هزار و یک مشکل عشایر خراسان شمالی / کمتر از ۵ درصد اعتبارات عشایر استان محقق شده است

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛* با گسترش امکانات شهری، روز به روز بر حجم اقشار مصرف کننده افزوده و اقشار مولد از جمله کشاورزان و دامپروان کمتر شدند. با این حال خراسان شمالی از استان‌های معدود کشور است که میزان شهرنشینان و روستانشینان که عمدتا به تولید مشغول هستند، برابر است. علاوه بر این اقشار، یکی دیگر از بااهمیت‌ترین گروه‌های مولد، عشایر محسوب می‌شوند که با کمترین امکانات، بیشترین تولید و بازدهی را برای کشور به ارمغان آورده اند.

عشایر خراسان شمالی با جمعیتی بیش از ۳۰ هزار نفر در قالب ۲ ایل زعفرانلو و شادلو و ۳۸ طایفه با شیوه‌های سنتی کوچ رو و نیمه کوچ رو در این استان کوچ روی می‌کنند.

در خراسان شمالی ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار رأس دام سبک نگهداری و پرورش داده می‌شود که ۷۰۰ هزار رأس از این تعداد در اختیار عشایر است. همچنین طبق آمار رسمی ۳۰ درصد از گوشت قرمز این استان از سوی عشایر تأمین می‌شود.

از مهمترین تولیدات لبنی عشایر خراسان شمالی شیر، پنیر پوستی، کشک و قره قوروت را می‌توان نام برد. در زمینه صنایع دستی نیز گلیم، سفره کردی، تابلو فرش، لباس محلی و جاجیم از تولیدات عشایر این استان است.

اعتبارات سفر رئیس جمهور جذب نشده است

این موارد نشان می‌دهد که حمایت از عشایر خراسان شمالی یک امر ضروری و غیر قابل انکار محسوب می‌شود، اما تاکنون به مشکلات این قشر توجه ویژه‌ای نشده است.

مشکلاتی همچون ایلراه ها، تامین آب شرب و تحصیل فرزندان از جمله مشکلاتی است که این گروه با آن مواجهند. از این رو در سفر رئیس جمهور به خراسان شمالی که تیر ماه سال جاری رقم خورد، توجه به عشایر در دستور کار قرار گرفت. در این سفر ۲۱۵ میلیارد تومان اعتبار برای کمک به عشایر مصوب شد؛ بودجه‌ای که جذب آن نیازمند همت مدیران استانی است؛ اما تاکنون طبق گفته مسئولان مرتبط کمتر از ۱۵ میلیارد تومان آن جذب شده است.

این امر نشان می‌دهد مسئولان حوزه عشایر خراسان شمالی آنچنان که باید تاکنون برای جذب اعتبارات مصر نبوده و به این ترتیب عقب ماندگی این بخش همچنان ادامه دار خواهد بود.

توزیع پنل‌های خورشیدی تاکنون کافی نبوده است

روشنایی سیاه چادر‌ها از دیگر مطالبات به حق عشایر است؛ به این منظور این اقشار نیازمند دریافت پنل‌های خورشیدی هستند. هرچند طی ماه‌های اخیر در چند نوبت تعدادی پنل‌های خورشیدی بین عشایر توزیع شده، اما همچنان این حوزه با نقص فراهم است.

رضا روشن ضمیر، مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی در این خصوص اظهار کرده است: نج هزار و ۳۰۰ خانواده عشایری استان برای تامین روشنایی سیاه چادر خود نیازمند دریافت پنل خورشیدی هستند که این تجهیز تاکنون در میان هزار و ۱۵۰ خانواده توزیع شده است.

به گفته وی چهار هزار و ۱۵۰ خانواده عشایری استان هنوز پنل خورشیدی دریافت نکرده‌اند که برای تامین روشنایی چادر‌ها در انتظار این تجهیز هستند.

خشکسالی‌هایی که عشایر را هم رنج می‌دهد

قریب به ۴۰ درصد از مساحت استان به دلیل کاهش بارندگی در سال‌های اخیر دچار فقر ناشی از خشکسالی است. خشکسالی و کمبود آب شرب و کشاورزی به ویژه در سال‌های اخیر برای عشایر و روستاییان زیادی یک مسئله جدی به شمار می‌رود.

حجت الاسلام رضا نوری، امام جمعه بجنورد ۱۲ مهر در دیدار عشایر خراسان شمالی به مناسبت روز ملی روستا و عشایر، اظهار داشت: بحران خشکسالی تأثیر زیادی بر زندگی قشر عشایر در بخش آب شرب و کشاورزی گذاشته است که باید مسئولان تمامی تلاش خود را برای رفع مشکلات آن‌ها و خدمت‌رسانی‌ها به آن‌ها به کار گیرند.

روشن ضمیر، مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی نیز ۱۳ آذر سال جاری در جلسه شورای عشایری اظهار کرد: طی دو سال گذشته مصوبه‌ای مبنی بر راه اندازی ایستگاه برداشت آب برای عشایر خراسان شمالی در مناطق قشلاقی استان گلستان به تصویب رسیده بود که هنوز به مرحله اجرا درنیامده است.

وی با اشاره به اینکه مسئولان استان گلستان علت عدم راه اندازی این ایستگاه‌ها را مباحث اعتباری اعلام کرده اند، گفت: مسئولان استان گلستان قول راه اندازی ۴ ایستگاه برداشت آب را تا ۴۰ روز آینده دادند.

روشن ضمیر با اشاره به اینکه عشایر خراسان شمالی در مناطق قشلاقی استان گلستان دارای مراتعی هستند که پروانه چرا به نام آن‌ها صادر شده است، ادامه داد: در این مراتع و مناطق، چشمه‌هایی وجود دارد که آب آن‌ها برای مصرف روستاییان آن مناطق، انشعاب کشی شده است.

مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی تاکید کرد: عشایر این استان انتظار دارند که حداقل در مدت ۵ تا ۶ ماهی که در آن استان مستقر هستند، اجازه مصرف آن آب به آن‌ها داده شود.

وی در ادامه تصریح کرد: از سوی دیگر پیگیر آن هستیم تا در منطقه مخدومقلی در استان گلستان، یک حلقه چاه به نام عشایر خراسان شمالی حفر کنیم که در این صورت مشکلات آب عشایر این استان برطرف می‌شود.

روشن ضمیر گفت: در حال حاضر آبرسانی برای تأمین آب شرب و آب دام به عشایر خراسان شمالی در استان گلستان به صورت سیار و با ۸ دستگاه تانکر آبرسان انجام می‌شود.

قیمت نهاده دامی باری مضاعف بر دوش عشایر

یکی دیگر از مشکلات عشایر خراسان شمالی تأمین خوراک مورد نیاز دام‌ها است؛ افزایش قیمت جو، کنسانتره و سویا و دیگر نهاده‌های دامی از سویی و کاهش قیمت دام زنده از سوی دیگر عشایر را گلایه‌مند کرده است.

رئیس جهاد کشاورزی خراسان شمالی ۲۰ دی در جمع عشایر شیروان در منطقه مراوه تپه استان گلستان درباره گلایه‌های عشایر از افزایش قیمت نهاده‌های دامی گفت: سال جاری قیمت نهاده‌های دامی آزاد شد و نرخ جو از ۲ هزار و ۲۰۰ تومان به بیش از ۱۲ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم از این محصول افزایش یافت.

وی افزود: قیمت کنسانتره هم به بیش از ۱۲ هزار تومان و سویا به ۱۷ هزار تومان رسیده است و البته دیگر نهاده دامی یارانه‌ای در اختیار قرار نمی‌گیرد از این رو هزینه تولید بالا رفته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: این در حالی است که قیمت دام زنده بسیار پایین است، البته در این زمینه طرح خرید حمایتی دام اجرا شد و در استان ۲۷ هزار رأس دام سبک در قالب این طرح خریداری شد.

محمدزاده افزود: یکی از درخواست‌های عشایر، امهال وام‌های بانکی است؛ این امر هنوز به نتیجه نرسیده است و مجلس شورای اسلامی می‌تواند با پیگیری برای تأمین اعتبار مورد نیاز، اجرای امهال تسهیلات بانکی عشایر را محقق سازد.
حل مشکلات عشایر نیازمند آیین نامه‌های کشوری است

عشایر؛ نیازمند توجه متوازن

محمدرضا حسین نژاد در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص مشکلات عشایر گفت: توجه متوازن به حوزه‌های مختلف جامعه عشایر اعم از حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و دیگر دستگاه‌های متولی موجب حل مشکلات این قشر خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه باید طرحی در خصوص وضعیت اسکان عشایر تعریف شود، افزود: با اجرای طرحی اصولی و قانونمند با پیش بینی نیاز‌های اولیه و جلوگیری از پراکنده سازی می‌توان وضعیت سکونتگاه‌های عشایر را ساماندهی کرد.

حسین نژاد تصریح کرد: برای حل مشکلات جامعه مظلوم و مولد عشایر، اجرای آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های هیئت وزیران الزامی است.

حسین نژاد در خصوص خرید تضمینی دام نیز گفت: در دنیای رقابت‌ها، می‌توان سهم صادراتی هم برای جامعه عشایر در نظر گرفت تا شاهد تحول ارزآوری و رونق اقتصادی باشیم.

وی تصریح کرد: با تدوین نظام نامه‌ای واحد بین استان‌های دارای جامعه عشایر می‌توان از بروز ناهماهنگی‌های موجود جلوگیری کرد.

حسین نژاد خاطر نشان کرد: مشکلات قشر عشایر با تغییر نگرش‌ها، نوع مدیریت‌ها، داشتن دیدگاه متفاوت به صورت عملیاتی و مطالعه شده و مدون حل می‌شود.