عرفانیان در گفتگو با خبرگزاری دانشجو:
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو؛ شقایق آرزه؛ هرساله جشنواره جلال‌آل‌احمد به عنوان بزرگترین رویداد ادبی کشور آثار مکتوب تولید شده در سال را در چند دسته‌بندی مشخص بررسی، نامزد و در نهایت داوری می‌کند. این دسته‌بندی‌ها برپایه انواع روایت شکل گرفته است. در این دسته‌بندی دو بخش نزدیک به هم حضور دارند که مفهوم، کاربرد و تناسب‌شان یکی از دغدغه‌های مهم حوزه ادبیات است. بخش داستان بلند یا رمان و بخش مستند نگاری. اینکه هر کدام از این دو مورد به طور دقیق چه دامنه‌ی موضوعی و چه کاربردی را شامل می‌شود و حضور کدام یک باید پررنگ‌تر باشد محل بحث است و نظرات متفاوتی پیرامون آن وجود دارد. به دنبال فهم دقیق‌تر پیرامون تفاوت‌ها و مزیت‌های این دو گونه‌ی روایت به سراغ گفتگو با زینب عرفانیان رفتیم که اثر آخر وی، «همسایه‌های خانم‌جان»، در جشنواره امسال نامزد قسمت مستندنگاری بوده است.
عرفانیان درباره اهمیت وجود شاخه‌ی مستندنگاری گفت: مستندنگاري ثبت و ضبط تاريخ شفاهي به حساب مي‌آیدكه انجامش براي حفظ شدن وقايع و مكتوب شدنش از سينه عاملين و شاهدين وقايع، لازم و واجب است. اما پرداخت داستاني يك كمك براي خواندني‌تركردن اين نوع از نگارش و دور كردنش از فصاي خشك گزارش نويسي‌است. و البته اين پرداخت تا جايي اجازه عرض اندام دارد كه به واقعيت و مستندات، آسيبي وارد نشود.
وی درباره آسیب‌های عدم توازن نسبت رمان و مستندنگاری در فضاهایی مانند دفاع مقدس ادامه داد: براي رمان که قطعا آسيبی در پی ندارد. حتي مي‌شود از سوژه‌هاي واقعي مستندنگاري در رمان‌ها استفاده كرد و با پرداخت و تكنيك‌هاي رمان،آن سوژه تبديل به شخصيتي خيالي_واقعي و خواندني‌تر شود.
نویسنده اثر «همسایه‌های خانم‌جان» در پاسخ به چرایی افزایش تمایل به مستندنگاری نسبت به داستان‌نویسی اظهار داشت: شايد این به سبب دروازه بزرگتر ورود به اين حوزه و استقبال مخاطب در سال‌هاي اخير از خاطره نگاري و مستندنگاري باشد و همینطر نمونه های موفقي كه در اين حوزه نگارش و ديده شده باشد.
عرفانیان پیرامون کیفیت فضای مستندنگاری فعلی گفت: قطعا كاستي هايي دارد ولي رو به رشد است و مي‌شود از پتانسيل‌هاي موجود استفاده‌ی بيشتري کرد. دشواریِ مستندنگاری در تطابق خروجي كار با واقعيت و تحريف نشدن آن است. مستندنگاری حرفه‌ای ضمن رعايت تطابقش با واقعيت، باید خواندني هم باشد و از اصول داستاني استفاده کند.
نامزد این دوره جایزه جلال درباره نامزدهای مستندنگاری امسال و داوری جشنواره جلال نیز تصریح کرد: در پس هر اثري ساعت‌ها زحمت و تحقيق و مطالعه قرار دارد كه نويسنده هر اثر به آن‌ها واقف‌تر است. كانديداهاي مستند هم از اين قضيه مستثنی نیستند. آثار مستند زيادي نوشته شده‌اند و قطعا نمي‌شود گفت فقط نامزدهاي نامبرده بهترين ها هستند. به هر حال در اين انتخاب ها و شرايط و زمان محدود، امكان خطا و از قلم افتادن وجود دارد.
ارسال نظرات