدات بیشتری مانند بورسیه کردن دانشجویان سایر دانشگاه‌ها در رشته‌های مورد نیاز امکان ورود نخبگان دانشگاهی در علوم پایه به آموزش و پرورش بیش از گذشته فراهم شود که هم به نفع آموزش و پرورش و هم به نفع توسعه علوم پایه خواهد بود.

 

رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: از دیگر عوامل موثر افزایش بودجه پژوهش در زمینه علوم بنیادی و پایه است که نیاز به توجهات بیشتر از سوی دستگاه‌های مسئول دارد. خوشبختانه دانشگاه‌های کشور در این مدت به خوبی نشان دادند که از توانمندی‌های بسیار ارزشمند و غنی برخوردارند و دانشگاه‌ها و دانش آموختگان آن‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله در قالب شرکت‌های دانش بنیان خدمات بسیار مفیدی را در مقابله با ویروس کرونا ارائه نمودند. شاید یکی از بارزترین عملکرد دانشگاه‌ها ارائه دروس به روش (مجازی) الکترونیکی بود. برای مثال دانشگاه تهران دقیقا از روی دوم بعد از تعطیلی آموزش حضوری برنامه‌های آموزشی خود را به شیوه الکترونیکی به میزان ۷۰ درصد شروع کرده و آن را به سرعت به کیفیت قابل قبول رساند و خوشبختانه تا به امروز کلیه فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی با کیفیت قابل قبول ادامه یافته است.

 

نیلی با اشاره به اینکه اقدام ارزشمند دولت در اختیار قرار دادن اینترنت رایگان توسط اپراتور‌ها و برخی تامین کنندگان اینترنت تا پایان خرداد ماه تحمل شرایط را برای دانشجویان راحت‌تر کرد؛ افزود: در ترم جاری که آموزش‌ها همچنان به ناچار به شیوه الکترونیکی ارائه می‌شود تقاضای دانشگاه‌ها به ویژه دانشجویان و خانواده آن‌ها در اختیار قرار دادن اینترنت رایگان برای استفاده کنندگان سامانه‌های آموزش الکترونیکی دانشگاه‌ها است.

وی بیان کرد: عدم دسترسی به اینترنت رایگان برای دانشجویان با توجه به حجم برنامه‌های آموزشی بار سنگین مالی را به دوش دانشجویان به ویژه دانشجویان کم بضاعت خواهد گذاشت که می‌تواند باعث ایجاد اختلاف در امر یادگیری دانشجویان شود.

رئیس دانشگاه تهران افزود: دانشگاه‌ها در سایر حوزه‌ها هم سعی در انجام مسئولیت‌های اجتماعی و انجام پژوهش و فناوری در حوزه‌های مقابله با شیوع ویروس و تاب آوری اجتماعی داشته اند. در کنار بررسی و مطالعات برای تحلیل و ارائه راه حل در مسائل اقتصادی، اجتماعی، کارآفرینی، روان شناختی، دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی با پشتیبانی و ستاد اجرایی فرمان امام، صندوق شکوفایی و نوآوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تشکیل کارگروه‌های علمی و تخصصی: تشخیص و مقابله با ویروس کویید -۱۹ با رویکرد‌های بیوفیزیکی، زیست حسگر‌ها و کیت‌های تشخیص ویروس کووید -۱۹، روش‌های درمان و تولید واکسن برای ویروس کویید -۱۹، سیستم‌های هوشمندی و آنالیز داده مرتبط با کووید -۱۹، ویروس شناسی و فن آوری نانو مرتبط با کووید -۱۹ ، ایجاد نمایشگاه مجازی دستاورد‌های مرتبط با کرونا، برگزاری همایش مجازی بین المللی مرتبط با کرونا به دستاورد‌های نوآورانه و بعضا بی نظیری در سطح ملی و بین المللی مانند تشخیص بی درنگ ویروس کرونا با کارآزمایی ۹۷ درصد دست یافته که برخی از نتایج آن‌ها رسانه‌ای شده و در آینده امیدوارم کشور شاهد نتایج و دستاورد‌های بیشتری باشد.  اما این دستاورد‌ها به شرط تشکیل یک کمیته ملی پژوهش و فناوری کشور در کنار سایر امکانات پشتیبانی، درمانی و مالی می‌تواند دستاورد‌های عظیم تری برای کشور در حوزه مقابله با شیوع ویروس کرونا داشته باشد.

 

وی افزود: تشکیل این کمیته مدت‌ها پیش توسط دانشگاه تهران پیشنهاد، ولی متاسفانه هنوز مورد توجه قرار نگرفته است. اگرچه با تاخیر امید است این پیشنهاد اجرایی شده تا مردم ایران بیش از گذشته از نتایج خدمات جوانان، متخصصین و دانشمندان خود بهره‌مند شوند.

نیلی در پایان خاطر نشان کرد: نکته پایانی موضوع پیش نویس لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم است که موارد پیشنهادی از سوی وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری اعلام شده است. به نظر می‌رسد علی رغم اهمیت و جایگاه پژوهش‌های کاربردی و فعالیت‌های شرکت‌های دانش بنیان، در لایحه پیشنهادی این موارد مورد توجه و پشتیبانی کافی قرار نگرفته و نسبت به گذشته عقب گرد هم داشته است. ضمن تاکید بر اهمیت قانون اصلاح مالیت‌ها تقاضای دانشگاه‌ها توجه کافی به پیشنهادات جناب آقای دکتر غلامی و اعمال آن‌ها در لایحه است.

در پایان اجازه می‌خواهم مراتب تشکر و قدردانی دانشگاه‌ها را از همه کسانی که در امر مقابله با ویروس کرونا فعالیت و ایثار کرده اند به ویژه کادر بهداشت و درمان کشور ابراز داشته برای همه بیماران آرزوی شفاعت عاجل و برای درگذشتگان و شهدای این راه آرزوی آمرزش و علو درجات داشته باشم.