جزئیات آزمون نهایی و محاسبه سابقه تحصیلی در کنکور ۱۴۰۳+ فیلم

محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزشی در گفتگو با فاطمه قدیری _ خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو در رابطه با نحوه ارزیابی دانش‌آموزان امتحانات نهایی اظهار داشت: در آزمون سراسری سال گذشته تغییرات اساسی اتفاق افتاد. به استناد مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مطالعات تطبیقی و بررسی‌هایی که دبیرخانه شورا انجام داده بود به این تصمیم رسیدند که آنچه که متأسفانه سال‌ها ازش غفلت شده بودعملکرد تحصیلی دانش‌آموزان بود که در سنجش دانش‌آموزان در ورود به دانشگاه مدنظر قرار نمی‌گرفت و همه زحمات و سازوکار کنار گذاشته می‌شد و به نوعی داوطلبان در نظام سنجش قبلی در یک آزمون رقابتی شاید چهار ساعته باید سرنوشتشان تعیین تکلیف می‌شد.

او در ادامه گفت: در این کار هم فشار روانی به داوطلبان می‌آمد و هم اینکه در نظام آموزش و پرورش رسمی عمومی، سنجش نهایی دانش‌آموزان برای این تعیین سرنوشت توسط نظام دیگری رقم می‌خورد و به طبع دانش‌آموزان خودشان را آماده می‌کردند برای شرکت در این رقابت. تقریباً می‌شود گفت در آن سنجش به برنامه درسی ملی و کلاس درس معلم و مدرسه کم توجهی و شاید بی‌توجهی می‌شد. چراکه آن نظام سنجش و توقعی که از آن‌ها داشت براساس سازوکار و ارزشیابی تستی و چهار گزینه‌ای که محورش مهارت محور و تکنیک محور است حرف اول را می‌زند.

بازگرداندن مرجعیت آموزش و پرورش

وی افزود: البته در کنار توانایی تست حتماً دانش هم است، ولی در اصل فردی موفق‌تر است که مهارت تست زنی بالاتر و سرعت عمل داشته باشد و این مهارت‌ها را در کلاس‌های کنکور کسب کرده باشد؛ و لذا در فرآیند رسمی آموزش و پرورش عمومی فرد نمی‌تواند حائز این توانمندی بشود. فلذا کسی که متمرکز بر برنامه درسی ملی می‌شد در این سازوکار رقابت موفق نبود. گواه این عرض بنده این است که هیچدام از رتبه‌های برتر سال گذشته آزمون سراسری ۱۴۰۱ معدل ۲۰ کسب نکرده بودند و در بعضی از دروس در حد دانش‌آموزان متوسط بودند. البته دلیل این نیست که توانایی این کار را نداشتند، بلکه نقطه تمرکز و توجه شان نبوده است.

رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزشی بیان داشت: پیش‌تر در مجلس شورای اسلامی هم از این دست مصوبات بود که هم درسال ۸۶ و هم در سال ۹۲ مطرح شد که سابقه تحصیلی تأثیر داشته باشد، ولی متأسفانه در اجرا اشکالاتی بود که این کار تحقق پیدا نکرد و به دلیل عدم اقدام صحیح یک یا قانون بر زمین مانده شد. براساس این مصوبه تکلیف شد که آموزش و پرورش سابقه تحصیلی را تولید کند. سابقه بر اساس آزمون‌های استاندارد آموزش و پرورش وارد این عرصه شد. که طبق تعریفی که قانون کرده است، به عنوان یک فرصت بزرگ برای آموزش و پرورش سفارش شد تا به مسیر اصلی خودش برگردد. یعنی این مرجعیت از دست رفته مدرسه و کلاس درس و برنامه درسی دوباره برگردد.

وی افزود: با این تصحیح سابقه تحصیلی سازوکار برگزاری آزمون استاندارد و زیرساخت‌ها را فراهم کردیم. اولین اقدام را در سال  ۱۴۰۰ یعنی زمانی که این موضوع هنوز نهایی نشده بود شروع کردیم. اولین اقدام ما این بود که یک بانک آزمون داشته باشیم. سامانه‌ای راه‌اندازی شد تحت عنوان بانک سؤال که همه دبیران سراسر کشور می‌توانستند در طراحی سؤال مشارکت کنند و سؤال را طراحی کنند.

وی ادامه داد: اقدامات دیگه‌ای را نیز شروع کردیم. از جمله اینکه در بخش طراحی سؤال و برای اولین بار در کشور که هیچ آزمون ملی این کار را انجام نداده که تمامی طراحان ما در فضای قرنطینه کامل کار طراحی سؤالات رو انجام می‌دادند. یعنی یک فضای قرنطینه فراهم شد و همه طراحان تیم طراح در داخل فضایی قرنطینه بدون ارتباط با بیرون و هیچ وسیله ارتباطی کار طراحی را انجام می‌دادند. درهم مرحله بعد بحث رمزنگاری کردن سؤالات و ارسال به صورت الکترونیکی بود. یعنی سؤال رمزگذاری می‌شد و برای رئیس حوزه روز قبل از آزمون ارسال می‌شد و این رمز هم با ضریب امنیتی بالا تعریف می‌شد.

زارعی گفت: با اتکا به همین سازوکار، طراحی سؤال در فضایی قرنطینه انجام شد و در همان فضای قرنطینه رمزنگاری می‌شد، و ارسال به صورت الکترونیکی نیز انجام شد. در روز آزمون این فایل رمز نگاری شده در سیستمی که به اینترنت وصل نبود دریافت می‌شد و دقایقی قبل از آزمون رمز برای رئیس حوزه ارسال می‌شد. برای کنترل این چند دقیقه هم اتاق قرنطینه تعبیه می‌شد. در هر حوزه آزمون و یک همکار ما در اتاق قرنطینه می‌شد که به محض اینکه رمز به دستش می‌رسید شروع به دریافت فایل می‌کردند و برگه‌ها را تکثیر و پاکت گذاری می‌کردند که شرکت‌کنندگان آزمون شروع کنند. این برگه‌ها شخصی سازی شده برای همان حوزه بود، یعنی اگر اتفاقی می‌افتاد ما متوجه می‌شدیم در آن حوزه اتفاقی افتاده است.

محاسبه سابقه تحصیلی به چه صورت است

رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزشی در رابطه با نحوه محاسبه سوابق تحصیلی تصریح کرد: فارغ التحصیلان از سال ۱۳۸۴ که در قانون مجلس هم بود سابق بر این و سابقه تحصیلی این افراد قابل قبول است. یعنی در آزمون نهایی شرکت کردند ثبت در سامانه شده و سابقه آن‌ها را داریم. خب اگر نظام قدیم هستند و دیپلم دارند و پیش دانشگاهی دارند سهم ۴۰ درصدی این طور محاسبه می‌شود که ۳۰ درصد آن دیپلم و ۱۰ درصدش برای پیش دانشگاهی است و همان ۴۰ درصد به آن‌ها تعلق می‌گیرد و به آزمون مجدد مگر اینکه در صورت ناقص بودن نبود. ولی در صورت ناقص بودن و یا قصد برای ایاد سابقه برای رشته‌ای غیر از رشته‌ی تحصیلی دبیرستان، امکان دادن آزمون و ایجاد سابقه وجود دارد.

وی افزود: برخی از افراد می‌گویند که ما زمانی که مدرک گرفته‌ایم نمیدانستیم سابقه تحصیلی تأثیر قطعی در کنکور دارد، لذا نمره مطلوب را کسب نکردیم. برای این‌ها فرصت ترمیم داده شده است. هرچند که این فرصت یک بار تعریف شده ولی برای این گروه یک تبصره داده شد که اگر پیش‌تر در ترمیم شرکت کردند، چون با این نگاه شرکت نکرده اند، می‌توانند دوباره در ترمیم شرکت کنند.

استفاده از سابقه تحصیلی در راستای تحقق برابری آموزشی

 زارعی در رابطه با فاصله گرفتن از عدالت آموزشی به ضرر مناطق محروم با به وجود آمدن مافیای مدارس غیر دولتی اظهار داشت: ما این ادعا را داریم که این مصوبه به برابری آموزشی کمک می‌کند. الان هم مستنداتی داریم که ثابت می‌کند که این برابری را تا الان محقق کرده است. آنچه که در آزمون سراسری اتفاق می‌افتد مهارت تست زنی است که یک تکنیک است که افراد باید یاد بگیرند. این تکنیک در هیچ جای آموزش رسمی عمومی آموزش داده نمی‌شود و، چون هدف ما این نیست و جزو برنامه درسی ما نیست، لذا شرکت کننده‌ای می‌تواند موفق شود که در کلاس‌های مربوطه شرکت کند. برای شرکت در کلاس‌های تست زنی باید هزینه داد و یک دانش آموز منطقه محروم باید از یک چیز در زندگی خود بزند تا بتواند در همچین کلاسی شرکت کند.

او در ادامه گفت: در تقسیم بندی مناطق، کشور را به سه منطقه تقسیم کردند. فردی که در منطقه‌ی کم برخوردار تحصیل می‌کند، با همتراز‌های خودش و با مناطق خودش رقابت می‌کند. یعنی روال کار این نیست که همه با هم در رقابت شرکت کنند. چه در آزمون سراسری و چه در سابقه تحصیلی، آن‌ها با هم تجمیع می‌شوند و بعد سهمیه اعمال و بعد رتبه افراد تعیین می‌شود. فلذا این مسئله حل شده است.

 زارعی اذعان داشت: در پذیرش با سابقه تحصیلی، ملاک ازمون کتاب درسی است. کتاب برای همه در دسترس است، البته کیفیت معلم در بخش‌های مختلف متفاوت است. این کیفیت هم الزاماً این نیست که حتماً منطقه برخوردار معلم با کیفیت تری دارد. ولی به‌هرحال دانش‌آموز هم دسترسی به کتاب و هم معلم دارد. به نظرم این به کمک می‌کند به دانش‌آموزان مناطق محروم که در سابقه تحصیلی و موفق‌تر باشند و در صورت تمایل به شرکت در این رقابت می‌توانند به امید سابقه تحصیلی رتبه بهتری را کسب کنند.