مدیرعامل خانه تئاتر در گفتگو با دانشجو مطرح کرد؛
گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو- رعنا مقیسه؛ روزگاری خاک صحنه تئاتر، افتخار بازیگرانی به نامی بود که لحظه به لحظه با آن رشد کرده بودند. امروز، اما مدت‌هاست که صحنه‌ها خاک می‌خورند و اهالی تئاتر از خانه‌شان دور مانده‌اند. تئاتر و اهالی آن گرچه مدت‌هاست که از چشم سکان‌داران فرهنگ کشور دور مانده‌اند و حتی از داشتن بیمه و حقوق ایام بیکاری محروم بوده‌اند، اما این روزها هجوم کرونا تن نحیف تئاتر را، رنجورتر کرده است. درباره حال و روز این روز‌های صحنه تئاتر و زخم کاری معیشت بر تن اهالی با شهرام گیل‌آبادی مدیرعامل خانه تئاتر به گفتگو نشستیم:
از زمان شیوع کرونا در کشور تئاتر روز‌های خوبی را پشت سر نگذاشته و هنرمندان بسیاری بار‌ها درباره اوضاع نابه‌سامان تئاتر صحبت کرده‌اند. حالا و بعد از گذشت هشت‌ماه از شیوع کرونا اهالی تئاتر چه روز‌هایی را می‌گذرانند؟
اوضاع تئاتر و اهالی تئاتر به شدت بغرنج است و این روزها هیچ روزنه‌ای برای امید در اقتصاد تئاتر باقی نمانده است. معیشت اهالی تئاتر به شدت دچار اختلال شده تا جایی که این عدم توجه به معیشت باعث شده شکست‌های متععدی را در این روزها تجربه کنند. واقعیت موضوع این است که اساسا زمینه تامین حقوق مدنی، انسانی و اجتماعی برای هنرمندان قبل از کرونا هم فراهم نبود و این عدم توجه به زیرساخت‌ها در شرایط طبیعی، باعث شد در دوران کرونا این موضوع تبدیل به یک بحران بشود. الان هنرمندان تئاتر وارد یک بحران جدی شده‌اند.
تمام سالن‌های ما جزو اولین مشاغلی بود که از سوم اسفند به تعطیلی کشده شد و کماکان هم اهالی تئاتر طعم تلخ بیکاری را حس می‌کنند. هنرمندان تئاتر تا قبل از شیوع کرونا هم صورت خودشان را با سیلی سرخ نگاه می‌داشتند، اما در این دوران ناخواسته فقر و بیکاری به تئاتر تحمیل شد و خیلی از آن‌ها حتی شرایط زیست انسانی را هم دارند از دست می‌دهند و این عدم توجه جدی دولت‌مردان به خواست‌های اهالی تئاتر باعث شده که عسرت، شکست و بی‌پناهی تئاتر دوچندان شود. خانواده و جامعه بزرگ تئاتر در حال حاضر بی‌پناهی تاریخی‌ای را تجربه می‌کند که مستقیما معیشت آن‌ها را نشانه گرفته. تا جایی که بسیاری از هنرمندان در گونه‌های مختلف، در استان‌ها، فضا‌های دانشجویی، دانشکده‌های متعدد و فضا‌های حرفه‌ای دچار طوفان بیکاری و بحران معیشت شدند.
در رابطه با معیشت هنرمندان وعده‌هایی از سوی دولت داده شده بود که کمک هزینه‌ای در غالب هنرکارت به اهالی هنر تعلق خواهد گرفت، در این باره اتفاق مثبتی رخ داده؟
قرار بر این شد که صد و بیست میلیارد تومن به عنوان کمک هزینه بیکاری به اعضای صندوق اعتباری هنر داده شود. اما تعلق گرفتن این مبلغ به بیش از هفتادهزار نفر که عضو این صندوق هستند، بعد از ده ماه بیکاری نه تنها حل کننده مشکلات نیست بلکه صورت ناشایستی به خودش گرفته که حوزه انسانی هنرمندان را هم مخدوش می‌کند. به نظر من الان زمانش فرارسیده که مسئولان وارد میدان شوند و فرمایش رهبرانقلاب را محقق کنند. هرکسی که بیکار است و تامین اجتماعی درستی هم ندارد، مقصر خودش نیست، این شرایط به دلیل عدم برنامه‌ریزی دولت‌های متفاوت ایجاد شده و کار را به این‌جا کشانده است. اهالی هنر الان حداقل‌های بیمه مثل بیمه دوران بیکاری را هم ندارند.
بعد از قول و قرار‌هایی که گذاشته شد و پس از گذشت هشت ماه تلاش تازه قرار بر این است که کمک هزینه دولت به هنرکارت واریز شود. این هشت ماه تلاش و دوندگی صنوف مختلف باعث شد که کمک هزینه بیش از هشت ماه بیکاری هنرمندان تئاتر بشود چیزی حدود یک میلیون یا یک میلیون و پانصدهزار تومان که نه تنها کفاف معیشت آن‌ها را نمی‌دهد بلکه بعد از هشت ماه، این نوع توجه بیشتر صورت صدقه به خودش می‌گیرد. این کمک هزینه نه تنها دائم نیست بلکه حتی به شکل مسکن هم عمل نمی‌کند.
ما با یک کاهلی و عدم توجه به نیاز‌های جدی هنرمندان در دولت محترم مواجه هستیم که اگر قرارباشد به این نحو اوضاع پیش برود، اهالی فرهنگ و هنر به یقین روز‌های سخت‌تری از امروز را تجربه خواهند کرد که اصلا زیبنده شخصیت ملی آن‌ها و صورت بیرونی کشور برای توجه به هنرمندانش نیست.
بعد از شیوع کرونا خیلی از فعالیت‌ها در بستر‌های مجازی و آنلاین ادامه پیدا کرد، تئاتر و فعالیت‌های نمایشی، اما جنس متفاوتی دارند با این وجود به نظرشما بستر‌های مناسب برای ادامه فعالیت‌های تئاتر در کشور وجود دارد؟
ما با گسست در سیاست‌های مختلف و عدم سیاست‌گذاری درست مواجهیم. زمانی که لازم بوده که نظام و انتظام ویژه‌ای در برخی موضوعات ایجاد شود، کاهلی بخش دولتی به گونه‌ای بوده که این زیرساخت‌ها ایجاد نشده‌اند. علاوه بر این به بخش خصوصی هم جرئت، حمایت وقدرتی برای فعالیت داده نشده و اساسا، چون حمایت نکردیم الان شاهد این هستیم که زیرساخت‌های لازم برای امور مجازی هم وجود ندارد. تا این زیرساخت‌ها ایجاد شوند، امکان سنجی شود و ببینیم چه کار‌هایی در بسترمجازی قابل عرضه است و چه پشتیبانی‌ها و حمایت‌های صورت می‌گیرد، زمان جدی‌ای طی خواهد شد. به نظرم می‌رسد با این شرایط بخش دولتی که به دلیل فربه و تنبل بودن بعد از مدت‌ها هنوز یک بسته حمایتی ویژه برای تشویق یا یک بسته تشویقی ویژه برای تغییر بازار کار یا تغییر محور کار نتوانسته ارائه کند یا حتی حمایت، پشتیبانی‌ای برای ارائه آن داشته باشد، این بستر هم فراهم نخواهد شد. این بستر مجازی ممکن است که بازار سازی تازه‌ای باشد، اما هنوز بستر و زیرساخت‌های لازم برای عرضه محصولات خاص خودش فراهم نشده.
اشاره کردید به تعطیلی سالن‌ها از ابتدای شیوع کرونا، فکر می‌کنید مثل بسیاری از مشاغل که با رعایت پروتکل‌ها پس از مدتی به روند عادی برگشتند، سالن‌های تئاتر هم می‌توانستند در طول این مدت میزبان دوستداران و اهالی تئاتر باشند؟
این روزها شاهد این هستیم که بعضی از همکاران ما در کار‌های تلوزیونی کرونا می‌گیرند و به رحمت خدا می‌روند و هیچ پشتیبانی هم ندارند. دولت باید هم‌چنان که برای بعضی از مشاغل به اجبار پروتکل بهداشتی را تعریف کرد، به اجبار پروتکل حمایتی را هم تعریف می‌کرد، اما نمیشود یک سویه به میدان و کارزاری رفت و هیچ‌گونه مفری برای معیشت مردم و مشاغل مختلف ندید. این وجه حمایتی دیده نشده و به همین دلیل بچه‌های تئاتر اگر هم روی صحنه می‌روند دارند جان‌فشانی می‌کنند و این جان‌فشانی آن‌ها حتی مورد تقدیر هم قرار نمی‌گیرد. متاسفم که بدنه سیاست‌گذاری، اجرا و پشتیبانی اساسا قدرت خلاقه‌ای برای تشخیص اینکه کجا باید به میدان بیاید و نقش تاریخی خودش را اجرا بکند، ندارد. در این مدت اگر هم بعضی از آثار روی صحنه رفتند؛ بخشی از آن‌ها به دلیل فشار‌های روحی و روانی، بخشی به دلیل فشار‌های معیشتی و بخش دیگری سیاست‌های غلط مجموعه دولتی بود که هنرمندان را واردار کرد بخاطر بقاء بجنگند و از حداقل پشتیبانی هم برخوردار نباشند.
اگر کرونا قرا باشد به این شکل حرکت کند انسان مجبور است راه‌های را برای زیست خودش در دوران کرونا پیدا کند، اما این زیستن در دوران کرونا دلیل بر این نمیشود که افراد بی‌پناه به کارزاری بروند که نتیجه‌اش مغلوب شدن است. پس باید پروتکل محکم حمایتی در کنار پروتکل‌های بهداشتی وجود داشته باشد.
به عنوان سوال آخر؛ اگر شرایط فعلی شیوع کرونا، سیاست‌های غلط و نبود حمایت موثر از فعالیت‌های هنری روز‌های بهتری را نبیند، آینده تئاتر را چطور می‌بینید؟
واقعیت این است که جهان به قبل و بعد ار کرونا تقسیم شده. تئاتر هم همزاد انسان است. انسان برای بقای خودش به راهکار‌هایی در دوران‌های مختلف دست پیدا کرده. تئاتر هم جدا از این نیست و حتما تئاتر هم مثل انسان به راهکار‌های جدی‌ای برای خودش دست پیدا خواهد کرد. با خلاقیت مجموعه‌های سیاست‌گذار با کمک بخش خصوصی، که البته اساسا در کشور ما به آن توجهی نمیشود و خصوصا بخش دولتی به آن ایمان ندارد، می‌توانیم راهکار‌هایی را داشته باشیم برای برون رفت از بحران‌هایی که با آن‌ها مواجه هستیم.
ارسال نظرات