به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، در روز‌های گذشته شاهد سفر هیات سیاسی طالبان به تهران به سرپرستی ملا عبدالغنی برادر و دیدار با مقامات کشورمان بودیم. پیش از این، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشستی خبر از رویداد داده بود. دیدار مقامات ایرانی با گروه سیاسی طالبان برای اولین نیست و پیشتر هم محمد ابراهیم طاهریان فرد نماینده ویژه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در تیرماه سال جاری با «ملا عبدالغنی برادر» رئیس دفتر سیاسی طالبان، در دوحه دیدار کرده بود. البته لازم به ذکر است که زلمای خلیل زاد که نقش زیادی در حمله آمریکا به افغانستان داشته است، به نمایندگی از آمریکا هم با طالبان مذاکره می‌کند.
با آغاز حمله آمریکا به افغانستان و عراق در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۳ حکومت طالبان و رژیم بعث عراق سرنگون شد و بعد‌ها غربی‌ها اذغان کردند که ایران بیشترین استفاده سیاسی را از حمله آمریکا به افغانستان برده است چرا که دو حکومت خطرناک و مخالف ایران سرنگون شدند و ایران از حماقت دشمنان خود از جمله آمریکا، صدام حسین و طالبان با آن قرائت خشن از اسلام نهایت استفاده را کرده است. تصویری که افکار عمومی از حکومت طالبان دارند، تصویری منفی است. یکی از این موارد حادثه مزارشریف و شهادت دیپلمات‌های ایرانی است.
سوال مهمی که در اینجا به وجود می‌آید آن است که دلیل و ضرورت مذاکره جمهوری اسلامی ایران با هیات سیاسی طالبان چیست؟
حسن هانی زاده تحلیلگر برجسته مسائل منطقه در مورد حضور هیات سیاسی طالبان در ایران گفت: در واقع ایران سعی می‌کند به نوعی طالبان را مدیریت کند که در بدنه دولت افغانستان قرار بگیرد و از چتر حمایتی آمریکا خارج بشود، با توجه به مذاکرات اخیر که بین طالبان و ایران صورت گرفته به نظر می‌رسد طالبان یکسری تمایلاتی دارد که وارد پروژه دولت سازی و سیاسی شود و به همین دلیل ایران هدفش این است که امنیت در افغانستان بدون دخالت قدرت‌های خارجی برگزار شود و لذا اهمیت افغانستان برای ایران در برقراری امنیت در این کشور است. امنیت در افغانستان تاثیر مثبتی بر ایران خواهد گذاشت و ناامنی در افغانستان قطعا تاثیر منفی خودش بر مرز‌های ایران باقی خواهد گذاشت و لذا ایران سعی می‌کند بدون دخالت آمریکا یک نوع وفاق بین طالبان و دولت افغانستان بوجود بیاورد.
سید حسام رضوی کارشناس مسائل افغانستان کارشناس مسائل افغانستان معتقد است که جمهوری اسلامی ایران با طالبان ۱۹۹۶ قطعا مخالف است، اما با تغییر رویکرد از جانب این گروه مذاکرات جدی از سوی ما صورت گرفته است.
رضوی با اشاره به حادثه شهادت دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف تاکید دارد که واقعه تروریستی مزار شریف بحث جدی است، اما هیچ وقت طالبان ترور دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف را بر عهده نگرفته است؛ تنها باز مانده حادثه مزار شریف آقای شاهسون است که او بار‌ها اعلام کرده که ما را گروه‌های پاکستانی زدند نه طالبان.
محسن پاک آیین کارشناس برجسته مسائل بین الملل و رییس اسبق ستاد افغانستان در وزارت امور خارجه هم در این دیدگاه مشابهی دارد.
با توجه به اینکه هم اکنون هیات سیاسی طالبان در تهران به سر می‌برند، دلیل و ضروت مذاکرات ایران با این هیات چیست؟ آیا طالبان از آن تفکر خطرناک خود فاصله گرفته اند؟
پاک آیین: طالبان به چند دسته تقسیم شده است. هم اکنون طالبان در افغانستان، یک کلیت یکپارچه نیست. یک طیفی از طالبان، کماکان انگیزه‌های نظامی دارند، یک طیف دیگر که اکثریت هستند، خودشان را در چارچوب یک حزب ملی در افغانستان تعریف کرده اند و می‌خواهند از طریق مذاکره به قدرت برسند و نه از طریق نظامی.
در این چارچوب ایران هم دنبال این هست که به استقرار صلح در افغانستان واقعا کمک کند. به همین دلیل هم با همه گروه‌ها ارتباطات نزدیک دارد. قبلاً با طالبان به خاطر آن رویکرد خشن و ایدئولوژی ضدشیعی که داشت به طور طبیعی ما ارتباطی نداشتیم و بیشتر با گروه‌های دیگر و دولت‌های افغانستان ارتباط داشتیم؛ برای استقرار صلح در افغانستان مذاکره می‌کردیم که صلح به نفع کشور و منطقه ما هم است. در مقطع فعلی که طالبان رویکرد خودش را عوض کرده و با کشور‌های دیگر مثل آمریکا، روسیه، چین وترکیه و اروپا در حال مذاکره است نباید ایران کنار بماند و با طالبان صحبتی نکند، خیلی به نفع کشورمان نیست، ما هم در چارچوب منافعی که داریم تصمیم گرفتیم که وارد مذاکره با آن بخش سیاسی طالبان بشویم.
در مواردی که گروه طالبان با دولت افغانستان صلح و معاهده‌ای را نقض کرده چه نظری دارید؟ اصلا می‌شود به آن‌ها اعتماد کرد؟
پاک آیین: ببینید آن‌ها یکسری توافقات با دولت افغانستان داشتند که در مقاطعی نقض کردند مثلا در مواردی می‌گفتند که دولت افغانستان تعداد زندانیان ما را باید به این تعداد آزاد کند. دولت افغانستان هم تعداد کمتری از این رقم را آزاد کرد و چنین بحث هایی، که آن را نقض کردند، اما این‌ها ارتباطی با ایران ندارد و بحث‌های داخلی خودشان است، اما آمدن هیات سیاسی طالبان به ایران با اطلاع و هماهنگی خود دولت افغانستان بوده و ما هم به طالبان گفته ایم که اگر مذاکره‌ای با شما داریم به عنوان یک گروه در درون افغانستان است که در این زمینه با دولت افغانستان هم هماهنگی می‌کنیم؛ بنابراین همانگونه که گفته شد و کارشناسان هم تاکید کردند ایران باید امنیت افغانستان را امنیت خود بداند و ایران به عنوان کشوری که همیشه به ثبات و امنیت منطقه توجه داشته و سیاست‌های ثبات بخش را پیگیری کرده است با توجه به تغییر رویکرد سیاسی طالبان برای ثبات و برقرای امنیت، با هماهنگی و اطلاع دولت افغانستان وارد مذاکره با هیات سیاسی طالبان شده است و هم چنان که علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ملی گفته است: «ایران جریانی که با جنگ به حاکمیت برسد را به رسمیت نمی‌شناسد» بر انجام گفتگو‌های بین اقوام و گروه‌های افغانستانی و مقابله با قدرت گرفتن داعش در افغانستان تاکید و توجه دارد.
علاوه بر این اشاره ملاعبدالغنی برادر به بدعهدی‌های ترامپ در اجرای توافقنامه صلح در دیدار با مقامات ایرانی و هم چنین دیدگاه رئیس هیات سیاسی طالبان که گفته است «ما به آمریکا اعتماد نداریم و با هر جریانی که مزدور آمریکا باشد، می‌جنگیم.» در کنار موارد گفته شده طالبان را به این نتیجه رسیده است که برای گفتگو و مذاکره به تهران سفر کنند.
با آغاز حمله آمریکا به افغانستان و عراق در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۳ حکومت طالبان و رژیم بعث عراق سرنگون شد و بعد‌ها غربی‌ها اذغان کردند که ایران بیشترین استفاده سیاسی را از حمله آمریکا به افغانستان برده است چرا که دو حکومت خطرناک و مخالف ایران سرنگون شدند و ایران از حماقت دشمنان خود از جمله آمریکا، صدام حسین و طالبان با آن قرائت خشن از اسلام نهایت استفاده را کرده است. تصویری که افکار عمومی از حکومت طالبان دارند، تصویری منفی است. یکی از این موارد حادثه مزارشریف و شهادت دیپلمات‌های ایرانی است.
سوال مهمی که در اینجا به وجود می‌آید آن است که دلیل و ضرورت مذاکره جمهوری اسلامی ایران با هیات سیاسی طالبان چیست؟
حسن هانی زاده تحلیلگر برجسته مسائل منطقه در مورد حضور هیات سیاسی طالبان در ایران گفت: در واقع ایران سعی می‌کند به نوعی طالبان را مدیریت کند که در بدنه دولت افغانستان قرار بگیرد و از چتر حمایتی آمریکا خارج بشود، با توجه به مذاکرات اخیر که بین طالبان و ایران صورت گرفته به نظر می‌رسد طالبان یکسری تمایلاتی دارد که وارد پروژه دولت سازی و سیاسی شود و به همین دلیل ایران هدفش این است که امنیت در افغانستان بدون دخالت قدرت‌های خارجی برگزار شود و لذا اهمیت افغانستان برای ایران در برقراری امنیت در این کشور است. امنیت در افغانستان تاثیر مثبتی بر ایران خواهد گذاشت و ناامنی در افغانستان قطعا تاثیر منفی خودش بر مرز‌های ایران باقی خواهد گذاشت و لذا ایران سعی می‌کند بدون دخالت آمریکا یک نوع وفاق بین طالبان و دولت افغانستان بوجود بیاورد.
سید حسام رضوی کارشناس مسائل افغانستان کارشناس مسائل افغانستان معتقد است که جمهوری اسلامی ایران با طالبان ۱۹۹۶ قطعا مخالف است، اما با تغییر رویکرد از جانب این گروه مذاکرات جدی از سوی ما صورت گرفته است.
رضوی با اشاره به حادثه شهادت دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف تاکید دارد که واقعه تروریستی مزار شریف بحث جدی است، اما هیچ وقت طالبان ترور دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف را بر عهده نگرفته است؛ تنها باز مانده حادثه مزار شریف آقای شاهسون است که او بار‌ها اعلام کرده که ما را گروه‌های پاکستانی زدند نه طالبان.
محسن پاک آیین کارشناس برجسته مسائل بین الملل و رییس اسبق ستاد افغانستان در وزارت امور خارجه هم در این دیدگاه مشابهی دارد.
با توجه به اینکه هم اکنون هیات سیاسی طالبان در تهران به سر می‌برند، دلیل و ضروت مذاکرات ایران با این هیات چیست؟ آیا طالبان از آن تفکر خطرناک خود فاصله گرفته اند؟
پاک آیین: طالبان به چند دسته تقسیم شده است. هم اکنون طالبان در افغانستان، یک کلیت یکپارچه نیست. یک طیفی از طالبان، کماکان انگیزه‌های نظامی دارند، یک طیف دیگر که اکثریت هستند، خودشان را در چارچوب یک حزب ملی در افغانستان تعریف کرده اند و می‌خواهند از طریق مذاکره به قدرت برسند و نه از طریق نظامی.
در این چارچوب ایران هم دنبال این هست که به استقرار صلح در افغانستان واقعا کمک کند. به همین دلیل هم با همه گروه‌ها ارتباطات نزدیک دارد. قبلاً با طالبان به خاطر آن رویکرد خشن و ایدئولوژی ضدشیعی که داشت به طور طبیعی ما ارتباطی نداشتیم و بیشتر با گروه‌های دیگر و دولت‌های افغانستان ارتباط داشتیم؛ برای استقرار صلح در افغانستان مذاکره می‌کردیم که صلح به نفع کشور و منطقه ما هم است. در مقطع فعلی که طالبان رویکرد خودش را عوض کرده و با کشور‌های دیگر مثل آمریکا، روسیه، چین وترکیه و اروپا در حال مذاکره است نباید ایران کنار بماند و با طالبان صحبتی نکند، خیلی به نفع کشورمان نیست، ما هم در چارچوب منافعی که داریم تصمیم گرفتیم که وارد مذاکره با آن بخش سیاسی طالبان بشویم.
در مواردی که گروه طالبان با دولت افغانستان صلح و معاهده‌ای را نقض کرده چه نظری دارید؟ اصلا می‌شود به آن‌ها اعتماد کرد؟
پاک آیین: ببینید آن‌ها یکسری توافقات با دولت افغانستان داشتند که در مقاطعی نقض کردند مثلا در مواردی می‌گفتند که دولت افغانستان تعداد زندانیان ما را باید به این تعداد آزاد کند. دولت افغانستان هم تعداد کمتری از این رقم را آزاد کرد و چنین بحث هایی، که آن را نقض کردند، اما این‌ها ارتباطی با ایران ندارد و بحث‌های داخلی خودشان است، اما آمدن هیات سیاسی طالبان به ایران با اطلاع و هماهنگی خود دولت افغانستان بوده و ما هم به طالبان گفته ایم که اگر مذاکره‌ای با شما داریم به عنوان یک گروه در درون افغانستان است که در این زمینه با دولت افغانستان هم هماهنگی می‌کنیم؛ بنابراین همانگونه که گفته شد و کارشناسان هم تاکید کردند ایران باید امنیت افغانستان را امنیت خود بداند و ایران به عنوان کشوری که همیشه به ثبات و امنیت منطقه توجه داشته و سیاست‌های ثبات بخش را پیگیری کرده است با توجه به تغییر رویکرد سیاسی طالبان برای ثبات و برقرای امنیت، با هماهنگی و اطلاع دولت افغانستان وارد مذاکره با هیات سیاسی طالبان شده است و هم چنان که علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ملی گفته است: «ایران جریانی که با جنگ به حاکمیت برسد را به رسمیت نمی‌شناسد» بر انجام گفتگو‌های بین اقوام و گروه‌های افغانستانی و مقابله با قدرت گرفتن داعش در افغانستان تاکید و توجه دارد.
علاوه بر این اشاره ملاعبدالغنی برادر به بدعهدی‌های ترامپ در اجرای توافقنامه صلح در دیدار با مقامات ایرانی و هم چنین دیدگاه رئیس هیات سیاسی طالبان که گفته است «ما به آمریکا اعتماد نداریم و با هر جریانی که مزدور آمریکا باشد، می‌جنگیم.» در کنار موارد گفته شده طالبان را به این نتیجه رسیده است که برای گفتگو و مذاکره به تهران سفر کنند.
ارسال نظرات