بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره برجام و تعهدات آمریکا در توافق نامه هستهای باعث شد که سیاستهای دولت جدید امریکا درخصوص برجام نقش برآب شود.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- امیرقشقایی؛ حضرت آیتالله خامنهای در دیدار با جمعی از فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش، باتوجه به اظهار نظرات مقام هایهای اروپایی و آمریکایی درباره برجام، بیان کردند: آمریکاییها و اروپاییها حق هیچگونه شرطگذاری ندارند، زیرا تعهدات برجامی خود را نقض کردند و آن طرفی که باید شرط بگذارد جمهوری اسلامی است، زیرا به تعهدات خود پایبند بود.
تازهترین سخنان رهبر انقلاب درباره برجام، درحالی گفته شد که پیشتر بایدن و همراهانش چه قبل از روی کار آمدن و چه بعد از حضور در کاخ سفید اعلام کرده بودند؛ بر خلاف سیاستهای دولت قبلی آمریکا، قصد دارند در صورت همکاری ایران، مجدد به توافق هستهای بازگردند. پیشنهاد آمریکاییها، اما مثل دفعات پیش یک نقص جدی و بزرگ داشت و آن هم توقع بی جا و زورگویانه آمریکاییها برای بازگشت مجدد ایران به تعهدات هستهای، با وجود عهد شکنیهای مکرر کاخ سفید بود.
آمریکا از ابتدای برجام ناقض آن بوده است
سریال بد عهدیهای آمریکا چیز جدیدی نبوده و تقریبا از زمان آغاز برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵ در زمان ریاست جمهوری اوباما، مشکلات و نقض پیمان از سمت آمریکاییها به کرار اتفاق افتاده است. اوباما در زمان ریاست جمهوری خود علی رغم حمایتهای به ظاهر و زبانی او از برجام، اما بارها به دلایل مختلفی لغو تحریمها علیه ایران را به تعویق میانداخت. برای مثال او در بخشی از سخنان در روزهای ابتدایی توافق با ایران گفته بود: چند ماه طول میکشد تا شرکتهای خارجی نسبت به معامله با ایران اطمینان خاطر پیدا کنند. رئیس جمهور آمریکا در ادامه گفت کشورش در نظر ندارد اجازه دهد از طریق نظام بانکی آمریکا با ایران معاملات دلاری انجام شود و شرکتهای خارجی میتوانند از طریق بانکهای اروپایی با ایران همکاری داشته باشند. یا در جای دیگر اعلام کرده بود: ما همچنان تحریمهایی برضد ایران به علت نقض حقوق بشر، به خاطر حمایت از تروریسم و به خاطر برنامه موشکهای بالستیک این کشور داریم و به اجرای شدید این تحریمها ادامه خواهیم داد.
اظهارات مختلف اوباما نشان دهنده این است که وی نیز شخصاً التزامی به موضوع برجام نداشته است و شرکتها و تجار آمریکایی به شدت از سوی دولت وی زیر فشار بودند تا مبادا به فکر داد و ستد با ایران بیافتند.
این در حالی است که به عقیده کارشناسان حوزه بینالملل تحریمهای زمان اوباما به مراتب از زمان ریاست جمهوری بوش هم بدتر بوده و پایبندی او به برجام تنها در ظاهر بوده است. علیرغم اجرای تمام تعهدات ایران طبق برجام که آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز این اقدامات را تأیید کرده، «تقریباً هیچ» ثمری از لغو تحریمها که فلسفه وجودی مذاکرات بود نصیب مردم ایران نشد. در حالی که در همان ابتدای تواقق هستهای آمریکاییها بیشتر جاسوسهای دستگیر شده خود را در ایران از جمله جیسون رضائیان، نصرت الله خسروی، امیر حکمتی و بسیاری دیگر از جاسوسان امریکایی.
رهبر انقلاب که از ابتدا به برجام و اعتماد به آمریکاییها خوش بین نبودند از سال ۹۲ بارها در بیاناتشان به این موضوع اشاره کرده بودند. اوج صراحت ایشان در خوش بین نبودن به توافق هستهای در سخنرانی بهمن ۹۲ بود که مستقیما عملکرد دولت روحانی و احمدی نژاد را در خصوص برجام مورد انتقاد قرار دادند و بیان کردند: بعضی از مسئولین و دولتمردان ــ دولتمردان آن دولت {دولت احمدینژاد}، بعد هم دولتمردان و دولت روحانی فکر میکنند در قضیه هستهای ما با آمریکاییها مذاکره کنیم [تا]موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلی خوب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاکره کنید؛ ولی در همان سخنرانی اول امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتی نمیکنم، اما خوشبین نیستم.
تقریبا ۲ سال پس از صحبتهای امام خامنهای درباره عدم اعتماد به آمریکایی ها، پس از کشمکشهای فراوان تیم مذاکره کننده کشورمان با ۱+۵ در نهایت توافقنامه برجام در وین به امضای طرفین رسید. توافقنامهای که البته در همان ابتدا اشکلات و نواقص فراوانی علیه ایران در خود داشت، اما در نهایت به مرحله اجرا رسید.
بدعهدیهای آمریکا در زمان ترامپ به اوج خود رسید. تا جایی که رئیس جمهور سابق آمریکا یک طرفه از آن خارج شد و تحریمهای جدیدتری را علیه ایران اعلام کرد.
بایدن هم که در همان جایگاه رئیس جمهورهای بدعهد پیشین امریکا قرار گرفته گویا سیاست متفاوتی از آنان را دنبال نمیکند. به همین علت رهبر انقلاب این بار محکمتر از دفعات پیش اجازه ورود مجدد به برجام با همان شرایط قبل را نه به دولت مردان و نه به دشمنان جمهوری اسلامی ندادند.
آمریکا حاضر به پذیرش اشتباه دولت قبل خود نیست
جنت یلن، وزیر پیشنهادی دولت بایدن در سمت وزارت خزانه داری در مصاحبهای با موضوع سیاست دولت جدید آمریکا درباره توافق هستهای با ایران، قبلتر بیان کرده بود: دولت بایدن-هریس متعهد به اطمینان یافتن از این است که ایران اقدامات مناسبی در راستای از سرگیری پایبندی اش انجام دهد. ایران تنها در صورتی از لغو تحریمها تحت برجام بهرهمند خواهد شد که به محدودیتهای هستهای اش پایبند باشد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز طی مصاحبهای در ماه گذشته به نقل از بایدن اعلام داشت: رئیسجمهور بایدن گفته که اگر ایران به پایبندی به مفاد توافق برگردد، به نحوی که برنامه هستهای ایران مجدداً مهار شود ما هم برمیگردیم، اما این مسئله مبنایی برای مذاکرات بعدی خواهد بود. مسئله برنامه موشکی ایران باید یکی از موضوعاتی باشد که بر روی میز مذاکره قرار میگیرد.
با وجود اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، دوسال پیش به بهانه واهی توافق هستهای ۱+۵ با ایران را فسخ کرد و از آن خارج شد، اما گویا دولت جدید آمریکا حاضر به قبولی اشتباهات دولت پیشین خود نبوده و با وجود اینکه ایران تا همین چند ماه پیش هم به طور کامل از برجام خارج نشده بود، اعتماد دوباره دولت ایران به برجام و کاهش مجدد فعالیتهای هستهای و در نهایت ورود همراه با، اما و اگر خود را خواستارند.
توقعی که رهبر انقلاب خیلی صریح آن را غیرعملی اعلام کردند
ایشان لغو تحریمها از سوی آمریکا را قدم اول برای بازگشت ایران به توافق و راستی آزمایی لغو تحریمها را دومین گام دانستند و در صورت عملی شدن این موارد آن گاه جمهوری اسلامی میتواند پای میز مذاکره بنشیند.
اروپاییها نیز باید به تعهدات خود بازگردند
اینکه حضرت آیت الله خامنهای سیاست اتخاذ شده کشور را در مواجه با دولت جدید آمریکا و موضوع توافق هستهای قطعی و غیر قابل تغییر میدانند یعنی؛ بعضا زمزمههایی که از سوی برخی افراد و مقامات ایرانی بابت اعتماد مجدد به آمریکاییها به گوش میرسد باید فورا متوقف شود و به اصطلاح دوبار از یک سوراخ گزیده نشد.
رهبر انقلاب، اما روی صحبت هایشان تنها به آمریکاییها نبود، بلکه چند کشور اروپایی نیز که نقض برجام نمودند را منظور صحبتهای خویش قرار دادند.
آلمان، انگیس و فرانسه سه کشور اروپایی بودند که به همراه آمریکا تعهدات برجامی خود را زیر پا گذاشتند و به گفته امام خامنهای بعضی از تحریمها را در ابتدا موقتا تعطیل کردند، اما بعد از مدتی با فشاری بیشتر از قبل تحریم هایشان علیه ایران را بازگرداندند. این سه کشور اروپایی نقض کننده برجام، اما علی رغم بی عملی در توافق هسته ای، ایران را متهم به نقض جدی در اجرای تعهدات خود دانسته بودند. گویا از نظر آنان برجام کاملا قرار دادی یک طرفه بود که ایران به تنهایی و تحت هر شرایطی باید ملزم به پایندی آن میبود.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز قبلتر اعلام کرده بود برجام باردیگر مذاکره نخواهد شد و ایران هیچ گاه از توافق هستهای خارج نشده است و تنها برخی از تعهداتش را کاهش داده.
توافقی که با وجود شرایط فعلی، اتفاق نخواهد افتاد
جو بایدن، بلا فاصله پس از سخنان رهبری موضع بسیار تند خود را در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی بی اس نسبت به ایران بیان کرد و مدعی شد ایالات متحده برای آغاز دوباره مذاکرات، تحریمها را برنخواهد داشت و ایران ابتدا باید غنی سازی اورانیوم را متوقف سازد.
سخنان بایدن درحالی گفته شد که او در وعدههای انتخاباتی خود بارها تاکید کرده بود که به بهبودی روابط آمریکا با کشور هایی، چون ایران فکر میکند. چند روز پیش هم شماری از دیپلماتها و نظامیان سابق آمریکا در نامهای به خطاب به رئیس جمهور فعلی ایالات متحده، با توصیه به پرهیز از هرگونه درگیری با ایران، خواستار بازگشت سریع آمریکا به برجام شدند. اما گویا بایدن بعد از ورود به کاخ سفید به طور کلی، مواضع خود را حداقل درباره ایران تغییر داده و هم، چون رئیس جمهور پیشین غیرقابل انعطاف ظاهر شده است.
جمهوری اسلامی هم با سخنان قاطع و روشن رهبر انقلاب جهت گیری خود نسبت به توافق مجدد هستهای با آمریکا و هم پیمانانش به طور واضح اعلام کرد و حداقل با این شرایط توافقی شکل نخواهد گرفت که با موضع غیر منطقی و زورگویانه آمریکا، بهترین اتفاق همین اعتماد مجدد به ۱+۵ است.
چندی قبل تر، همچنین مجلس یازدهم با تصویب طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها به طور رسمی کشورمان را از برجام خارج نمود و مجدد با ظرفیت تمام فعالیتهای هستهای کشورمان ادامه پیدا کرد.
هماهنگی قوای سه گانه کشور و تبعیت آنان از سخنان و فرمان رهبری حداقل درباره بازگشت مجدد و مشروط به برجام فضای یک دستی را بوجود آورده که مانع بروز اتفاقات گذشته و اعتماد بی جا به آمریکا شده است. شاید اگر این هماهنگی و فرمان پذیری از رهبر انقلاب زودتر صورت میگرفت، عقب ماندگیها در توافق هستهای با غرب اتفاق نمیافتاد.