حاج اسماعیلی: بانک‌ها قاتل تولید هستند/ نظام بانکی به وظیفه ذاتی خود یعنی حمایت از تولید عمل نکرده

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، امسال سال جهش تولید نامگذاری شد در اواخر سالی که به جهش تولید نام گرفته است به سر می‌بریم، اما با اطمینان خاصی نمی‌توان گفت آنچه درباره تولید اعم از رونق یا جهش آن به عنوان یکی از اصلی‌ترین مطالبات رهبری مورد نظر بوده محقق شده است چرا که عوامل بسیاری موانع و سد راه رونق و جهش تولید شده اند که یکی از آن‌ها تحریم‌ها و جدیدترین آن‌ها کروناست، اما موانع زیادی وجود دارد که سالهاست از آن گفته می‌شود، بحث بر سر آن فراوان است حتی مورد تاکید مقام معظم رهبری است مثل حمایت از تولید یا جلوگیری از بنگاه داری بانکها. حمید حاج اسماعیلی؛ کارشناس بازار کار و کارگری نقش تخریبی بانک‌ها در بخش تولید را در این گفتگو بررسی کرده است.

حمید حاج اسماعیلی عوامل موثر بر افت تولید و رکود بازار را تبیین کرد و گفت: بار‌ها و بار‌ها کارشناسان اقتصادی و بازار کار دلایل و علل رکود بازار و از دست رفتن تولید را مورد بررسی موشکافانه قرار داده اند و ریشه‌های آن را از جهات مختلف مورد نقد و بررسی قرار داده اند که یکی از این موارد را به تحریم‌ها وتاثیر گذاری آن بر روی تولید ربط داده اند. با این که تحریم‌ها در ایجاد مشکلات و چالش‌های مستقیم و غیر مستقیم بر روی تولید بسیار تاثیر گذار بوده اند و نمی‌توان سهم قابل توجه این موضوع را رد کرد، اما کارشناسان تردیدی ندارند که علاوه بر تحریم‌ها موضوعی که نقش زیادی در رکود مضاعف بازار‌های ما دارد بحث مدیریت دولت است.

وی در این باره خاطر نشان کرد: در خصوص مدیریت و سیاست‌هایی که در این باره باید به صورت اساسی نقد شود سیاست‌های پولی و مالی است که بانک مرکزی و دولت مسوول این موضوع و به تبع آن بی ثباتی‌های بازار هستند که متاسفانه هیچ گاه پاسخگوی عملکرد خود نبوده اند و تلاش نکرده اند که با راهکار‌های درست تجربه شده کشور‌های توسعه یافته شرایط را برای فعالیت بنگاه‌ها در کشور فراهم کنند که یکی از این موارد بی ثباتی در نرخ ارز و افزایش نرخ ارز و تاثیر پذیری بازار و تولید از نوسانات ارزی است که عامل مهمی در چالش‌های بنگاه‌های تولیدی و خدماتی به شمار می‌رود.


کارشناس بازار کار در ادامه در خصوص عدم توفیق بورس در کمک به بنگاه‌های تولیدی کشور خاطر نشان شد: بانک‌ها در فعالیت بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی کشور اعم از مثبت یا منفی تاثیر بسزایی دارند. با اینکه دولت تلاش کرد تا با شعار هدف حمایت از تولید بورس را در اوایل سال جاری فعال کند و برای این موضوع از مردم برای سرمایه گذاری در بورس دعوت به عمل آورد، اما دعوت هیجانی و عدم مدیریت دولت و آموزش دهی به مردم موجب افت و ریزش در بازار وعدم اعتماد مردم به بازار سرمایه و خروج بخشی از سرمایه‌ها از این بازار شد، لذا سرمایه گذاری در بورس در راستای حمایت از تولید نیز محقق نشد و این موضوع درست همزمان با افزایش نرخ تورم در کشور به وقوع پیوست که اثرات بسیار منفی بر بنگاه‌های تولیدی و سرمایه‌های مردم به جا گذاشت. به هر حال دولت ارزیابی دقیقی از این موضوع ندارد و گزارش دقیقی از تاثیر گذاری سرمایه‌های مردم از طریق بورس در فعالیت بنگاه‌ها ارائه نکرده است.

کارشناس بازار کار انتقاد خود را از تاثیر گذاری منفی بانک‌ها بر بنگاه‌های تولیدی کشور گفت: از سوی دیگر انتقادات جدی به بانک‌ها وارد است بر این مبنا که بانک‌ها که سال‌ها محوریت حمایت‌های پولی یا تامین نقدینگی بنگاه‌های تولیدی و خدماتی بوده اند نه تنها در راستای حمایت از تولید قدمی برنداشته اند بلکه انتقادات جدی به عملکرد آن‌ها وجود دارد. با بررسی کارنامه بانک‌ها در ارائه تسهیلات به تولید مشاهده می‌شود که اصلی‌ترین موضوع مورد نظر بانک‌ها برای ارائه تسهیلات اعطای سود بوده است نه کمک به بنگاه‌های کشور، این نوع هدف گذاری در فعالیت بانک‌ها باعث شده نظام بانکی کشور به عنوان یک رقیب برای بنگاه‌های تولیدی و خدماتی حاضر شود و درعین حال به سمت بنگاه داری حرکت کنند و از محل سودی که از طریق تسهیلات به کارفرمایان و بنگاه‌ها می‌دهند روز به روز فربه‌تر شوند و هزینه‌های جانبی گسترده تری را برای خود تعریف کنند درعین حال با بنگاه داری کردن به رقیب جدی برای بنگاه‌های تولیدی تبدیل شوند و بخش زیادی از تسهیلات را برای خود و مراکز تولیدی نگاه دارند. براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی وزارت صمت، بازرسی قوه قضاییه و مرکز پژوهش‌های مجلس می‌توان گفت بخش زیادی از مشکلات بنگاه‌های اقتصادی نشات گرفته از سیاست‌ها و عملکرد بانکهاست.

وی در این باره خاطر نشان کرد: بانک‌ها با ارائه تسهیلات گران قیمت به بنگاه‌های تولیدی در سررسید آن‌ها را دچار مشکل می‌کنند و با اهمالی که دربدهی بانک‌ها می‌کنند حجم بدهی مراکز تولیدی و بنگاه‌های کشور را افزایش می‌دهند و آن‌ها را در یک مسیر سه ساله و چهار ساله دچار ورشکستگی و بنگاه‌های آن‌ها را به نفع بانک‌ها ضبط می‌کردند. به هر حال نمی‌توان نقش بانک‌ها را در توقف فعالیت بنگاه‌های تولیدی به صورت گسترده مورد بررسی قرار نداد، یعنی هدف گذاری بانک‌ها برای اخذ سود از بنگاه‌های تولیدی و در عین حال هدف آن‌ها در تامین نقدینگی مراکز تولیدی که رقیب بنگاه‌های تولیدی در کشور بودند را هیچ نهادی به صورت گسترده بررسی نکرده به همین دلیل با صراحت می‌توان گفت بانک‌ها به مسوولیت ذاتی خود یعنی تامین سرمایه در گردش مراکز تولیدیعمل نکرده اند و نهایتا بخش بزرگی از امکانات بنگاه تولیدی بدهکار را مصادره و به تصرف بانک‌ها درآورده اند به همین منظور درباره بانک‌ها می‌توان از این لفظ استفاده کرد که بانک‌ها قاتل تولید در کشور هستند.

حاج اسماعیلی با تاکید بر اینکه بانک‌ها در قبال تولید وظایف ذاتی خود را اجرا نکردند بیان داشت: از سوی دیگر بانک‌ها هیچ گونه عنایتی به بنگاه‌های کوچکی که در مرحله تاسیس یا توسعه بودند نکردند چرا که محور مهم اعطای تسهیلات برای بانک‌ها سود دهی بوده نه رونق تولید کشور، به همین دلیل است که هر بنگاه تولیدی که سراغ بانک‌ها رفته بعد از یک دوره دو تا پنج ساله با حجم بزرگی از بدهی مواجه شده که به ناچار با آسیب‌های جدی در تولید مواجه شده و هر گونه توسعه تولید از بین رفته است. این نقد به بانک‌ها وارد است که بانک‌ها به وظایف خود عمل نکردند و وظیفه ذاتی که بانک‌ها در سایر کشور‌ها در خصوص حمایت از تولید انجام می‌دهند در کشور ما دنبال نشده است از این رو انتظار می‌رود مسوولین امر سیاست‌های پولی در عرصه ارائه تسهیلات بانکی را مورد بازنگری قرار دهند چرا که اگر چنین اتفاقی نیفتد ما همچنان باید با مشکلات متعددی در تولید دست و پنجه نرم کنیم وقادر به توسعه بنگاه‌های تولیدی نخواهیم بود چرا که بانک‌ها برای دریافت سود تلاش می‌کنند نه توسعه بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی.