هفت‌خوان رسیدن به آموزش مجازی / کرونا، سنگ محکی برای شناخت اساتید نمونه

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ سارا سلیمی_ هیچ کس فکرش را هم نمی‌کرد که ویروسی کوچک این چنین جهان را متلاطم کرده و حتی روابط جزیی انسان‌ها را نیز تحت الشعاع قرار دهد؛ ویروسی که کشور به کشور تاخت و رنگ زندگی را برای همگان عوض کرد.

با شیوع این ویروس کشور‌ها برای ادامه روند تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان، آموزش مجازی را در پیش گرفتند که ایران نیز یکی از این کشور‌ها بود. معضلاتی، اما با همین روش در بیشتر کشور‌ها پیش آمد؛ از جمله در ایران. مشکلاتی که برای هر کشور متفاوت بود. از این دست مشکلات آموزش مجازی در ایران کم نبود و تقریبا تا آخر ترم تحصیلی، دانشجویان، دانش‌آموزان و حتی اساتید با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کردند.

شرط لازم برای آموزش مجازی دسترسی به اینترنت با سرعت مطلوب است؛ دو شرط اصلی که در این موضوع به چشم می‌آید همین دسترسی به اینترنت و چگونگی دسترسی به آن است. مسئله نبود اینترنت و عدم آنتن دهی در برخی از مناطق روستایی کشور مانع ادامه روند آموزشی به صورت مجازی در این مناطق بود که هنوز هم این مشکل، در حالی که تا شروع ترم تحصیلی جدید فرصت زیادی باقی نمانده، حل نشده است. برای این موضوع می‌توان مثال‌های متعددی از دانش‌آموز مدرسه‌ای شبانه روزی در استان قزوین که به دلیل نبود اینترنت در روستای خود، از دبیرانش نمره نیاورد تا دانش‌آموزان دیگری که در روستا‌های دور، محکوم به نبود اینترنت و در نتیجه جا ماندن از سِیر آموزش مجازی بودند، گفت. در برخی مناطق دیگر نیز مسئله وجود اینترنت حل شده بود و با چالش بعدی اینترنتی رو به رو بودند؛ سرعتی به مراتب همسان با سرعت قطعی نت!

متاسفانه تعداد این روستا‌ها کم و قابل چشم‌پوشی نیست و البته عقب ماندن از تحصیل حتی برای یک نفر مسئله‌ای نیست که قابل چشم‌پوشی باشد. در برخی از شهر‌ها نیز سرعت نت، تعریف چندانی نداشت؛ بدیهی است که چنین مشکلاتی برای محصلان آزار دهنده خواهد بود. مسائلی که برای از بین بردن نیمی از انرژی و تمرکز هر محصلی کافی است.
‌
می‌رسیم به شرط دیگر بسترسازی آموزش مجازی یعنی چگونگی دسترسی به اینترنت؛ وجود ابزار‌های ارتباطی که بتواند حجم درسی و آموزش مجازی را تحمل کند؛ برخی از خانواده‌ها به سیستم هوشمند برای تامین این نیاز دسترسی نداشتند و برخی دیگر نیز گوشی همراهشان کفاف چنین کاری را نمی‌داد و حتما لازم بود که سیستم خود را ارتقا دهند که برای هر دو گروه هزینه دار و از توان مالی خانوار‌ها خارج بود؛ این مسائل متاسفانه با وجود خوان گسترده تکنولوژی و فناوری هنوز حل نشده است و دانش‌آموزانی به دلیل مسائل مالی از آموزش مجازی بی بهره بوده‌اند.

لازم به ذکر است محرک اصلی برای به وجود آمدن آموزش مجازی در جهان، ایجاد عدالت آموزشی و رفع محرومیت برای دانش‌آموزان در مناطق با امکانات محدود و کم بوده است؛ در مناطقی که تراکم جمعیت پایین بوده، آموزش مجازی بهترین گزینه برای ادامه روند تحصیلی دانش‌آموزان بوده است. اما گویا این امر، نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز به طور کامل محقق نشده است. مسئله‌ای که قطعا باید جزو اولویت‌های آموزش مجازی برای هر کشوری باشد.

از مشکلات دیگر این امر، قیمت بسته‌های اینترنتی بود که هر محصل مجبور به پرداخت آن در شرایط رکود اقتصاد جهانی، به دلیل کرونا، بود؛ پس از مدتی قیمت بسته‌های اینترنتی که از سوی اپراتور‌ها عرضه می‌شد بالا رفت و وعده‌ی اینترنت رایگان برای دانش‌آموزان، که چندی پس از تعطیلی مدارس به گوش می‌رسید، هم‌چنان در مرحله وعده باقی ماند. هنوز هم تعرفه اینترنت برای دانشجویان و اساتید همانی است که قبل از کرونا بود.

 

کرونا پای اپلیکیشنی را هم به میان دانش‌آموزان و مدارس کشور کشاند؛ برنامه‌ای که وظیفه آموزش مجازی را به دوش می‌کشید و حکم مدرسه و کلاس درس را برای دانش‌آموزان دارد. برنامه‌ای که هر دانش‌آموز برای ورود به آن لازم است تا از خوان احراز هویت بگذرد؛ برای برخی از دانش‌آموزان، مرحله احراز هویت بسیار آسان و معمولی بوده است، اما برای برخی دیگر این مرحله تبدیل به یک مسئله شد. در خرداد ماه سال جاری طبق گفته معاون مرکز ملی فضای مجازی کشور، برخی از مشکلاتی که مربوط به فرآیند احراز هویت دانش‌آموزان بود، مطلقا برطرف شده است. در طی اقدامی جدید، استفاده از این برنامه برای دانش‌آموزان با تعرفه یک سوم قیمت محاسبه خواهد شد.

خوان بعدی محتوای مجازی است؛ طبیعی است در شرایط اضطراری تعطیلی مدارس و شیوع ویروس کرونا، زیر ساخت‌های لازم در تمامی کشور‌ها به بهترین حالت ممکن آماده نباشد؛ اما این نکته نیز قابل چشم‌پوشی نیست که محتوای مجازی باید به حدی برسد که برای محصلان جذابیت‌های لازم را داشته باشد و خلأ آموزش‌های قبلی را پر کرده و حتی از آن‌ها پیشی بگیرد؛ نه اینکه طوری ارائه شود که محصل روزی هزار بار آرزوی برگشتن به کلاس‌های درسی گذشته را کند. (فارغ از ارتباط با دوستان و برگشتن به شرایط قبل از کرونا)

 

آموزش مجازی محکی است تا افرادی که بهتر برای آموزش دادن دانش‌آموزان و دانشجویان تلاش می‌کنند، مشخص شوند؛ برخی از معلم‌ها برای آماده کردن محتوای درسی خود به صورت مجازی ساعت‌ها زحمت می‌کشیدند و برخی دیگر فقط با پیدا کردن اولین فیلم آموزشی هر شخصی (کیفیت آموزشی آن فیلم تنها گزینه‌ای بوده که گویا مورد توجه قرار نمی‌گرفته است.) برای دانش‌آموزان ارسال می‌کردند؛ دانش‌آموزانی که با روش یک معلم برای یک کتاب درسی پیش می‌رفتند حالا برای هر مبحث از یک درس، با انواعی از متد‌های آموزشی رو به رو شده‌اند. بررسی روند تدریس مجازی هر معلم و استاد و ارزیابی واقعی آن‌ها موردی است که تاثیر بسیاری در پیشرفت دانشجویان و دانش‌آموزان دارد.

به گفته برخی از دانشجو‌ها کرونا باعث شد تا اساتید دلسوز و زحمتکش و اساتیدی که هیچگونه انصافی ندارند را شناخته و تفاوتشان را بهتر درک کنند. از استادی که یک درس محاسباتی و سخت را بسیار بهتر از زمانی که در کلاس‌های حضوری بوده‌اند، تدریس کرده تا استادی که حتی زحمت آمدن به سایت آموزش الکترونیکی دانشگاه را نیز به خود نداده است و یک درس کاملا سخت و وقت‌گیر را فقط با ایجاد یک گروه در پیام‌رسان‌ها کار خود را آسان کرده است؛ هر چقدر هم که استاد، همچون سال‌های اولیه آغاز آموزش مجازی و مکاتبه‌ای در جهان، با عکس و صوت تدریس مسائل پیچیده خود را، در پیام‌رسان‌ها پیش ببرد، نمی‌تواند از وظیفه خود یعنی تدریس در سامانه آموزش الکترونیکی دانشگاه سر باز بزند؛ عدم آشنایی برخی از اساتید با سامانه‌های آموزش الکترونیکی دانشگاه برای دانشجویان آزاردهنده بوده است.

 

قطع و وصل شدن سامانه‌ی آموزش الکترونیکی دانشگاه‌ها هنگام تدریس و بعضی مواقع، برای برخی از دانشجویان به سختی وارد شدن به سامانه، از خوان‌های دیگر هفت خوان آموزش مجازی بود. تغییر ساعات کلاس درس بدون اطلاع رسانی درست و سایر ایرادات دیگر سامانه که برخی از آن‌ها به مرور بهتر می‌شدند از سختی‌های آموزش مجازی برای دانشجویان بود. چندی بعد نیم‌سال جدید تحصیلی آغاز می‌شود و باید دید که این مشکلات و سایر مشکلات دیگر آموزش مجازی تا کجا و چه حدی حل و کنترل شده‌اند تا محصلان و اساتید با مشکلات به مراتب کمتری نسبت سال تحصیلی گذشته رو به رو شوند و با فراغت به تحصیل مجازی خود بپردازند.