دریای عمان ناجی سیستان می‌شود؟/ موافقت مجلس با کلیات طرح انتقال آب به استان‌های شرقی

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، پروژه‌های شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به استان‌های خشک مرکزی و شرق کشور از گزینه‌هایی است که سابقه مطرح‌شدن آن در قالب راه‌حل بحران آب به ۲ دهه گذشته باز می‌گردد.

همواره پس از مطرح شدن پروژه‌های شیرین‌سازی آب دریا و انتقال به سایر نقاط ایران، تحلیل‌های فراوانی در مخالفت با آن مطرح می‌شود. عمده انتقادات مطرح شده در این حوزه در ارتباط با چالش‌های زیست محیطی است، بر این اساس کارشناسان محیط زیست ابهامات گسترده‌ای از جمله تغییر کیفیت آب در مبداء را به عنوان اهم چالش‌های زیست‌محیطی برای این پروژه مطرح می‌کنند.

علاوه بر انتقادات زیست‌محیطی، اقتصاد پروژه‌های انتقال آب به واسطه وسعت گسترده آن‌ها از دیگر چالش‌هایی است که همواره در کنار طرح اسم این پروژه‌ها مطرح می‌شود، ارقام مطرح شده پیرامون هزینه تمام شده هر متر مکعب آب شیرین‌سازی و انتقال یافته در برخی از پروژه‌های خاص از ۱۰۰ هزار تومان عبور کرده است و مشخص نیست این آب تا این اندازه گران‌قیمت قریکی از طرح‌ها و ابر پروژه‌هایی که در این خصوص مطرح است.

انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور

طرح انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور است. طرحی که چندین سال بود زمزمه‌های آن به گوش می‌رسید، اما درنهایت بعد از این که هیئت دولت در سال ۹۷ با آن موافقت کرد، در لایحه بودجه کشور گنجانده شد و مجلس شورای اسلامی نیز آن را تایید کرد. اما این تنها گام اول ماجرا بود، در ادامه انتقاد‌ها به اجرای این طرح ابتدا از سوی فعالان محیط‌زیست و ناجیان آب مطرح شد و حتی سخن از وجود مافیای آب در پس تصویب چنین طرحی هم به میان آمد. با وجود این شهریور سال گذشته تفاهم‌نامه این پروژه با حضور مشاور وزیر نیرو، استانداران استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان به امضا رسید و سهم خراسان رضوی از پروژه ۴۰۰ میلیون مترمکعبی، ۱۱۰ میلیون مترمکعب برآورد شد. پس از آن جلسات و نشست‌های متعددی در چابهار و سیستان و بلوچستان با حضور استانداران سه استان برای جذب سرمایه‌گذار برگزار شد. ار است صرف چه فعالیتی شده و سودآوری به همراه داشته باشد.

طرح جامع تامین و انتقال آب شرب و صنعت استان‌های نوار شرقی کشور، پروژه‌ای است که از طریق آن آب مورد نیاز سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی از منبع بیکران دریای عمان و سایر منابع جانبی تامین و منتقل می‌شود.

نیاز شدید استان‌های شرقی به آب

نبود منابع زیرزمینی کافی و بارندگی اندک در استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی و همچنین افت سطح آب‌های زیرزمینی در خراسان رضوی که مخازن این استان را با کسری یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعبی در سال مواجه کرده، لزوم عملیاتی کردن پروژه انتقال آب دریای عمان را در این استان برای جبران کمبود منابع را بیش از پیش کرده است.

طرحی که به واسطه آن آب دریای عمان پس از برداشت و تصویه در خط لوله‌ای به طول حدود ۱۵۱۰ کیلومتر جریان پیدا کرده و کام تشنه سه استان کشور را سیرآب می‌کند.

از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این طرح می‌توان به عمق بالای دریای عمان و ارتباط آن با اقیانوس هند اشاره کرد؛ عواملی که سبب شده تا بسیاری از نگرانی‌ها در این حوزه مرتفع گردد.

میزان کمبود آب سه استان شرقی کشور در افق سال ۱۴۲۰ معادل ۸۵۶ میلیون متر مکعب می‌باشد که تامین میزان ۷۵۰ میلیون متر مکعب از این حجم از محل طرح انتقال آب دریای عمان برنامه ریزی گردیده است.

جهت استفاده بهینه فنی - اقتصادی از ظرفیت طرح، نمک زدایی و انتقال آب طی سه مرحله در مدول‌هایی با ظرفیت ۲۵۰ میلیون متر مکعب در سال در دستور کار برنامه ریزی قرار گرفته است.میزان نیاز آبی شرب و صنعت در افق ۱۴۲۰ در استان‌های مورد مطالعه ۱۷۹۶ میلیون مترمکعب برآورد شده است که خراسان رضوی ۱۰۶۸، خراسان جنوبی ۲۷۱ و سیستان و بلوچستان ۴۵۷ میلیون مترمکعب از این میزان سهم دارند.۶۲ درصد این رقم نیاز آبی شرب و ۳۸ درصد آن سهم صنعت در این استان‌ها است.

موافقت مجلس با طح انتقال آب

اما درجدیدترین خبر نمایندگان در نشست علنی مجلس شورای اسلامی با ۱۸۲ رأی موافق، ۲۱ رأی مخالف و ۱۴ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۸ نماینده حاضر در صحن با بررسی اولویت دار طرح کمیسیون عمران درخصوص انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان موافقت کردند.

حبیب الله دهمرده نماینده مردم زابل و زهک به عنوان نماینده متقاضی بررسی اولویت دار طرح کمیسیون عمران درخصوص انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان در راستای اعمال تبصره ۱ ماده ۱۰۰ آیین نامه داخلی مجلس عنوان کرد: همانطور که بار‌ها در جریان قرار گرفتید آب جنوب شرقی کشور به ویژه استان سیستان و بلوچستان به رودخانه هیرمند وابسته بود و زمانی که این رودخانه به دریاچه هامون جاری می‌شد، مردم این منطقه هیچ نیازمندی در این خصوص نداشتند و حتی با پرداخت مالیات به حکمرانان نیز در طول تاریخ کمک می‌کردند.

نماینده مردم زابل و زهک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: طی دو سال گذشته پس از ورود آمریکا و انگلیس به افغانستان، تصمیمی مبنی بر وارد کردن لطمه به نظام جمهوری اسلامی اتخاذ شد تا این سرزمین خالی از سکنه شود. این در حالی است که به فرموده مقام معظم رهبری سیستان و بلوچستان تنگه احد جمهوری اسلامی ایران است. امروز هیچ راه جایگزینی برای تامین آب منطقه شرق کشور جز انتقال آب از دریای عمان وجود ندارد.

دهمرده با یادآوری اینکه طی ۲ سال گذشته یک قطره آب وارد ایران نشده است، اضافه کرد: این پیشنهاد چندین سال پیش به صورت عادی مطرح شد، اما امروز این طرح مورد تاکید کمیسیون عمران و دولت قرار گرفته و انتقال آب از دریای عمران بنایی است که شرق کشور را تا خراسان شمالی به آب می‌رساند.