تهران با هزینه‌ای کم پایگاهی در «باب المندب» پیدا کرد / جنگ یمن یک باتلاق بسیار گران قیمت برای ریاض است

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛  اندیشکده «بروکینگز»، برترین اندیشکده جهان در گزارشی با عنوان «یک دیدگاه عملگرایانه درباره حوثی‌های یمن» و به قلم «بروس ریدل» نوشت: ایران به لطف تصمیم بی‌ملاحظه سعودی مبنی بر مداخله نظامی در یمن (سال ۲۰۱۵) متحدّی غیردولتی در شبه جزیره عربستان به همراه پایگاهی در «باب المندب» پیدا کرد. تنگه «باب المندب» آبراهی استراتژیک است که قاره اروپا را به اقیانوس هند وصل می‌کند. تهران با صرف هزینه بسیار پایین در زمینه منابع مالی و انسانی، مزیت راهبردی غیرمنتظره‌ای به دست آورد. دولت «بایدن-‌هریس» باید پایان جنگ سعودی علیه یمن را در صدر اولویت خود قرار دهند.

متحد ایران در یمن حوثی‌ها هستند. حوثی‌ها شیعیان زیدی یا زیدیان هستند. مسلمانان شیعه اقلیتی در جهان اسلام و زیدی‌ها اقلیتی در جهان تشیع هستند و به طور قابل ملاحظه‌ای دکترین و عقاید آنان متفاوت از شیعیانی است که بر ایران و عراق و نقاط دیگر جهان مسلط هستند و اغلب تحت عنوان شیعیان «دوازده امامی» شناخته می‌شوند.

اندیشکده بروکینگز در ادامه به ریشه زیدیان می‌پردازد و به اشتباه «زید بن علی» را نوه بزرگ حضرت علی (علیه‌السلام) قلمداد کرده است. درصورتی که جناب زید فرزند امام سجاد (علیه‌السلام) است. این اندیشکده در ادامه نوشت: «زید بن علی» در سال ۷۴۰ میلادی علیه امپراطوری بنی امیّه قیام کرد. این سلسله اوّلین امپراطوری در تاریخ اسلام است که از پایتخت حکمرانی آن دمشق بود. زید در جریان انقلاب خود علیه بنی امیّه شهید شد و گفته می‌‎شود که سر ایشان در زیارتگاه او در منطقه «کرک» اردن به خاک سپرده شده است. زیدیان معتقدند که او الگویی ناب بود که باید به جای خلافت بنی امیّه حکمرانی می‌کرد. زیدی‌ها نسل در نسل بر یمن حکومت کردند، ولی [طی دهه‌های اخیر] در قامت اپوزوسیون حکومت «علی عبدالله صالح» دیکتاتور یمن از دهه ۱۹۹۰ میلادی ظاهر شد.

اندیشکده بروکینگز در ادامه ادّعا می‌کند که تهاجم بدون فکر آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، موجب رادیکال شدن! جنبش ریشه‌دار حوثی یمن همچون بسیاری از اعراب دیگر شده است. این اندیشکده مدعی است به دنبال تهاجم به عراق بود که حوثی‌های این شعار را برای خود قرار دادند: «الله اکبر، الموت لامریکا، الموت لاسرائیل، اللعنه على الیهود، النصرللاسلام.»

حوثی‌ها به صورت رسمی خود را «انصاراللّه» می‌نامند. حزب‌الله، جنبش سیاسی-نظامی شیعه که با موفقیت ارتش اسرائیل را از لبنان اخراج کرد، اکنون به الگوی زیدی‌ها تبدیل شده است. حوثی‌ها بین سال‌های ۲۰۰۴-۲۰۱۰ با پشتیبانی بسیار اندک از خارج یمن (عمدتاً حزب‌الله لبنان بجای کمک مستقیم از سوی ایران) طی سلسله نبرد‌هایی علیه حکومت علی عبدالله صالح جنگیدند.

اندیشکده بروکینگز بدون اشاره به موضوع انقلاب یمن که منجر به سرنگونی دولت منصور هادی شد، پیرامون حمله به این کشور نوشت: هنگامی که حوثی‌ها بر «صنعا» پایتخت یمن مسلط شدند، عربستان سعودی اوایل سال ۲۰۱۵ یک ائتلاف نظامی از کشور‌ها را جهت مداخله در جنگ داخلی یمن رهبری کرد. این اندیشکده در ادامه نوشت: حوثی‌ها با ایجاد خط پروازی مستقیم میان صنعا - تهران و همچنین دسترسی ایرانی‌ها به بندر الحدیده موافقت کرد. در سال ۲۰۱۵، ایران و حزب‌الله فقط ده‌ها مشاور و مستشار در یمن داشتند و تعداد انگشت‌شماری از حوثی‌ها در ایران و لبنان آموزش دیدند.

اکنون حضور ایران و حزب‌الله وسیع‌تر شده است و مهارت تکنولوژیکی و تجهیزات مهمّی را برای کمک به برنامه پهبادی و موشکی حوثی‌ها تامین می‌کنند که [در جواب حملات سعودی] آتش خود را برسر شهرهای عربستان و پایگاه‌های نظامی آن حفظ کند ـــ از جمله پایگاه‌های نظامی عربستان در خاک یمن پایگاه عدن است که در شهر بندری به همین نام در جنوب یمن واقع شده؛ جایی که رژیم تحت حمایت عربستان سعودی در آن عملیات انجام می‌دهد.

ایرانی‌ها با وجود محاصره یمن توسط عربستان و تلاش‌های آمریکا برای رهگیری آنان، به صورت پیوسته درحال کمک‌رسانی به حوثی‌ها هستند. در مقایسه با ده‌ها میلیارد دلاری که سعودی در جنگ هزینه ‌می‌کند، هزینه‌های ایران در یمن بسیار ناچیز است. این جنگ یک باتلاق بسیار گران قیمت برای ریاض است. 

پاییز امسال، ایران اوّلین سفیر خود در یمن از سال ۲۰۱۵ را فرستاد. «حسن ایرلو» سفیر ایران استوارنامه خود را به وزارت امورخارجه دولت صنعا (حوثی) ارائه کرد. وزارت خارجه آمریکا در همین رابطه گفت: ایرلو از مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و به طور گسترده با حزب‌الله همکاری دارد. انتخاب افسر سپاه پاسداران به عنوان سفیر در یمن نشانگر اطمینان تهران از نقش خود در یمن و دید مثبت آن در مورد وضعیت نظامی حوثی‌هاست.  ایران تنها کشوری است که حاکمیت حوثی‌ها را به رسمیت شناخته است بنابراین جهت اعمال نفوذ در «صنعا» هیچ رقیبی ندارد. حوثی‌ها نیز در تهران و دمشق سفیر دارند. 

ولیعهد «محمد بن‌سلمان» معمار جنگ [علیه یمن] به رهبری عربستان است هیچگونه تجربه و آموزش نظامی ندیده است. ولیعهد درحال فشار به واشنگتن است تا حوثی‌ها را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار دهد. در صورتی که آن‌ها باوجود شعارهایشان، حمله‌ای علیه آمریکا انجام نداده‌اند. 

سازمان ملل تخمین زده است که ۸۰ درصد یمنی‌ها در خطر سوءتغذیه قرار دارند و شماره معکوس بروز یک فاجعه در یمن شروع شده است. پاندمی کرونا وضعیت به بی‌اندازه وخیم کرده است. زیرساخت‌های اولیّه بهداشت و سلامت یمن بر اثر حملات هوایی پی در پی عربستان سعودی نابود شده است. کار با حوثی‌ها سخت است ولی قرار دادن آن در لیست تروریسم وضعیت دشوار کنونی را بدتر خواهد کرد و منافع کمی را درپی خواهد داشت. 

ایالات متحده آمریکا از ابتدا با پشتیبانی دیپلماتیک و ارسال تسلیحات از جنگ سعودی علیه یمن حمایت کرده است. «جو بایدن» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در سال ۲۰۱۵ بخشی از تیمی بود که تصمیم گرفت از ریاض پشتیبانی کند. اکنون باید تلاش کند که به جنگ خاتمه دهد. این جنگ به سود ایران و حزب‌الله است(!) این جنگ دژ مستحکمی به ایران در یک تقاطع مهم جهانی می‌دهد.

آمریکا قبل از سال ۲۰۱۵ با حوثی‌ها گفتگو داشته است. «مایکل ویکرز» معاونت وقت وزیر دفاع در امور اطلاعاتی گفت: «حوثی‌ها در سال ۲۰۱۵ اطلاعات سودمندی درباره القاعده ارائه می‌کردند؛ اطلاعاتی که به آمریکا در مبارزه علیه تروریسم کمک می‌کرد.»

ژنرال «لوید آستین»، فرمانده وقت ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا (سنتکام) که اکنون گزینه بایدن برای تصاحب  کرسی وزارت دفاع است، از تصمیم سعودی مبنی بر حمله به حوثی‌ها ناراضی بود؛ زیرا آن‌ها متحدی علیه القاعده بودند. بنابراین حوثی‌های علی‌رغم شعارهایشان می‌توانند شریک آمریکا باشند. ولی رفتار کردن با حوثی‌ها به مثابه دست‌نشانده ایران ممکن است آنان را به سمت حرکت علیه آمریکا سوق دهد.  

شورای امنیت سازمان ملل جایی است که آمریکا می‌تواند سیاست خود را تغییر دهد. شورای امنیت در ابتدای جنگ، قطعنامه یکطرفه‌ای را صادر کرد که تنها حوثی‌ها را مقصر دانست و تحریم تسلیحاتی را فقط روی آن‌ها اعمال کرد. تنها روسیه رای ممتنع داد و درباره آن گفت که قطعنامه متوازن نیست و صلحی را به ارمغان نمی‌آورد. حق با مسکو بود. بایدن باید به آنتونی بلینکن دستور دهد (درصورتی که به عنوان وزیرخارجه آمریکا تایید شود) قطعنامه متوازنی را تهیه کند که خواستار پایان مداخله عربستان سعودی در یمن و رفع فوری و بدون قید و شرط محاصره است. ایجاد یک اجماع جهانی جهت پایان دادن به جنگ یمن باید هدف سیاست خارجی ما در سال ۲۰۲۱ باشد.