به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از پرکارترین وزارتخانهها در دولت سیزدهم در ۲ سال گذشته با وجود اتفاقهایی که کشور بویژه عرصه فرهنگ و هنر را متاثر از خود کرد، توانست عزم خود را جزمتر کرده و در قالب برنامهریزیهای کوتاه مدت، میانمدت و بلند مدت، بزرگترین و بینظیرترین رویدادهای فرهنگی و هنری اعم از جشنوارههای فجر و نمایشگاههای کتاب، قرآن و ... را برگزار کند. به گونهای که تنها در بهار امسال ۲۵ میلیون ایرانی در رویدادهای فرهنگی و هنری کشور شرکت کردند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزههای فرهنگی، هنری و رسانه توانست عملکردی شایان از خود از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون به جای بگذارد.
دو برابر شدن تعداد خبرنگارانی که به عضویت صندوق اعتباری هنر درآمدند، توزیع عدالت فرهنگی و تقویت ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در استانها، توجه به نقاط محروم، کمبرخوردار و دورافتاده و توجه مضاعف به سینماها پس از دوران سخت کرونا تنها بخشی از عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که برای تشریح آنچه در این مدت رخ داده و برنامههای پیش روی حوزه فرهنگی و هنری کشور گفت و گوی تفصیلی با سیدمحمد هاشمی جانشین وزیر و معاون حقوقی، امور مجلس و استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم که در زیر میخوانیم.
سیدمحمد هاشمی درباره قرارگاه شهید آوینی در استانهای کشور به عنوان یکی از اولویتهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: یکی از محورهای جدیای که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره جدید داشته مساله همافزایی با نهادهای فرهنگی است که در کلان حاکمیت فرهنگی کشور وجود دارند. مساله دوم، استفاده از ظرفیت مردمی و عناصر جبهه فرهنگی، هنری انقلاب اسلامی بوده است. این دو، سیاست و رویکرد ما بود. ما دنبال کار سازمانی، ساختاری و فربه کردن اداری و قبضه کردن و بهنام کردن کارها نبودیم.
وی افزود: دنبال این بودیم که در استانها «تشخص استانی و به رسمیت شناختن هویتهای استانی» نه فقط در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی که در بخشهای مختلف فرهنگی بویژه در بدنه مردمی محقق شود. این مساله باعث شد که ما به فکر قرارگاه شهید آوینی باشیم. یک بُعد این قرارگاه پشتیبانی مادی و زیرساختی و هزینهای - بودجهای داشت که در یکی دو سال پیش خیلی تلاش کردیم بودجهای را خاص استانها که پیش از این وجود نداشت، مصوب کنیم.
وی افزود: شکلگیری قرارگاه در سطوح ملی و استانی در بودجه ۱۴۰۲ محقق شد و برای نخستین بار هماینک ردیفی به نام تقویت بنیه فرهنگی استانها در ردیفهای بودجه داریم که بودجه قابل توجهی هم است.
هاشمی درباره ویژگیهای قرارگاه شهید آوینی گفت: ماهیت شکلگیری قرارگاه این است که هر استانی عناصر حاکمیتی فرهنگی مانند حوزه هنری و سازمان تبلیغات و همچنین نماینده تشکلهای مردمی مانند جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را دور یک میز جمع کند تا با مشارکت اینها و فراخوانی که داده میشود فعالان فرهنگی منطقه و استان کارها را احصا و بر اساس اولویتها و سند فرهنگی که تاکنون ۳۲ سند مهیا شده، کلاناقدامهای خود را پیاده کنند. وزارت ارشاد هم حمایتها و پشتیبانی خود را خواهد داشت.
وی تاکید کرد: این کار هم باعث تقویت ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانی و در محوریت قرار گرفتن آنها در جریان فرهنگی انقلابی میشود و در عین حال آزمایشی از همگرایی و کار همافزایی و جبههای فرهنگی است. همه اعم از مردم و نهادها این توقع را دارند در کلان حاکمیت از حیث فرهنگی کمسویی وجود دارد که این نه تنها در کلان که در میدان هم باید خود را نشان دهد. امید است این کارها باعث برکاتی شود و گزارش خوبی را از کارهای صورت گرفته و خروجی آن داشته باشیم.
هاشمی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه سازمان برنامه، بودجهای را برای انجام آن آزاد نکرده، اما با ۵ استان مرزی که درگیر مساله اربعین بودند کار شروع شده و امید است برکت پیدا کند و پیش برود. انشالله با پشتوانه بودجهای و همت خود استانها این اتفاق منجر به نتایج خوبی شود. از وقتی این کار آغاز شده از استانها مکرر پیام و تماس دارم که جویای اقدامها هستند و از ما توقع عملیاتی و اجرایی دارند تا خروجی کار را ببینند.
جانشین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره افزایش بودجه عمومی کشور تا ۲ و نیم درصد و این که این امر در ۲ سال گذشته چقدر عملیاتی شده و برکات آن تا چقدر به حوزه فرهنگ و هنر کشور میتواند کمک کند؟ اظهار داشت: چند آسیبشناسی در حوزه فرهنگ و هنر کشور از ابتدای دولت تاکنون انجام شده است؛ به عنوان نمونه، با خالی شدن یا تضعیف حاکمیت از راهبری فرهنگ، کم کم این بخش رو به سستی رفت. مساله بعد، کادرسازی حوزه فرهنگ و هنر و دیگر مسائل عدالت فرهنگی، صنعت فرهنگ و هنر و اقتصاد فرهنگ و هنر بود که لنگ میزد و جان جدیای نداشت.
وی خاطرنشان کرد: یکی از آسیبها، این بود که از حیث بودجهای و زیرساختی در حوزه فرهنگ، کمبنیه بودیم و شاطر چونه فرهنگ را از روز اول کوچک گرفت. هر اتفاق بودجهای که در کشور بیفتد و بخواهند به جان بودجه بیفتند اولین جایی که حذف میشود فرهنگ است. اساسا به فرهنگ نگاه مصرفی داشتند یعنی آن را مولد، حل کننده مشکلات و میداندار نمیدانستند؛ عدهای بودجهای میگرفتند تا ساکت باشند. یعنی نگاه عالی و مترقی به حوزه فرهنگ وجود نداشت. اگر این سه ضلع به حوزه فرهنگ توجه کنند، اتفاقها خیلی متفاوت میشود. هماینک هم با افزایش رقم، هنوز اتفاق میدانی هنگفتی با این ارقام نمیافتد. در حالیکه ذایقه تولیدی کشور در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه چندین برابر این است.
وی خاطرنشان کرد: به عنوان نمونه در حوزه مستند، دستکم هزار تا دو هزار مستندساز در کشور وجود دارد که همگی دارای رزومه، کارنامه و تولیدات قدیمی هستند. اگر اینها بخواهند در سال چند تولید داشته باشند رقم زیادی را شامل و دریایی از فعالیتهای فرهنگی میشود. باید دید این بودجه کجا قرار میگیرد و چقدر این اتفاقها را پوشش میدهد. اگرچه بودجه فرهنگی به دو و نیم درصد رسیده، اما ما به این اکتفا نکردیم.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در بودجه امسال در بند ه تبصره ۹ قانون، تمام شرکتها، بانکها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت مکلف شدند یک درصد کل هزینههای خود را به حوزه فرهنگ اختصاص دهند. اگر این امر محقق شود، شرکتهای دولتی تمکین و همدلی داشته باشند و با دلسوزی به حوزه فرهنگ نگاه کنند، منجر به جهش میشود. یعنی این ماشین و موتور به جریان خواهد افتاد و شکوفایی فرهنگی را در حوزه تولیدی خواهیم داشت.
هاشمی در این باره که آیا قانونی نیست که اینها را ملزم به پرداخت کند؟ توضیح داد: خود قانون یعنی الزام و این قانون است. دستگاه نظارتی هم به ما قول انجام این کار را داده است. یکی از کارهایی که ما در آییننامه بند ه انجام دادیم این بود که اعلام کردیم هزینههای این حوزه اعم از فرد و شرکت با اینکه تکلیف قانونی است، اما جزو هزینههای قابل قبول مالیاتی است و هر شرکتی در این حوزه بخواهد مشارکت کند و شرط بگذارد که در فیلم یا طرح کلان قرآنی و موسیقیایی بی نام و نشان این شراکت را داشته باشد، موافقت کردیم تا به همکاری راغبتر باشند.
وی درباره کادرسازی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اظهارات وزیر در خصوص اضافه شدن ۴۰۰ نیرو به بدنه وزارتخانه و حواشی آن و این که قرار است چه زمانی عملیاتی شود؟ اظهار داشت: در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالهای اخیر چند برابر نیرو بازنشسته شده و درصد کمی از این را توانسته جذب کند. طبیعتا مشکل سرمایه انسانی در بدنه وزارت ارشاد و کمبود نیرو بویژه در لایه شهرستانیها را داشتیم و اکنون شهرستانهایی داریم که فقط با یک نفر اداره میشود و برخی شهرستانهای ما خالی از پست اداری و برخی هم یک نیرو دارد که تمامی امور را انجام میدهد.
هاشمی گفت: ایضا، مسئولیتهایی به وزارت ارشاد در طی این سالها اضافه شده و یا اساسا ورود فناوریهای روز و جهان تازه حوزه فرهنگ، هنر و رسانه ایجاب میکند که وزارتخانه خودش را با این رویدادها و تحولات هماهنگ و بروز کند و این بدان معناست که نیاز به سرمایه انسانی متناسب با این فضا دارد و نه لزوما اینکه از افرادی که متخصص نبودند چنین درخواستی داشته باشیم؛ بنابراین باید سراغ جذب نیرو برویم و این تکلیف دولت و وزارتخانه بوده است.
هاشمی گفت: بنا شد که از طریق روال کاملا قانونی این مساله پیگیری شود و از طریق جذب نخبگان فرهنگی بتوانیم یک دایره و تعدادی از فعالان نخبه فرهنگی را که هم به حوزه فرهنگ مسلط هستند و روزمه و سابقه دارند و نیز متعهد به ایران و آرمانها هستند جذب و در بدنه وزارتخانه بکار بگیریم تا منجر به نوسازی ناوگان انسانی در این مجموعه شود.
معاون حقوقی، امور مجلس و استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این باره که یکی از مهمترین مشکلات دوره مدیریتی جدید پس از رهایی از کرونا که حوزه فرهنگ و هنر را متاثر از خود کرد و اغتشاشهای سال گذشته مزید بر علت شد، تعطیلی فعالیتهای فرهنگی و هنری به شکل گسترده بود و چند ماه برخی از اینها تعطیل شده بود، وزارتخانه چگونه از این دوره گذر کرد؟ گفت: دولت در شرایط خاص کرونایی جابجا شد. روزی که دولت مردمی و انقلابی سیزدهم مستقر شد روزانه فوت کرونایی ۷۰۰ نفر بود.
هاشمی ادامه داد: در چنین شرایطی دولت را تحویل گرفتیم. یکی از آسیبپذیرترین اقشار و اصناف در سیاهروزی مشاغل آن روزها که گرفتاری عمیقی داشتند همین اصناف و مشاغل حوزه فرهنگ، هنر و رسانه بود. تلاش کردیم دولت در حوزه بهداشت با یک جهاد همه جانبه و مجاهدت خوب و شایسته علمی این مسیر کرونا را به سمت شیب سقوط و نزول خود پیش برد. همین گونه که شیب پایین میآمد به تدریج حوزههای مختلف فعال و بازگشایی میشد.
وی افزود: یکی از این بخشها حوزه فرهنگ، هنر و رسانه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. اقشار فرهنگی و هنری قشر محجور و مظلومی هستند و تصورات غیر دقیقی درباره این قشر وجود دارد. مردم تنها دو تا سه هزار چهره سلبریتی از حیث درآمدی را میشناسند و ۱۵۰ هزار نفر دیگر به پای اینها گذاشته میشود در حالی که بویژه در شهرستانها این گونه نیست. هنرمندان نازنین، خدوم و خلاق ما در شهرستانها با حجب و حیات و سختی، گذرانِ زندگی میکنند و اینها در دوران کرونا متحمل سختیهای زیادی شدند. کار به روال خود افتاده بود که مساله فتنه سیاه سال پیش و اغتشاشهای برنامهریزی شده رخ داد.
هاشمی اضافه کرد: به دنبال این اتفاق، دوباره عدهای به جان فرهنگ افتادند که این، مظلومیت حوزه فرهنگ وهنر را میرساند. حرفهایی زده شد که دوباره به تعطیلی حوزه فرهنگ، هنر و رسانه منجر شد و دود آن به چشم مردم میرفت. چرا باید مردم را از هنر و فرهنگ ایرانی بیبهره کنند؟ به دنبال این بودند که چیزی تولید، خدمتی ارائه و رویدادی برگزار نشود که کار عجیب ناپسندیده بود. عمدتا خارج نشین، شکمپر و بیدغدغه این کار را شروع کردند.
وی ادامه داد: ما از روزهای اول که روزهای سختی هم بود به دنبال برگرداندن مسیر به روال عادی خود بودیم که در فاصله زمانی کمی هم این اتفاق افتاد. شاید به سه ماه نکشید. با این که بخشهایی همچنان به روال خود بود، اما بخشهایی آسیب دیده و یا در مواجهه با این اتفاقها کم رونق شده بود. در این مدت به واسطه و به برکت جشنوارههای مختلف اعم از فجر دوباره این رونق رخ داد و همه هنرمندان دلسوز، متعهد و مردمی که دلشان برای مردم، ایران و آرمانها میسوزد اجازه ندادند این توطئه که به ضرر تمام حوزه فرهنگ، هنر و رسانه بود به جایی برسد.
وی تصریح کرد: بهار امسال، پررونقترین بهار حوزه فرهنگی در سالهای اخیر بود؛ نزدیک به ۷ میلیون نفر از نمایشگاه کتاب و حدود ۴ میلیون نفر از نمایشگاه بینالمللی قرآن بازدید کردند و قله فروش ریالی و مخاطبی سینما در همین روزها جابجا و پرتکرارترین و پر تعدادترین نمایشهای صحنهای در طول این فصل برگزار شد. اینها به برکت همراهی خود هنرمندان و دلسوزی و مردمی بودن آنها و تدابیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محقق شد.
هاشمی درباره سفرهای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به شهرستانهای دورافتاده و کمبرخوردار با هدف عدالت فرهنگی و برکات این سفرها و این که چقدر این عدالت فرهنگی محقق شده گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بویژه شخص وزیر پررنگترین حضور استانی را تقریبا در بدنه دولت دارند و مکررا در شهرها و رویدادهای مختلف شرکت میکنند. به واسطهها و رویدادهای مختلف، وزیر فرهنگ به برخی از استانها بیش از ۱۰ بار تاکنون سفر کرده و از نزدیک بازدید و با مشارکت در این رویدادها، مشکلات اهالی فرهنگ و هنر را در میدان وارسی کرده و تصمیمات لازم را گرفته است.
وی افزود: من به عنوان معاون امور استانها به طور مدام در این ترددها بودم. مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال گذشته بیش از ۶۰، ۷۰ سفر در این حوزه داشتند. طبیعتا خود حضور نمادی از توجه است و ما در استانها از جهت عدالت فرهنگی، مساله تمرکززدایی و توجه، اختیار و شخصیت اداری، قانونی و فرهنگی بیشتری دادن به ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها گام برداشتیم. بیش از یکصد هزار هنرجو در مناطق محروم در این دوره به عنوان طرح آموزشی برای هنر به صورت کاملا رایگان آموزش دیدند. قرارگاه محرومیت زدایی ما راه افتاده و بیش از ۳۰ مجتمع در این دو سال بازگشایی شده و خیلی از اینهایی که آرزوی مردم بود و ساختمانهای نیمهکارهای که روی روان آنها اثر میگذاشت، اکنون ساختمانهای کارآمدی شدهاند و همه گونه به درد فرهنگ و هنر استان میخورد.
هاشمی افزود: قرارگاه شهید آوینی از همین مصداق و نمونه رویکردها بود که تلاش میکنیم این هویت را به استانها ببریم. هر چقدر استانها و شهرستانها تقویت بشوند، هنرمند شهرستانی عزت و شخصیت میبیند و بیشتر خودش را نمایان میکند و استعداد خودش را بروز داده و به پهنه عمل و اجرا میآید. بخشی از کادر فرهنگ، هنر و رسانه، کادر اداری در وزارتخانه هستند، اما بخش اصلی هنرمندان هستند.
وی گفت: اتفاق خیلی بزرگی که افتاد این بود که برای نخستین بار با درخواست استادان خاکخورده عرصه هنر که ایده طرح آموزشی استاد - شاگردی داشتند، این طرح در شورای هنر مصوب شد. شورایی که حدود ۱۳ سال تعطیل و ناکارآمد شده بود، در دولت و دوره جدید، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آن را دوباره احیا کرد. این طرح برای نخستین بار به صورت آزمایشی در دانشگاه استاد فرشچیان شروع خواهد شد تا فراگیر شود.
معاون وزیر فرهنگ اظهار داشت: در حوزه فرهنگ از آنجایی که مساله، انسان است و هنرمند یک انسان است، به این انسان هر چقدر بیشتر میدان داده، کرامت نفس او را بیشتر تامین کنید و به او امکانات متعددی بدهید، بیشتر شکوفا میشود. خیلی از بازیگران، تهیهکنندگان و کارگردانهایی که امروز در ایران به عنوان نمره اول آنها را میشناسیم چه کسانی هستند؟ اینها نوعا کسانی بودند که از شهرستان، صحنه تئاتر و پشت دوربین مستند کار خود را شروع کردند. اینها کم نیستند. هر کدام از مردم مانند معدن طلا و نقره هستند و این معادن باید اکتشاف شوند. اگر همت اکتشاف باشد و نگاهها به آن معطوف شود، شکوفایی و شناسایی استعدادها را در پی خواهد داشت.
هاشمی همچنین در این باره که ۱۸۸ شهر هنوز سینما ندارند و تعداد سالنهای سینما تا پایان دولت سیزدهم به یک هزار میرسد اظهار داشت: این تعهد همچنان جزو اولویتهای ماست و در این دو سال کارهایی هم انجام شده است. اما هنوز نمیتوان به عنوان یک کار تمام انجام شده از آن یاد کرد و تا تحقق آن همچنان مسیر داریم. با مساله سینماهای سیار پیش میرویم. افزایش تعداد سالنها را پیگیری میکنیم. در هر جایی سالنی از جمله سالنهای خودمان و یا نهاد کتابخانهها و نظیر آن باشد، با تجهیزی اگر به بهرهوری سینمایی برسد دریغ نمیکنیم و انجام میدهیم. البته بخشی هم منوط به تامین هزینه است. هزینه ساختن یک سینما خیلی قابل توجه است و ارقام آن با تجهیز سالن اعم از صدا و ... بیشتر هم میشود. سعی میکنیم این مساله را به شورای عالی سینما برده و آن را به سرانجامی برسانیم.
وی درباره حمایتهای دولت از هنرمندان و مسکن هنرمندان و اهالی رسانه هم اظهار داشت: کارهای خوبی در این عرصه انجام شده است. تقریبا مقرری هنرمندان پیشکسوت افزایش داده شده و تعداد خبرنگاران تحت پوشش صندوق هنر نیز دو برابر شده است.
معاون وزیر فرهنگ یادآوری کرد: در سال نخست دولت، نزدیک به ۵۰۰ میلیارد تومان با دستور مستقیم رئیس جمهوری به صندوق تزریق و کاملا به عنوان حمایت در بین هنرمندانی که متحمل آسیبهای ناشی از تعطیلی کارها شده بودند، توزیع شد. در مسکن هم با همکاری خوبی که وزیر راه و شهرسازی داشت اتفاقهای خبوی افتاده است.
هاشمی خاطرنشان کرد: نزدیک به ۸۰۰ واحد در پرند و ۱۲۰۰ واحد در هشتگرد ایوانکی برای ساخت و سازها برای مسکن هنرمندان شروع شده است و عملیات اجرایی آن تا یک ماه آینده با حضور وزیر راه آغاز میشود. در این چارچوب، تلاشهای بسیاری شده است و از آنجایی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیریتهای اجتماعی هم داشته و در سطح کلان استانی هم مدیریت کرده کاملا مساله معاش را همیشه جزو اولویتهای یک خود قرار داده و آن را پیگیری کرده است. مسکن را هم به سرانجامی میرسانیم تا کارنامه خوبی خدمت هنرمندان ارائه کنیم.
معاون وزیر فرهنگ درباره مساله حجاب و عفاف با توجه به این که دستگاههای زیادی متولی آن هستند و فشارهای اصلی بر روی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است گفت: فعلا متولی اصلی حوزه حجاب و عفاف، وزارت کشور است و قانونا" این وزارتخانه مکلف و موظف است. البته تقسیم کار شده و هر دستگاهی اعم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکالیف و وظایفی دارد. البته ما قائلیم که رویکرد ایجابی- فرهنگی باید کاملا پررنگ باشد و غلبه پیدا کند و توسط نهادهای فرهنگی و عناصر فرهنگی مردمی میدانداری شود.
وی افزود: تعاملات خوبی هم با حوزه وزارت کشور در این زمینه داریم و کارهایی هم انجام دادهایم. ما هم در شورای فرهنگ عمومی و هم در کارگروه مد و لباس کارهای متعددی از حیث مباحث مقرری گذاری و میدانی و فرهنگی را انجام دادیم و برنامه منسجمی را شروع و عملیاتی کردیم.
هاشمی تاکید کرد: از آنجایی که، این اقدام در مسیر گامهای اجرایی خود قرار دارد و همیشه در مجموعه وزارتخانه همیشه جاری و ساری بوده است، اما به تدریج سعی میکنیم به شکل میدانی انجام دهیم. احساس میکنیم و قائلیم در حوزه فرهنگ در زمینه حجاب و عفاف باید کمتر حرف زد و بیشتر عمل کرد و در میدان نتیجه را دید. این، کار فرهنگی، اثرگذار مخاطبمحور، میدانی و اغنایی است و بدون سر و صدای رسانهای باید پیش رفت و حرف کاملا" فطری، ایمانی، انسانی و مقبول را با مخاطب به انحای و شیوههای فرهنگی هنری ترویجی مختلف زد و نتیجه گرفت.
معاون حقوقی، امور مجلس و استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال درباره تصمیمات خوب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه با توجه به تشکیل کارگروه مد و لباس زیر نظر این وزارتخانه گفت: کار خوبی در این زمینه شده و پیگیری کردیم.