ایده‌هایی که روی زمین نمی‌مانند / گام‌هایی پرقدرت‌تر از قبل با نانواستارت‌آپ

گروه فناوری خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- روزی که کارایی و مزیت بهره‌گیری از فناوری نانو بر ایرانیان روشن شد، کارشناسان و متخصصان بسیاری دست به دست هم دادند تا کشور از این علم بی‌بهره نماند، اما نانو آنقدر ظرفیت داشت که فعالیت عده‌ای روی جذابیت‌های آن کافی نبود و ضرورت پیوستن کارشناسان و از همه مهمتر جوانان و دانشجویان بسیاری به این علم، احساس می‌شد، از این رو ستاد نانو به بحث ترویج روی آورد و سیاست‌های خود را بر توسعه فناوری نانو و از طرف دیگر تجاری‌سازی محصولات نانویی متمرکز کرد.

علم نانو یکی از راه‌هایی است که می‌تواند برخی نیاز‌های صنعتی کشور را به بهترین حالت و با کمترین هزینه برطرف کند، بنابراین کارشناسان حوزه فناوری نانو دست به کار شدند تا در اولویت اول، این علم را برای خدمت به کشور به کار گیرند. با توجه به آنکه امروزه کشور‌های مختلفی از جمله ایران با بحران کمبود آب روبه‌رو است؛ یکی از اقدامات چشمگیر ستاد توسعه فناوری نانو برای حمایت از ایده‌های نانویی و کاربردی کردن آن‌ها در جامعه برای این امر، به جریان انداختن برنامه نانواستارت‌آپ است.

 

توانمندسازی تیم‌های کارآفرین نانویی
برنامه نانواستارت‌آپ با تمرکز بر توانمندسازی تیم‌های کارآفرین نانویی در حوزه آب، تصفیه پساب و هوا از سال ۹۷ شروع به کار کرده و هدف این برنامه، رساندن ایده‌های صنعتی در حوزه آب و تصفیه هوا به نمونه اولیه آزمایشگاهی است، درحقیقت درراستای پرورش تیم‌های کارآفرین و توسعه فناوری نانو، برنامه نانواستارت‌آپ طی بازه زمانی یکساله اجرا می‌شود و هدف آن توسعه نمونه اولیه مبتنی بر نیاز بازار و ارائه آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم در این مسیر به تیم‌های شرکت‌کننده است.

نانواستارت‌آپ آمده تا همگام با کارآفرینان گره‌ای از مشکلات حوزه آب باز کند. نانواستارت‌آپ هر ساله با ارائه خدمات گوناگون در حوزه تجاری‌سازی سعی در تسهیل فرآیند توسعه یک محصول از مرحله ایده تا محصول اولیه (MVP) دارد. از جمله خدمات این برنامه می‌توان به کمک به تیم‌سازی و مدیریت تیم، پیشنهاد ایده و فناوری با پتانسیل صنعتی‌سازی، کمک به تعیین نقشه راه فنی محصول، منتورینگ و مشاوره در مسیر توسعه فنی محصول، آموزش اصول کلی کارآفرینی و کسب و کار، آموزش برخی مفاهیم در حوزه نانوفناوری و آب و پساب، تامین مواد اولیه، تامین تست‌های آزمایشگاهی، کمک به تامین آزمایشگاه و فضای کار، کمک به طراحی صنعتی پروتوتایپ، حمایت جهت دریافت مجوز‌ها و استاندارد‌های مربوطه و ارائه طرح‌های موفق در جشنواره نانو و دمودی‌های مرتبط اشاره کرد.

 

 

چگونه به جمع نانواستارت‌آپی‌ها می‌توان پیوست؟
با برخی از این نانواستارت‌آپی‌ها در دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو آشنا شدیم. تیم‌هایی جوان که هرکدام با مشاوره‌ها و همکاری برنامه‌های نانواستارت‌آپ توانسته بودند ایده خود را به نمونه اولیه تبدیل کنند. در این نمایشگاه ۸ طرح برگزیده برنامه نانواستارت‌آپ حاضر شده بودند که همگی در حوزه تصفیه آب و فاضلاب، شیرین‌سای و بهینه‌سازی مصرف آب و همچنین تصفیه هوا دستاوردی نوین داشتند.

بگذارید کمی به گذشته برگردیم و پیشینه‌ای از چگونگی راه یافتن این ۸ طرح برگزیده به نانواستارت‌آپ و نمایشگاه نانو بگوییم. دومین دوره نانواستارت‌آپ با محوریت موضوعی آب و محیط زیست از مهرماه ۱۳۹۷ در قالب برنامه یک‌ساله آغاز شد. ۱۰۰ برگزیده اول هشتمین مسابقه ملی فناوری نانو شرایط لازم را برای ورود به برنامه کسب کردند.

 

 

طی آموزش و جلسات توجیهی، ۲۴ تیم فناور به مرحله داوری ایده خود راه پیدا کردند و ۱۲ تیم موفق به اصلاح و نهایی‌سازی پروپوزال خود شدند. این تیم‌ها فعالیت آزمایشگاهی خود را با هدف ساخت نمونه اولیه آغاز کردندو درنهایت برگزیدگان دومین دوره نانواستارت‌آپ در قالب ۸ ایده و ۶ تیم در غرفه نانواستارت‌آپ در دوازدهمین جشنواره نانو حاضر شدند.

کشاورزی آسان با «آب‌بان»!
اولین تیم حاضر در دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو، تیمی متشکل از محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر به نام «آب‌بان» بود که موفق به ساخت محصول اولیه (MVP) سوپرجاذب‌های کشاورزی شده بودند، محصولی با قابلیت جذب آب تا ۳۰۰ برابر وزن خود که می‌تواند این آب را به تدریج به گیاه پس دهد و اینگونه بازه‌های آبیاری گیاه بین ۲ تا ۳ هفته افزایش پیدا خواهد کرد از طرف دیگر سوپرجاذب کشاورزی آب بان علاوه بر خصلت نگهداری آب و کاهش تعداد دفعات آبیاری، می‌تواند مصرف کود را نیز کاهش دهد.

شگفتی‌هایی از «پنتا» و «هوانو» با کمک نانواستارت‌آپ
تیم دیگر محققان دانشگاه کاشان با نام «پنتا» (پژوهشگران نانوتکنولوژی ایران) پایلوت سامانه تصفیه پساب بر پایه فناوری پلاسما را ساخته بودند که این محصول با بهره‌بردن از فناوری پلاسما و ایجاد نقاط پر انرژی، توانایی حذف ۹۵ درصد رنگ‌های آلاینده صنعتی را داراست و می‌تواند میکروارگانیزم‌ها و آلاینده‌های بیولوژیکی را نابود سازد.

 

در نانواستارت آپ نمایشگاه دوازدهم ۴ نفر از دانشجویان و دانش‌‍‌آموختگان دانشگاه خوارزمی، شیراز و کاشان گرد هم آمدند و با تشکیل تیم «نانو بستاآوران ایران» پایلوت دستگاه جداسازی آب از روغن را ساخته بودند که می‌تواند با بهره‌گیری از غشای آئروژلی آب را از روغن، مواد نفتی، گازوییل، بنزین و مشتقات آن با ظرفیت ۵۰۰۰ لیتر در روز جدا کند. ناگفته نماند که آئروژل بکاررفته در این دستگاه نیز محصول کار خود تیم بوده که موفق به دریافت گواهی نانومقیاس شده است.

محققان دانشگاه تبریز و دانشگاه صنعتی سهند نیز در قالب تیم «هوانو» موفق به ساخت پروتوتایپ دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی شده بودند. این پروتوتایپ با کمک فناوری پلاسمای سرد، هوای حاوی ذرات دود و ترکیبات آلی فرار را تصفیه و برخلاف فیلتر‌ها کمترین افت فشار را در هوای عبوری ایجاد می‌کند. از سویی الکترود‌های جمع‌آوری‌کننده در این فناوری قابل تمیزکاری است و نیازی به تعویض ندارند. مصرف برق نیز در این دستگاه بسیار پایین است.

 

حمایت‌هایی که تمامی ندارد
این‌ها همه بخشی از خدمات ارزشمند و برجسته ستاد توسعه فناوری نانو برای رفع چالش‌های کشور و زندگی آسان است. آشنایی جوانان و به ویژه جامعه دانشگاهی با این حمایت‌ها می‌تواند شور و شوقی برای برداشتن گامی بزرگ درجهت خدمت به مردم و راه‌اندازی کسب‌وکاری نوین باشد.

خوب است بدانید که در جریان برگزاری نهمین مسابقه ملی فناوری نانو در ۲۸ تیرماه ۱۳۹۸، ۹۱۸ نفر از داوطلبان حاضر در جلسه نسبت به شرکت در نانواستارت‌آپ ابراز تمایل کردند. پس از انتشار کارنامه داوطلبان مسابقه ملی نانو، شرایط شرکت در سومین دوره نانواستارت‌آپ در ۱۱ شهریورماه ۹۸ اعلام شد و داوطلبان تا روز ۱۸ شهریورماه ۹۸ فرصت داشتند نسبت به تکمیل فرم ثبت‌نام در برنامه اقدام کنند. این فرم به همراه درصد علمی افراد در مسابقه ملی نانو، معیار داوری دبیرخانه نانواستارت‌آپ برای تعیین ۱۰۰ برگزیده اول برنامه بود.

به امید آنکه تیم‌های دوره سوم درخشان‌تر از دوره‌های گذشته بتوانند در حوزه نانو و رفع مشکلات حوزه آب و پساب اقدام کنند و سال آینده ارزش‌آفرینی عده دیگری از دانشجویان این مرز و بوم را به رخ جهانیان بکشانیم.