نشنال اینترست نوشت: شواهد مهمی وجود دارد که ترکیه تحریککننده اصلی جنگ فعلی قرهباغ است. این کشور از مرحله آمادهسازی تا اجرای طرح جنگ توسط آذربایجان مشارکت داشته است.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ نشریه آمریکایی نشنال اینترست، در گزارشی با عنوان «قرهباغ: ترکیه محرک یک جنگ قدیمی با جاهطلبی قدیمیتر شده است» نوشت: جنگ بر سر «قرهباغ» به تازگی رخ داده است، ولی نزاع برسر مالکیت آن امر جدیدی نیست. ریشه این نزاع را میتوان در تاریخ جستجو کرد ولی درگیری معاصر بین آذربایجان و ارمنستان مربوط به دهه ۱۹۸۰ میلادی است. هنگامی که «میخائیل گورباچف» [به تعبیر نگارنده] دست به اصلاحات در اتحاد جماهیر شوروی زد. درپی ندای «گلاسنوست» و «پروستریکا» گورباچف، ارامنه منطقه قرهباغ که بخشی از آذربایجان شوروی بود، تلاش کردند که قلمرو قرهباغ را با ارمنستان شوروی متحد کنند ـــ «گلاسنوست» و «پروستریکا» اصطلاحاتی روسی به معنای اصلاحات سیاسی و اقتصادی است که توسط آخرین رئیس اتحاد جماهیر شوروی صورت پذیرفت.
تظاهرات در ایروان (پایتخت فعلی ارمنستان) و استپاناکرت (مرکز قرهباغ) با خشونت قومیتی ضد ارمنی در شهر سومقایت آذربایجان (در ۳۰ کیلومتری باکو) مواجه شد. تنشها بالا گرفت و منجر به درگیری میان آذریها و ارمنیها شد. این درگیریها با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ تبدیل به جنگی علنی شد. جنگ برای طرفین مرگ، خرابی و فقر شدیدی را به ارمغان آورد. با آتش بس ابتکاری روسیه در سال ۱۹۹۴، کنترل بخش بزرگی از قرهباغ و هفت منطقه اطراف آن، به دست ارامنه ساکن افتاد که با ارمنستان و ایران مرز مشترک داشتند. این آتشبس آرامش را بر این منطقه حاکم کرد، ولی در دورههای زمانی گوناگون درگیریهایی نظیر جنگ چهار روزه سال ۲۰۱۶ [بر سر اراضی تحت اشغال ارامنه] رخ داد.
جنگی که اکنون در حال وقوع است را میتوان جدّیترین درگیری از زمان دهه ۱۹۹۰ میلادی دانست. این جنگ در مقیاس و شدت درگیری بیسابقه است و از اوایل روز ۲۷ سپتامبر/ ۶ مهر توسط باکو و پشتیبانی سنگین ترکیه به راه افتاد. انگیزه آذربایجان از شروع چنین حمله گستردهای به قرهباغ چیست؟ این امر پوشیده نیست که «الهام علیف» رئیس جمهور آذربایجان از روند مذاکرات قرهباغ راضی نبود. در طول سالیان گذشته افزایش نطق تهاجمی «علیف» مصادف با خرید تسلیحات پیشرفته بهدلیل کسب درآمد سرشار نفت توسط آذربایجان بود. با این حال، یک بعد بسیار مهم این ماجرا توجه ما را به خود جلب میکند: ترکیه.
اردوغان وارد میشود!
شواهد مهمی وجود دارد که ترکیه تحریککننده اصلی جنگ فعلی قرهباغ است.این کشور از مرحله آمادهسازی تا اجرای طرح جنگ توسط آذربایجان مشارکت داشته است. تصاویر ماهوارهای از فرودگاه بینالمللی گنجه که نیویورک تایمز منتشر کرد نشان از حضور جنگندههای F-۱۶ ترکیه در کشور آذربایجان دارد که بعدها توسط «علیف» در مصاحبه با CNNتایید شد. طبق اظهارات ایروان، این جنگندهها از ابتدای جنگ توسط ترکیه علیه نیروهای ارمنستان مورد استفاده قرار گرفته است.
حضور دو جنگنده F-۱۶ و هواپیمای ترابری CN-۲۳۵ ارتش ترکیه در فرودگاه گنجه - جمهوری آذربایجان
منبع عکس: نیویورک تایمز
طبق ارزیابی اطلاعاتی روسیه و فرانسه، ترکیه مزدوران و تروریستهایی از سوریه و لیبی به مناطق درگیری اعزام کرده است که شامل شماری از نیروهای جبهه النصره - شاخه سوری القاعده - میباشد.با این حال، ورود آنکارا به مناقشه قرهباغ آخرین برگ از ماجراجوییهای ترکیه برای رسیدن به رویای امپراطوی است.«رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور ترکیه چه در جنگهای حوضه مدیترانه و چه در سرکوب مخالفتهای داخلی علیه خود، بلندپروازی منطقهای خود را پیش میبرد. مداخله او در مناقشه قرهباغ خطر تبدیل یک جنگ محلی را به جنگی منطقهای تشدید میکند.
اردوغان با پشتیبانی تمام قد دیپلماتیک و نظامی از آذربایجان به دنبال سردرگمی روسیه جهت ایجاد پایگاهی در منطقه قفقاز است. رئیس جمهور ترکیه در جولای ۲۰۲۰ / تیر ۹۹ به وضح اهداف خود را طی یک سخنرانی اعلام کرد که درصدد است ماموریت عثمانی را در این منطقه انجام دهد. برخی ناظران اظهارات او را تهدیدی علیه ارمنستان در زمینه نسلکشی ارامنه تفسیر کردند. با این حال، بیانیه او کمتر به وقایع سال ۱۹۱۵ و بیشتر به وقایع تاریخی دیگر مربوط است ـــ حمله نظامی عثمانی به ماورای قفقاز در سال ۱۹۱۸ میلادی. در این ماجرا و درمیان جنگ داخلی روسیه، امپراطوری عثمانی مدعی سرزمینهای قفقاز شد.
اردوغان برخلاف منازعات پشتپرده اخیرش با ولادیمیر پوتین در سوریه و لیبی، بدنبال احیاء ادعای تاریخی خود بر منطقه قفقاز است.او آشکارا اعلام کرده است که پشتیبانی از آذربایجان به عنوان بخشی از تلاش ترکیه برای رسیدن به جایگاه شایسته خود در نظم جهانی است.هدف وی بهرهبرداری از جنگ جدید قرهباغ است تا با این کار پیامی به مسکو مخابره کند و در صورت امکان نفوذ تاریخی روسیه در منطقه قفقاز را تضعیف کند و نفوذ ترکیه را جایگزین آن کند. ایران نیز هدف آخرین حرکت گستاخانه اردوغان است.درحالیکه مصالحه بین آنکارا و مسکو در شنزارهای شمال آفریقا و منطقه شامات از بین رفته است، مناقشه قرهباغ فرصت حیاتی به اردوغان میدهد.
آنکارا مداخله مستقیم را در جریان جنگ سال ۲۰۱۶ ارمنستان و آذربایجان آزمایش کرد.در همان هنگام، ترکیه در رقابت با روسیه در سوریه بود و طی آن یک فروند جنگنده «سوخو - ۲۴» روسی را بر فراز آسمان این کشور ساقط کرد. همان زمان، دیمیتری مدودف - نخست وزیر وقت روسیه، ترکیه را متهم کرد که در حال ریختن بنزین روی آتش مناقشه قرهباغ است. امّا این فقط یک مشق جنگ برای آینده بود بود. حمله ناموفق آذربایجان به استان «تاوش» در شمال شرقی ارمنستان (اواسط جولای ۲۰۲۰/ تیر ۹۹) منجر به یک درگیری مرزی شد که طی آن سرلشکر «پولاد هاشموف» جان خود را از دست داد. خشم از مرگ «هاشموف» و کاهش درآمدهای نفتی دبی قفقاز (منظور نویسنده پایتخت آذربایجان است) و زوال اقتصادی ناشی از پاندمی کرونا، باکو به آغوش آنکارا فرستاد.اردوغان که تلخ کام از مشکلات اقتصادی خود و عقبنشینیهای منطقهای بود، مشتاقانه برای کمک رفت. ترکیه و آذربایجان در باکو و بخش جداافتاده از قلمرو اصلی این کشور یعنی نخجوان که همجوار با ایران و ارمنستان است، اقدام به شبیهسازی جنگ کردند.این تمرینات، شامل تست سیستمهای مختلف توپخانهای، پدافند هوایی و اسکادرانی از هواپیمای F-۱۶ ترکیهای بود که مورد بیتوجهی مسکو قرار گرفت. تنها اواخر سپتامبر و چند روز پیش از آغاز حمله آذربایجان با پشتیبانی ترکیه، روسیه دست به انجام رزمایشی تحت عنوان «قفقاز - ۲۰۲۰» زد. این رزمایش دز شمال قفقاز برگزار شد که شامل نیروهای نظامی ارمنستان و دیگر جمهوریهای استقلال یافته از شوروی سابق بود. گرچه قرار بر این بود که آذربایجان به عنوان ناظر در این رزمایش شرکت کند، امّا علیف دعوت مسکو را به دلیل مناقشه قرهباغ اجابت نکرد.
واکنش همسایگان به جنگ آذربایجان و ارمنستان
راهبرد ترکیه برای گسترش نفوذ خود در قفقاز زنگ خطر را برای منطقه به صدا در آورده است. علیالخصوص برای روسیه. وجود یک دولت دوست در جنوب منطقه قفقاز شمالی از اهداف استراتژیک روسیه است.بر همین اساس، کرملین بسیار برای روابط با ایراوان و باکو ارزش قائل است و درنتیجه هرگونه بحران و بیثباتی و درگیری بین این دو کشور برخلاف منافع امنیتی روسیه خواهد بود.
تهاجم یکجانبه ترکیه به منطقه قرهباغ تهدیدی است که میتواند منجر به بیثباتی در منطقه شودو جایگاه میانجیگری روسیه بین ایروان و باکو را زیر سوال ببرد. با این وجود، روسیه رویکرد محتاطانه و دیپلماتیک در پیش گرفته است. مسکو از انتخاب علنی یکی از طرفین خودداری کرده است درحالیکه نسبت به ارمنستان تعهد دفاعی دارد. با این وجود، اقدامات آنکارا بدون شک تهدیدی جدّی برای امنیت روسیه است.این وضعیت هشداری برای روسیه استنه فقط "به دلیل تصمیم ترکیه برای ورود به جنگ" بلکه "برای گسیل مزدوران و تروریستها به منطقه درگیری قرهباغ".حضور این جنگجویان در نزدیکی مرزهای روسیه، خطری آشکار و مستقیم برای مسکو است.این یعنی آوردن جنگ سوریه تا دروازههای مسکو و نزدیکی حساسترین منطقه مجاور روسیه.تهدید تبدیل مناقشه قرهباغ به جنگ بزرگ منطقهای بزرگترین نگرانی مسکو است.
ایران نیز از جایگاه و بسیاری از نگرانیهای روسیه بهرهمند است. این نگرانی تنها درباره استفاده از نیروهای تروریست حاضر در سوریه نیست بلکه نگرانی پیرامون مجاورت درگیری در نزدیکی مرزهای شمالی ایران است.ایران و روسیه هردو دارای جمعیت قابل توجهی از آذریها و ارمنیها میباشند و هر دو کشور از معضلات امنیتی که میتواند از ناحیه درگیری جدید با تحریک ترکیه ایجاد شود، هراس دارند.
گرجستان نیز با توجه به جنگهای داخلی و درگیریهای تجزیهطلبانهای که در تاریخ تجربه کرده، در این هراس شریک است. جان ملیکیان کارشناس ارمنی روابط ارمنستان - گرجستان گفت که "موضع گرجستان این است که بیطرف باشد و از شرکت در درگیری خودداری کند". با این وجود، تفلیس نیز همچون تهران و مسکو نسبت به افزایش نفوذ ترکیه در منطقه محتاط و هوشیار است. فرانسه، رقیب مدیترانهای ترکیه، کمتر از مسکو، تهران یا تفلیس نیاز به احتیاط دارد و کمتر در این منازعه ضرر می کند. برخلاف سخنان محتاطانه وزرای خارجه ایران و روسیه، رئیس جمهور فرانسه هیچ گونه مانعی در موضعگیری ندارد. مکرون به شدت ترکیه را به باد انتقاد گرفت. پاریس نیز به تهران و مسکو پیوسته و خواستار پایان فوری درگیری شده است.
نویسنده گزارش در پایان نوشت:، درنهایت ممکن است با ادامه جنگ، ترکیه بیشترین ضرر را از این ماجراجویی ببرد. ترکیه هم اکنون نیز درحال درگیری در جنگهای بسیاری و در جبهههای متفاوتی است. علاوه بر این، بعد از گذشت دو هفتهای از درگیریها، باکو در رسیدن به اهداف نظامی خود درباره قرهباغ موفق نشده و فقط جمعیت محلی ساکن در آن را علیه خود کرده است. ادامه درگیری، به دور از منفعت اردوغان است و احتمالاً پایان رویای عثمانی وی را نوید میدهد.
مطالب فوق مورد تایید خبرگزاری نیست. صرفاً جهت مطالعه مخاطبان و درک تحلیل ناظران خارجی ترجمه شده است.
خیلی جالبه نسبت به خبرهایی که از هر نشریه آمریکایی پخش بشه هرچند هم که حقیقت باشه چهار نعل روش میتازین و هرچی توف و لعن و ناسزاست نثارشون میکنید اونوقت برای اثبات این خبر دروغ به دامن همون نشریات آمریکایی پناه میبرید !!! تنها چیزی که در حق شما میتونم بگم واقعا منافقای دورویی هستید که تاریخ لنگتون تا حالا تجربه نکرده
فقط باید از درون ترکیه فاشیستی، نژاد پرست رو ترکوند ، در غیر اینصورت خطر جدی کشورهای عراق سوریه ایران ارمنستان یونان قبرس،شایدم یک تهدید برای صلح جهانی باشه، واقعاً نباید کشورها در مورد جاهطلبی ترکیه سکوت کنند
ناشناس
۱۴:۰۶ - ۱۳۹۹/۰۷/۲۵
چرت نگو
قره باغی نیشابور
۲۰:۲۹ - ۱۳۹۹/۰۷/۲۵
با سلام،من فکر میکنم باید به یه نحوی جلو این رفتار متوهم گونه اردوغان فاشیست رو گرفت تا مانند سوریه پوزه اش به خاک مالیده بشه.چون این آقا همه جا داره موش میدوونه سوریه.اربیل.لبنان.عراق.لیبی قره باغ و.....
اردوغان در این میان تنها حامی حق هستش ..و اون کشورهای دیکتاتوری که حاضرند ارمنستان در سرزمین اَغال کردش حضور داشته باشند .بویی از انسانیت نبردند ...هیچ کس یه وجب خاکش رو به کشوری نمیده ..پس آذربایجان قطعا باید با اخرین توان مزدوران ارمنی را بیرون براند
ترکیه و آمریکا نفت آذربایجان رو میخوان.و میخواهند خط لوله از قره باغ بگذره نه ایران تا پول ترانزیت به ایران ندهند ارمنستان هم نمیکذاره خط لوله از قره باغ بره.برای همین آمریکا به بودن ترکیه در قفقاز واکنشی نشان نداده.ازاد سازی قره باغ و اینجور چیزا بهانست.داستان چیز دیگری است