گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- طهورا میرزاییزاده؛ اینجا هرکس به اندازه دانش تبلیغاتی و چهارچوبهای فکری و ارزشی خود درحال تبلیغ است! منظورم از «اینجا» همین اینستاگرام است که بستر اصلی فعالیتِ طیف وسیع مزونهای لباس پوشیده و ملزومات حجاب قرار گرفته است. اگر دقت کرده باشید، شما هم متوجه این مسئله شدهاید که این روزها نظر مخاطبان زیادی به این نوع محصولات جلب شده است و تقاضا برای لباس پوشیده بالا رفته است و فضای خالی برای ورود مزونداران و طراحان زیادی فراهم است تا به تولید و عرضه محصولات پوشیده به مشتریان بپردازند.
اما بحث تبلیغات، آشفتهترین حوزه در میان انبوه این مزونهای کوچک و بزرگ است. قانون یک حرفی میزند، بعضی برندها طبق اصولی که خودشان از مارکتینگ به دست آوردهاند، فعالیت میکنند و ممکن است عدهای نیز به دلیل صرفه مالی از همان شیوه تقلید کنند. یعنی ما با مسئلهای رو به رو میشویم که از یک طرف طبق قانون، استفاده از مدل زنده ممنوع اعلام میشود که عملا کارایی ندارد و از طرفی برندهای پر مخاطب عرصه حجاب هم، علاوه بر اینکه از روی آن به راحتی رد میشوند، پایشان را از خط قرمزها نیز فراتر میگذارند!
وقتی هم میگوییم خطوط قرمز، منظورمان همان فراتر رفتن از رفتارهای معمول اجتماعی و نادیده گرفتن حیا در کنار تبلیغ حجاب استایل و لباس پوشیدهاست.. به طوری که انگار بدون در نظر گرفتن رفتارها و حرکاتی مغایر با حیا در تهیه عکسها و کلیپهای تبلیغاتی، نمیتوان به تبلیغ لباس پرداخت.
اما در این بین گروهی از تولیدکنندگان لباس پوشیده هستند که سعی میکنند در میان اصول تعریف نشده تبلیغات از سوی نهاد متولی آن، آنچه به ارزشها و عقایدشان نزدیکتر است را انتخاب کنند؛ و به همین منظور به گفتگو با مزونهایی پرداختیم که در این فضا تبلیغات بهتری ارائه میدهند و مخاطبان نیز همراهی میکنند..
گفتگو را از اینجا شروع کردیم که به طور کلی دیدگاه این فعالان حوزه مد و لباس را درباره مدلینگ اسلامی بدانیم..
آسیه دریس سلمانی، مدیریت مزون شکرانه، که به همراه گروه ۱۰ نفره خود، برای تهیه و تولید محصولات تلاش میکنند، دیدگاه خود را نسبت به استفاده از مدلینگ اسلامی در تبلیغات به این صورت بیان میکند: «با توجه به اینکه جامعه امروزی مدام در حال پیشرفت و بروز شدن است، روشهای تبلیغاتی هم قطعا باید متناسب با نیازهای جامعه تغییر کند. استفاده از مدلینگ در چارچوب اصول اسلامی میتواند بسیار مفید و تشویق کننده باشد.»
در ادامه زهرا حسن زاد و زهرا کرانپایه که مدیریت مزون مشکات را به عهده دارند و در گروه پنج نفره مشکات به تولید و عرضه لباسهای پوشیده میپردازند، بیان میکنند که شکی نیست که وجود مدلینگ تاثیر بسیار زیادی در دیدگاه مخاطب دارد، اما چگونگی و کیفیت مدل مورد نظر از حساسیتهای زیادی برخوردار است. مراقبت و دقت نظر به اینکه فرد استفاده شده به عنوان مدل حالت ابزاری پیدا نکند و اهداف و اعتقادات تولیدکننده دست خوش تغییر نشود بسیار همیت دارد.
در واقع با وجود اینکه درمیان فعالان عرصه مد و لباس، هستند کسانی که در خصوص اصول مدلینگ اطلاع زیادی ندارند، اما آنچه بسیاری از آنها در آن همصدا هستند، این است که مدلینگ باید در چهارچوبهای فرهنگی و ارزشی هر کشوری تعریف شود تا سودمند باشد.
با توجه به دغدغهای که درخصوص سامان داشتن مدلینگ درمیان جمع وجود داشت، آنچه در ادامه بیشتر درباره آن صحبت کردیم این بود که از نگاه این صاحبان کسب و کار وجود چه چهارچوبهایی برای مدلینگ اسلامی الزامی به نظر میرسد..
سلمانی در این خصوص بیان کرد: «حجاب پوششی، حجاب آرایشی، حجاب رفتاری باید در این شیوه تبلیغات رعایت شود و در کل باید استفاده از مدل طوری باشد که توجهها به سمت محصول باشد نه مدل.»
در ادامه حسن زاد افزود: «عدم وجود هرگونه آرایش چهره، رفتاری سنگین و کنترل شده در تهیه ویدئوها از نکاتی است که باید رعایت شود، چرا که هدف از این تبلیغات چیز دیگری است.»
همچنین عارفه سلمان زاده، مدیریت مزون نهال حجاب، که با وجود همکارانش در یک گروه سه نفره تلاش میکنند، ادامه داد: «از نظر شخصی، من خیلی موافق این نیستم که خیلی برای زیبایی چهره مانور بدهم. در کل روی آرایش صورت یا نما دادن اندام خیلی موافق نیستم و به حد و حدود همان حجاب که در دین اسلام است-پوشیده بودن مچ دست، بدن و برجستگیها و گردی صورت- پایبند هستم.»
با توجه به تجربه ملموس این افراد در رعایت نکات اخلاقی و اعتقادی در اجرای تبلیغات، درباره واکنش مخاطبان به این نوع تبلیغات بیشتر صحبت کردیم و جوابها نشان میدادند که مخاطبان نیز با عبور نکردن از خط قرمزهای اعتقادی همراهی میکنند..
در اینباره سلمان زاده از سبک تبلیغات خود و واکنش مخاطبان چنین میگوید: «ما در تبلیغات چهره را میپوشانیم و دلیل و منطق برای پوشاندن چهره این است که ما صرفا میخواهیم محصولمان را معرفی کنیم، یعنی چه عبایا باشد و چه روسری، در قالب تن مدل باشد که مشتری بتواند تنخور کار را ببیند و انتخاب راحتی داشته باشد. من تقریبا بازخوردهای مثبتی از فالورها گرفتهام، ۹۹ درصد بازخوردها مثبت بوده است، از این جهت که نخواستیم صرفا با آرایش و چهرههای جذاب پیج را بالا ببریم تا تاثیری در فروش داشته باشد. اکثرا استقبال شده و شاید یک مورد بوده که میگفتند اگر چهره مدل معلوم بود جذابتر میشد. اکثریت از این نوع استقبال و تشویق کردند.»
مدیریت مزون شکرانه نیز که تبلیغات متفاوتی نسبت به سایر مزونها دارد، بیان میکند: «با توجه به شرایط، امکانات و دغدغههایی که داریم بعد از مشورت با گروه، سبکی از مدلینگ را انتخاب کردیم که قطعا دائمی نیست و با توجه به شرایط و زمان متغیر خواهد بود. اما همچنان در همان چهارچوب و اصول اسلامی باقی خواهد ماند. استفاده از این سبک در ابتدای کار با جبههگیریهایی مواجه شد، اما بعد اکثرا موافق این سبک مدلینگ بودند و بسیار استقبال کردند. در این بین درخواستهایی برای استفاده از مدلینگ بازتر هم بوده است.»
حسن زاد نیز اضافه میکند که برای مزون مشکات اینکه در تبلیغات، شئونات اسلامی حفظ شود و نگاه ابزاری به شخصیت زن ترویج نیابد، اهمیت دارد و مورد توجه گروه است و مخاطبان تا به حال همراه با سبک تبلیغات آنها بودهاند.
آنچه تا اینجا از زبان فعالان حوزه مد و لباس شنیدیم، نشان از دغدغه شخصی خود آنان برای انجام تبلیغاتی بود که در چهارچوب اسلامی قرار گرفته باشد و از هدف آنها که ارائه درست و بدون تبرج محصولشان است، فاصله نگرفته باشد. اما وقتی حرف از نظارت بر تبلیغات میزنیم و اینکه آیا کارگروه ساماندهی مد و لباس ضوابطی را برای تبلیغات به مزونها ارائه میکند یا خیر؟ در درجه اول پاسخ میگیریم که آشنایی با این کارگروه ندارند! و در ادامه آن، حسن زاد و کرانپایه، بیان میکنند: «با این کارگروه در ارتباط نیستیم، اما تبلیغات مزونهای مختلف نشان دهنده کوتاهی در تعیین ضوابط است.»
با توجه به این موضوع، خواستیم که دیدگاه این تولیدکنندگان لباس پوشیده و ملزومات حجاب را در خصوص فضای کلی حاکم بر تبلیغات مزونهای حجاب بیشتر بدانیم..
سلمان زاده بیان میکند: «در زمینه فروش محصولات حجاب پیجهای متفاوتی وجود دارند. یک سری پیجها را میبینیم که واقعا فروش کارشان و تنخور آن خیلی برایشان اهمیت دارد، ولی یک سری هم دیده شده اند که تبرج هم برایشان اهمیت داشته است. هر دو طیف در حرفه ما در مقوله حجاب وجود دارند، ولی خواسته ما قلبا این بوده است که تنخور کار مشخص باشد نه اینکه صرفا مانوری روی مدل داده باشیم.»
همچنین مزون مشکات در اینباره مییگوید: «بسیاری از مزونها نکات اسلامی مربوط به این زمینه را نادیده گرفتهاند و تبلیغات را بهانه و توجیه اقدامات خود قرار میدهند.»
در این فضای باز تبلیغاتی که به گفته سلمانی «شیوه تبلیغات هرکس متفاوت است و هر شخص هدف خاص خودش را دارد و با توجه به دغدغه و دیدگاه خودش عمل میکند» سوالی مطرح کردیم که آیا ذائقه مخاطبانی که به این شیوه تبلیغات بی چهارچوب خو گرفتهاست قابلیت اصلاح و بهتر شدن را دارد؟
سلمانی پاسخ داد: «قطعا ذائقه مخاطب قابل تغییراست. مخاطبین همیشه از خلاقیت و کیفیت استقبال میکنند و تبلیغات در جامعه کنونی بسیار بسیار جای پیشرفت و بهتر شدن دارد.»
و این شاید نشان دهنده کمکاریها و غفلت از تاثیرات تبلیغات حوزه مد و لباس است که باعث شده تا کنون به صورت جدی به آن فکر نشود و شاهد این بیسامانی در تبلیغات باشیم.
در پایان، درباره یکی از مهمترین ویژگیهای انتخاب مدل، با صاحبان مزون گفتگویی کردیم. درباره اینکه چه میزان شخصیت، رفتار و نوع پوشش یک مدل خارج از فضای تبلیغاتی مزون باید مورد توجه قرار گیرد، ضمن بیان این نکته از جانب مدیریت مزون مشکات که قطعا کسی که خودش و باورهایش شبیه به ابعاد مورد نظر برای تبلیغ است، تاثیر بیشتر و اثرگذاری مثبتتری خواهد داشت، سلمانی نیز افزود: «استفاده از مدل برای تبلیغ محصول اسلامی از حساسیت خاص خودش برخوردار است. از آنجایی که مدل یک مزون حجاب، صاحب بخشی از شخصیت آن مزون میشود و مخاطب با دیدن مدل در جای دیگر، آن مزون برایش تداعی میشود برای همین به نظر بنده در انتخاب مدل باید شخصیت و رفتار اجتماعی آن مدل در واقعیت هم در نظر گرفته شود.»