ابداع روش عملی آلپ ریفت جهت تخمین پتانسیل فرونشست زمین از سوی محققان دانشگاه تبریز

عطااله ندیری، دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با اشاره به پدیده فرونشست زمین و مشکلات ناشی از آن در سطح کشور و استان آذربایجان شرقی گفت: یکی از مشکلات حاد استفاده بی رویه از منابع آب‌های زیر زمینی وقوع پدیده فرونشست زمین است که این مسئله در برخی استان‌ها از قبیل تهران مشکلات زیادی بوجود آورده است و عدم مدیریت آن تبعات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.

ندیری در ادامه مطرح کرد: مطالعات انجام گرفته در گروه علوم زمین و گروه سنجش از دور (GIS) دانشگاه تبریز و پژوهشگران حوزه‌های مرتبط نشان از ظهور این پدیده زیست محیطی در در دشت‌های شبستر، مرند، تسوج، و حتی تبریز دارد و برای جلوگیری از پیشروی این پدیده بایستی از اکنون برنامه ریزی لازم جهت جلوگیری از بروز پدیده فرونشست زمین صورت بگیرد که دانشگاه بعنوان مرجع علمی مطمئن می‌تواند نقش اساسی در ارائه برنامه مدیریتی برای جلوگیری از بروز این پدیده و مشکلات بعدی آن باشد و نیازمند ورود مدیران استانی در اسرع وقت به موضوع و بررسی راهکار‌ها جهت حل مشکل است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با اشاره به برخی از مشخصات علمی و فنی روش ابداعی تصریح کرد: چهارچوب عملی ارائه شده با ترکیب تمام عوامل زمین شناسی مهندسی، هیدروژئولوژیکی و هیدرومورفولوژیکی توانسته مناطقی که دارای پتانسیل بالای فرونشست در آینده دارند را قبل از وقوع فرونشست پیش بینی کند تا بتوان قبل از وقوع این پدیده با مدیریت صحیح از آن جلوگیری کرد بدین معنا که تمام روش‌های قبلی در خصوص فرونشست زمین شامل پردازش تصاویر ماهواره‌ای و یا استقرار GPS‌های دقیق تنها توانایی گزارش مقدار فرونشست اتفاق افتاده را داشته و در پژوهش‌های اخیر پیش بینی روند فرونشست نیز توسط مدلسازی انجام شده است. این در حالی است که این پژوهش‌ها توان ارائه تخمینی از مناطقی که در آینده فرونشست در آن‌ها محتمل است نداشته و لذا امکان پیشگیری از وقوع این فاجعه زیست فرونشست را ندارند.

وی با اشاره به مقالات واستنادات علمی مرتبط با این روش افزود: این چهاچوب عملی برای اولین بار در دشت شبستر در سال ۲۰۱۸ ارزیابی شد و با چاپ مقاله‌ای با عنوان «Introducing a new framework for mapping subsidence vulnerability indices (SVIs): ALPRIFT» در مجله Science of The Total Environment با ضریب تأثیر ۵/۶ این چهارچوب عملی ارائه شد و پس از آن این روش در دشت اردبیل و مرند نیز استفاده شد و نتایج ارزشمندی در پی داشت که به ترتیب در مجلات Bulletin of Engineering Geology and the Environment (با ضریب تأثیر ۳) و Environmental Impact Assessment Review (با ضریب تأثیر ۱۳/۴) به چاپ رسیده اند.

 

 

ندیری ادامه داد: همچنین این روش برای دشت‌های جنوب تهران و سلماس نیز استفاده شده است و در حال داوری در مجلات معتبر با ضریب تأثیر ۶/۵ است؛ و در حال همکاری برای استفاده از این چهارچوب عملی برای تخمین پتانسیل فرونشست در دشت‌هایی در دیگر کشور هستیم؛ که نشان از توانمندی چهارچوب عملی ALPRIFT دارد وشایسته است که از همکاران و تیم تحقیقاتی که روی این پژوهش‌ها فعالیت‌های شبانه روزی داشته اند تشکر و قدردانی داشته می‌کنم، زیرا اینگونه پژوهش‌ها حاصل کار تیمی است و بنده تنها به عنوان نماینده این تیم تحقیقاتی هستم.

دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز با اشاره به پتانسیل بالای علمی محققین دانشگاه تبریز در زمینه فرونشست زمین بیان کرد: بر اساس توانمندی پژوهشگران دانشگاه تبریز امکان پیش بینی فرونشست زمین در مناطقی که هنوز فرونشست پدیدنیامده، وجود دارد. بر اساس روش ابداعی محققین دانشگاه تبریز ارائه شده این امکان وجود دارد که با استفاده از نرم افزار‌ها وتکنیک‌های خاص ابداعی زمین‌هایی که درآینده با مشکل فرونشست مواجه خواهند شد را با ضریب اطمینان بالا مشخص می‌کنیم؛ لذا ما آمادگی داریم با استفاده از این توانمندی علمی و دانشگاهی مواردی را که در آینده در استان امکان فرونشست دارند را پیش بینی نمائیم تا مسئولین راهکار‌های جلوگیری از بروز پدیده را بعمل آورند.