گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو-امیر قشقایی؛ اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر دو طرحی است که از اوایل سال جاری روی میز مجلس یازدهم بوده و ابهامهای مختلفی را به همراه داشته اما نقطه مشترک درباره هر دو طرح نرسیدنِ نمایندگان به چشم انداز اولیه خود پیرامونِ آنهاست.
هدف مجلس یازدهم از به جریان انداختن طرح اصلاح قانون شوراها در درجه اول نظارت بر شوراها بوده و در درجه دوم تغییر نظام انتخاباتی آن؛ در موضوع نظارت، مجلس در ابتدا کوشید تا با تشکیل کمیسیون نظارت بر انتخابات، نظارت پیشینی و پسینی بر انتخابات شوراها را به طور کامل به کمیسیون واگذار کند.
علی حدادی سخنگوی کمیسیون شوراها در جدیدترین اظهارنظر خود درباره هیات نظارت اظهار داشت:«هیات نظارت بر عملکرد شوراها در حال حاضر تحت عنوان هیات حل اختلاف فعالیت دارد اما این هیات کارکرد ندارد لذا صرفا اگر اختلافی پیش بیاید در این هیات حل اختلاف، مطرح میشود.»
با توجه به سخنان حدادی هیات نظارت، تنها زمانی به کار میآید که اختلافی به وجود بیاید و میتوان نام این هیات را، از نظارت به حل اختلاف تغییر داد.
خارج کردن شوراهای شهر از یکدستی سیاسی
موضوع دوم مجلس درباره شوراهای شهر، تغییر و تناسبی کردن نظام انتخاباتی آن بود که مهمترین قدم برای اصلاح ساختار شوراها محسوب میشد و میتوانست فضای شوراها از یک دستی سیاسی خارج کند اما مانند نظارت بر شوراها به سرانجام نرسید و مجلس هنوز برنامهای برای عملی کردن آن ارائه نداده و مشخص نیست که چنین طرحی به انتخابات ۱۴۰۰ میرسد یا خیر.
به جهت اهمیت نظام تناسبی در شوراهای شهر و ضرورت اصلاح نظام انتخاباتی آن در ایران، نیم نگاهی به الگوی برگزاری انتخابات شوراها و مدیریت شهری در برخی شهرهای بزرگ جهان خواهیم داشت.
به طور کلی سه نوع نظام انتخاباتی برای شوراها وجود دارد: اکثریتی، تناسبی، تناسبی_منطقهای
در نظام اکثریتی که نظام انتخاباتیِ فعلی شوراهای شهر در ایران نیز محسوب میشود، در هر شهر چند کاندیدا داوطلب میشوند و هر کدام که بیشترین رای را بیاورند به عنوان نماینده انتخاب خواهد شد اما نظام انتخاباتی تناسبی نقطهی مقابل اکثریتی است؛ به عبارت بهتر در هر شهر چند لیست ارائه میشود و هر لیست با توجه به درصد آرای کسب شده صاحب کرسی در شورا میشود.
در نظام تناسبی_منطقهای که کاملترین نوعِ نظام انتخاباتی برای شوراها در جهان محسوب میشود علاوه بر اینکه هر لیست با توجه به درصد رای خود در شورا صاحب کرسی میشود، هر منطقه یا بخش از شهر نیز جداگانه یک نماینده مختص به خود را در شورا خواهد داشت.
شورای شهری با انتخاب حومهنشینان
ساختار سازمانی این شورا از یک رئیس، دو معاون رئیس و دو کمیتهی دائمی و خاص تشکیل میشود و دارای اختیاراتی از قبیل تصویب قوانین محلی، نظارت بر مدیریت محلی، بازنگری و تصمیمگیری پیرامون بودجه پیشنهادی، تصویب ترازنامه مالی، فراخواندن مدیر اجرایی و کارکنان اجرایی به نشستهای شورا است.
استانبول؛ شهری با ارگان سهگانه
استانبول به عنوان یکی از مهمترین شهرهای ترکیه درساختار اجرایی از سه رکن شورای شهر، کمیته اجرایی و شهرداری استفاده میکند.
پرجمعیتترین شهر آمریکا
عضویت هر عضو به دو دوره متوالی محدود است و میتواند پس از وقفهای چهارساله دوباره برای عضویت رقابت کند؛ اعضای این شورا هر چهار سال یکبار انتخاب میشوند.
شهردار نیویورک با رأی مستقیم مردم انتخاب میشود و همچون یک رئیسجمهور محلی، مدیریت نیویورک را بر عهده دارد.
شهری با رئیسجمهور محلی