مروری به دستاوردهای پژوهش محور و فناورانه آذربایجان شرقی / از ساخت تلسکوپ دابسونی تا ابداع ایمپلنت هوشمند برای بیماران آلزایمری

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مطمئنا پژوهش، نقش و تأثیر زیادی در پیشرفت جامعه و توسعه کشور دارد و بی‌شک نقش این حوزه در حل مشکلات جامعه بر کسی پوشیده نیست. وقتی از پژوهش سخن به میان میان می آید از یک نیاز حیاتی صحبت می شود. به گفته کارشناسان این حوزه همچنان که انسان ها به تنفس برای ادامه حیات نیازمندند، برای زیستن با کیفیت بهتر به پژوهش نیاز دارد.

 

پژوهش در حوزه‌های مختلف به خصوص در حوزه‌های علمی همواره توانسته جامعه را از پیچ‌های مهمی عبور دهد. اهمیت پژوهش و فناوری آنقدر است که می‌توان گفت بدون آنها در بسیاری از حوزه‌ها با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد. از این‌رو پژوهشگران و فناوران برای رسیدن به توسعه و پیشرفت پدیده‌های پیرامون خود را بررسی می کنند و با ارائه بهترین راهکار‌های عملی، اطلاعات موثقی را در اختیار دیگران قرار می دهند ، به گونه ای که این اطلاعات منجر به حل مشکلی از جامعه می شود.

لازمه اهداف توسعه ملی در سطوح بالا برخورداری از دانش و تکنولوژی پیشرفته است که تنها در سایه انجام پژوهش‌های بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای کسب می‌شود و تجارب جوامع پیشرفته و کـشور‌هایی کـه در سـال‌های گذشته پدیده عقب‌ماندگی را پشت سر گذاشته‌اند، گواهی بر این واقعیت است. در واقع حل مشکلات و رفع نیاز‌های توسعه علمی بیشتر کشور‌های پیشرفته و در حال توسعه به وسیله دانشگاه‌ها و در سایه انجام پژوهـش‌های علمی و نوآوری‌های اساتید و پژوهشگران دانشگاهی صورت پذیرفته است.

 

 

در این راستا و با توجه به اینکه در ایام هفته پژوهش قرار داریم به بررسی عملکرد و فعالیت های پژوهش محور و فناورانه دانشگاه‌ها و پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی پرداختیم که در سال‌های اخیر با تدوین برنامه‌های کلان و راهبردی، برای رسیدن به اهداف تعالی و پیشرفت جامعه در بخش‌های مختلف گام‌های موثری برداشته اند.

 

در این رابطه، یکی از اقدامات فناورانه که در حوزه پژوهش صورت گرفته است، ساخت تلسکوپ دابسونی هشت اینچی بازتابی از سوی محققان پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی بوده است. این تلسکوپ دابسونی هشت اینچی بازتابی با قطر ورودی نور، ۲۰۳ میلیمتر و فاصله کانونی ۱۰۰۰ میلیمتر خطای اپتیکی بسیار کمی در مقایسه با نمونه‌های دیگر تولید داخل دارد.

بابک متولی، مدیر عامل شرکت ستاره دنباله دار درخشان تبریز در مورد ویژگی‌های این تلسکوپ می‌گوید: نبود موج و انحراف روی آئینه‌های این تلسکوپ و طراحی مقر بسیار روان و با درجه آزادی بالا از ویژگی‌های متمایز کننده این تلسکوپ است.

 

«راه اندازی پارک علم و فناوری مجازی» یکی دیگر از دستاوردهای نوین شرکت‌های دانش بنیان  پارک علم و فناوری آذربایجانشرقی  است. در این راستا، عبد الرضا واعظی، رئیس پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی در مورد ویژگی‌های این طرح می‌افزاید: این مرکز با هدف ارائه محصولات دانش بنیان و فناور شرکت ها‌ی مستقر در پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی و افزایش تعامل شرکت‌ها به صورت سه بعدی در محیطی ۳۶۰ درجه راه اندازی شده است که با این طراحی امکان مشاهده تمام شرکت‌های مستقر در پارک و محصولات آن‌ها به صورت مجازی فراهم شده است.

 

به گفته وی ، در این سامانه علاوه بر امکان مشاهده و بررسی محصولات فناورانه شرکت‌های مستقر در پارک، برگزاری جلسات تصویری در داخل غرفه شرکت‌ها، خدمات بازاریابی و مشاوره حقوقی، نیز فراهم شده است.

دانشگاه تبریز در سال های اخیر در حوزه تولید علم و فناوری روند رو به رشد خوبی داشته است و از این ظرفیت‌ها برای توسعه و پیشرفت منطقه و کشور استفاده کرده است. در این راستا، بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات، پژوهشگران دانشگاه تبریز توانسته اند  با «جایگزینی کک پیرولیزی حاصل از صنایع الفین با کک نفتی در صنایع فولاد و ریخته گری» مشکل شرکت‌های ریخته گری را از نظر صرفه جوئی اقتصادی واردات کک نفتی و رفع اثر تحریم‌ها حل کنند.

به گفته حسن اقدسی نیا، مسئول تیم تحقیقاتی دانشگاه تبریز، بر اساس نتایج این مطالعات علاوه بر مشکل بازاریابی شرکت‌های پتروشیمی در زمینه فروش کک پیرولیزی ، می‌توان مشکل این شرکت‌ها را در زمینه صرفه جوئی اقتصادی  و رفع اثر تحریم‌ها حل کرد.

 

 

طبق گفته‌های مسئول تیم تحقیقاتی دانشگاه تبریز؛ انجام مطالعات امکان سنجی بهینه سازی برخی از ضایعات صنایع پتروشیمی و تبدیل آن‌ها به محصولات دارای ارزش افزوده بالا و استفاده در صنایع دیگر، از توانمندی‌های مهم محققین این دانشکده است.

 

چنانچه بعنوان نمونه بدلیل رسالت علمی وعلاقمند بودن به کاربردی نمودن تحقیقات علمی ، پروژه امکانسنجی تبدیل کک پیرولیزی حاصل از تبدیل اتان به اتیلن و رسوب جامانده از آن در کوره‌های الفین به کک نفتی و یا تبدیل به کربن فعال یا جاذب‌های کربنی در قالب پروژه داخلی دانشگاه پیگیری شده است.

 

پژوهشگران دانشگاه تبریز با مطالعات امکان سنجی، نزدیک به ۱۰ مورد کاربرد استفاده از کک را شناسایی و با آنالیز‌های مختلف ارزیابی کردند تا مناسبترین را جهت انطباق با این کک انتخاب کنند.

 

با توجه به مطالعاتی که آنان دو سال قبل در زمینه کک نفتی یا پترولیوم کک (Petroleum Coke) داشتند، در کشور این کک‌های نفتی با میزان مصرف بالا در صنایع ریخته گری و فولاد و چدن کاربرد دارد و بدلیل عدم تولید داخلی و واردات آن، هزینه مالی زیادی بر شرکت‌ها تحمیل می شد و آنها با تجمیع مطالعات قبلی و ابتکار توانستند کک پیرولیزی حاصل از صنایع الفین را بعنوان جایگزین کک نفتی بررسی کنند و طی مذاکره با شرکت‌های ریخته گری در تبریز، نمونه‌هایی از کک پیرولیزی حاصل از صنایع الفین شرکت‌های پتروشیمی را بجای کک نفتی وارداتی استفاده کنند و در تست‌های مرتبط موفق شدند و نتایج بسیار مثبت و کاربردی به دست آوردند.

 

 

گفتنی است، دانشگاه صنعتی سهند هم با توجه پتانسیل‌های موجود آمادگی لازم را برای پاسخ به نیاز‌های صنعت دارد. بسیاری از پروژه‌های اجرا شده در این دانشگاه برای پاسخگویی به صنعت است و بخش اعظم پروژه‌ها با حمایت و تقویت، قابلیت تبدیل شدن به شرکت‌های دانش بنیان را دارند. با توجه به قابلیت‌های بالای که این دانشگاه از لحاظ فنی و علمی دارد، اعتماد بسیاری از وزارتخانه‌ها، مجموعه‌های صنعتی و اجرایی را کسب کرده است.

 

یکی از دستاوردهای محققان این دانشگاه در حوزه پژوهش و فناوری ابداع ایمپلنت هوشمند و متدی نوین برای بیماران آلزایمری بوده است.

 

در این راستا، پژوهشگر و مخترع سیستم‌های بیوتکنولوژیک دانشگاه صنعتی سهند تبریز، با رهبری تیم تحقیقاتی اش با ابداع ایمپلنت هوشمند و متدی نوین برای بیماران آلزایمری، موفق به دریافت «جایزه ویژه جشنواره بین المللی خیام شد.

سید سعید آل هاشمی، پژوهشگر و مخترع حوزه هوش مصنوعی، رباتیک و زیست فناوری و همچنین مدیرعامل واحد فناور «دانش پژوهان فن آور کاشف، Aizheimer» مستقر در مرکز رشد واحد‌های فناور و دانش بنیان دانشگاه صنعتی سهند تبریز، با کمک پژوهشگران همکار در پژوهشکده تکنولوژی این واحد، موفق به ابداع ایمپلنت هوشمند کوردیناتور اعضای داخلی بیماران آلزایمری و ابداع متدی جدید جهت افزایش عمر مفید این بیماران شده است.

سید سعید آل هاشمی، سرپرست علمی و رهبر این تیم تحقیقاتی با اشاره به مزایای مهم و دارای اولویت ابداع می‌گوید: این ابداع در سطح جهانی، در نوع خود بی نظیر بوده و برای نخستین بار در جهان ارائه می شود . ما در این پروژه با پژوهشگران منتخبی از دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه تهران همکاری علمی مستمری داشته ایم.

 

متاسفانه در هر سه ثانیه، یک نفر در جهان و هر هفت دقیقه، یک نفر در ایران به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شود و این بیماری با اینکه مسری نیست، اما با سرعت بسیار بالایی در سطح جهانی، بصورت پاندمی در حال افزایش تعداد مبتلایان است، بطوریکه امروزه حدود ۶۰ میلیون نفر در جهان مبتلا به این بیماری است.

 

بیماری آلزایمر بدلیل اثرگذاری بر قسمت‌های مغزی و عصبی، به مرور باعث ایجاد اختلالات شدید در تمامی قسمت‌های فرمان بر از مغز، مخصوصا تکلم، تنفس، بلع، سیستم گردش خون و مهارت‌های شناختی می‌شود که می‌توانند مرگبار باشند و اختلالات متعدد پیش آمده نهایتا منجر به مرگ زودهنگام بیمار می‌شوند.

این محققان با ابداع این ایمپلنت هوشمند و متد ابداعی، سعی بر جلوگیری از وقوع اختلالات مذکور در بدن فرد بیمار و درنتیجه افزایش طول عمر و جلوگیری از مرگ زود هنگام بیمار دارند و امیدوارند نتایج نهایی این پروژه به زودی وارد فاز نهایی گردد.