چین چگونه بر کرونا چیره شد؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو_ خبرگزاری "سی جی تی اِن" در گزارشی با اشاره به مقابله موثر دولت و جامعه چین با پاندمی ویروس کرونا و جلوگیری از وقوع سونامی مرگ و میر در این کشور بر اثر ابتلا به ویروس مذکور، به طور خاص به این نکته اشاره می‌کند که جدای از اقدامات سخت گیرانه دولت چین جهت مهار شیوع ویروس کرونا، فرهنگ و ارزش‌های چینی نیز حامل اصول و نکاتی بوده و هستند که روند مقابله با پاندمی کرونا را برای دولت چین و مردم این کشور، تا حد زیادی تسهیل و هموار کرده اند. موضوعی که در کمتر در قالب مقالات و گزارش‌های مختلف در مورد نوعِ واکنش کشور چین به شیوع گسترده ویروس کرونا، مورد توجه قرار گرفته است.

خبرگزاری سی جی تی اِن در گزارش خود می‌نویسد: «در کنار تلاش‌های کشور‌های مختلف جهان جهت مقابله با پاندمی کرونا، چین یعنی همان کشوری که ویروس کرونا برای نخستین بار از آن شیوع پیدا کرد، برنامه‌ها و سیاست‌هایی را در دستورکار قرار داد تا به نحوی قاطعانه و فوری، با این بحران غیرمنتظره برخورد کند.

چین از طریق اجرای اقدامات محدودیت‌زا از جمله برقراری قرنطینه و تست گیری‌های گسترده، روند گسترش و شیوع ویروس را کُند کرد و در نهایت نیز شمار مبتلایان به کرونا در خاک خود را به نزدیکِ صفر رساند. در واقع، چین با اقدامات قاطع خود در همان ابتدای پاندمی کرونا، از وقوع فاجعه مرگ‌های گسترده که کشور‌های مختلفی در اقصی نقاط جهان آن را تجربه کردند، جلوگیری نمود.

در کنار این ها، با ظهور جهش‌های جدید از ویروس کرونا که واگیر‌تر بوده، اما از قدرت کُشندگی کمتری برخوردار بودند، چین در عین رعایت برخی پروتکل‌ها توانست به سرعت سیاست‌ها و رویه‌های خود را معطوف به ایجاد بهبود در فضای اقتصادی و همچنین بازگشت این کشور به شرایط عادی خود کند. اگرچه واکنش سریع و موثر دولت چین در مواجهه با پاندمی کرونا مولفه‌ای مهم در موفقیت‌های این کشور جهت مهار شیوع ویروس کرونا بوده با این حال، فرهنگ چینی و ارزش‌های این کشور نیز در این رابطه کنشگری موثری را داشته است.

زمانی که صحبت از سیاستگذاری و اجرای سیاست‌ها می‌شود، فرهنگ و ارزش‌ها در کشور‌های مختلف جهان، اغلب مورد بی توجهی قرار می‌گیرند. این در حالی است که آن‌ها می‌توانند تاثیرات عمیقی بر نوعِ واکنش یک کشور به بحران‌هایی که با آن‌ها رو به رو می‌شود، داشته باشند.

"فرانسیس فوکویاما"، نویسنده و نظرپرداز آمریکایی سرشناس حوزه علوم سیاسی در نوشته‌ها و کار‌های مختلف خود تا حد زیادی به اهمیت مولفه "فرهنگ" در شکل دهی به سیاست‌ها و روند‌های کلی جوامع مختلف و همچنین نقش آن در ایجادِ مجموعه‌ای از ارزش‌ها و هنجار‌ها که بر جهان بینی مردم و اینکه آن‌ها چگونه با چالش‌ها و بحران‌های مختلف رو به رو شوند، تاکید و اشاره می‌کند.

فوکویاما تاکید می‌کند که این ارزش‌ها و هنجار‌ها به راحتی قابل تغییر یا دستکاری نیستند و بخش مهمی از جوامع انسانی، شیوه تفکر، و رفتار و تصمیمی سازی‌های آن‌ها را شکل داده و تحت تاثیر قرار می‌دهند. در این راستا، فوکویاما در رابطه با چین، در کتاب خود با عنوانِ "ریشه‌های نظم سیاسی" می‌نویسد: "یکی از نکات مهم و برجسته در تاریخ چین، اهمیت مساله خانواده و خویشاوندی در ساختار اجتماعی است".

"کنفسیوس‌گرایی"، فلسفه سنتی که به فرهنگ چینی در طی 2 هزار سال اخیر شکل داده، نخستین مولفه‌ای است که اغلب زمانی که غربی‌ها می‌خواهند در مورد فرهنگ و ارزش‌های چینی صحبت کنند، به آن توجه می‌کنند. البته که این فلسفه یک نیروی قدرتمند است که به جامعه چین شکل داده و همچنان نیز آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

به همین منوال، غلط نیست اگر بگوییم فلسفه کنفسیوس‌گرایی نقشی مهم را در شکل دهی به سیاست‌های دولت چین در مقاله با پاندمی کرونا بازی کرد. سیاست‌هایی که بعضا با حمایت‌های مردم این کشور نیز همراه بودند. به طور خاص، فلسفه کنفسیوسی ارزش‌هایی نظیر احترام به حاکمیت را آموزش می‌دهد و بر اهمیت "جمع" در مقایسه با "فرد" تاکید دارد. درست به همین دلیل نیز به افراد تاکید می‌کند که نوعی تعهد و وظیفه را نسبت به جامعه دارند. البته که این ارزش‌ها در موفقیت دولت چین جهت غلبه بر بحران پاندمی کرونا و مهار آن نیز بسیار موثر واقع شدند.

با این حال، "راسل گرانِت"، چین شناس فرانسوی که در مورد ساختار‌ها و نهاد‌های مذهبی باستانی چین مقالات و کتب زیادی نوشته می‌تواند کمک کند تا مفهوم ارزش‌های چینی را از یک چشم انداز نسبتا متفاوت درک کنیم.

گرانِت به طور خاص تاکید می‌کند که فرهنگ و اعتقادات چینی از دیرباز تا حد زیادی بر این ایده تاکید داشته و دارد که افراد باید مسوولیت اقدامات و وظایف خود نسبت به نزدیکانشان را برعهده بگیرند. این موضوع جلوه‌های عینی خود را به صورت خاص در رویکرد چینی‌ها نسبت به کار، خانواده و روابطشان در جامعه نشان داده و می‌دهد. در این راستا، چینی‌ها اغلب زمان خود را با افزادی که دوستشان دارند می‌گذرانند و به دنبال ایجاد تغییرات مثبت در جهان هستند. این احساسات در نوع خود جهت مقابله موثر چین با پاندمی ویروس کرونا به شدت موثر و مفید بوده اند.

البته که چینی‌ها کلا به مسائل معنوی و روحانی نیز اعتقاد دارند. در این رابطه "راجر تی آمز"، یک کارشناس برجسته در حوزه فرهنگ و فلسفه چینی که کارهایش در مورد کتب کلاسیک چینی نظیر "آنالکت‌های کنفسیوس"، بسیار مشهور هستند تاکید دارد که "خانواده، محل اصلی زندگیِ معنوی برای چینی‌ها است. "

به طور خاص، از منظر چینی ها، خانواده منبع تغذیه روحانی افراد است که نوعی حس تعلق، ارتباط، و هدفمندی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند. در این راستا، خانواده چینی به مثابه نوعی جهان خردِ جامعه کنشگری می‌کند. نهادی که ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی گسترده‌تر را برای افراد در جامعه چین نمایندگی می‌کند. یکی از بهترین مثال‌ها از این موضوع این است که مردم چین جشنواره بهار سال نوی چینی را جشن می‌گیرند. جشنی که البته مهمترین تعطیلات چینی‌ها در طول سال هم در نظر گرفته می‌شود.

برای مردم چین، این تعطیلات به معنای گردهمایی خانواده ها، غذا خوردن با یکدیگر، و صحبت از سالی که گذشته، و همچننی نگاه به آینده به شمار می‌اید. در واقع، این تعطیلات زمانی برای گردهمایی و هارمونی است. زمانی برای کنار گذاشتن اختلافات و تمرکز بر آن چیزی‌هایی که افراد را در قالب خانواده کنار هم قرار می‌دهند. زمانی برای خانواده جهت تقویت پیوند‌های میان خود که همواره نیاز به مراقبت دارند.

با این حال، تاکید بر مولفه خانواده در چین صرفا به موقعیت‌های خاص محدود نمی‌ماند. خانواده یک بُعد مرکزی و محوری فرهنگ چینی است که در بسیاری از ابعاد دیگر زندگی نیز حاضر است. از چشم اندازی که مردم چین روابط خود را با والدینشان می‌بینند، تا شیوه‌هایی که از طریق آن‌ها به کودکان و نقششان در جامعه فکر می‌کنند، این مولفه فرهنگ است که ارزش زیادی را برای حراست و تغذیه روابط خانوادگی قائل است.

از این رو، خانواده چینی به مثابه بنیاد فرهنگ چینی کنشگری می‌کند و نیاز‌های معنوی و نیاز به هدفمندی را که برای رفاه و آرامش روانی افراد بسیار مهم است، تامین می‌کند. این ارزش‌های کنفسیوسی هستند که احترام به اجداد و خانواده را مورد تاکید قرار می‌دهند و مسوولیت‌ها و تعهدات فرد نسبت به جامعه را نیز مورد اشاره قرار می‌دهند.

از این رو، در حالی که واکنش و اقدامات فوری و قاطعِ دولت چین جهت مهار و کنترل پاندمی کرونا بسیار موثر و مهم بود، با این حال، جداسازیِ این اقدامات از فرهنگ و ارزش‌هایی که به این مساله شکل می‌دهند که چگونه مردم چین جهان را درک کرده و بفهمند و به زندگیشان معنا ببخشند، بسیار مشکل است.

قائل شدن احترام جدی و زیاد برای زندگی، حس مسوولیت پذیری نسبت به خیر جمعی و اعتقاد به حفظ توازن و هارمونی که همگی در فرهنگ چینی موج می‌زنند، همه و همه بدون تردید نقشی محوری در نبرد و مقابله موفقیت آمیز چین با پاندمی ویروس کرونا بازی کرده اند. مساله‌ای که شناسایی ابعاد مختلف آن می‌تواند حامل درس‌های مهمی برای دیگر کشور‌های جهان جهت مقابله با بحران‌های احتمالی در آینده نیز باشد.»