نَشت محتوای همجنسگرایانه به کتاب کودک از سوی آثار ترجمه شده!

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - علی حامدین؛ والدین در هر جای دنیا نسبت به آنچه فرزنداشان مصرف می‌کند، حساس هستند. از خوراک و لباس گرفته تا کتاب. شکلات منقضی شده را می‌توان دور انداخت و لباسی را که سایز نباشد، می‌توان تعویض کرد؛ اما محتوای کتابی را که خوانده شده، نمی‌توان از ذهن کودک بیرون کرد. اهمیت محصولات فرهنگی همیشه دوچندان است.

در ایالات متحده و کشور‌های اروپایی، والدین دغدغه مندی وجود دارند که نسبت به محصولات فرهنگی نه چندان هماهنگ با هنجار‌های اخلاقی، واکنش نشان می‌دهند. طرح مسائل جنسی و موضوعات مربوط به همجنسگرایان برای کودکان، از جمله مواردی چالش برانگیز همیشگی برای والدین بوده است؛ خصوصا در ایالات متحده که سیاست‌های بسیار حمایت کننده‌ای نسبت به همجنسگرایان دارد. تعداد زیاد کتاب‌هایی با مضامین همجنسگرایانه با رده سنی «کودک» در کتابخانه‌های عمومی آمریکا، در سال‌های اخیر باعث اعتراض خانواده‌ها شده است. عموم خانواده‌های آمریکایی معتقدند که مدارس و کتابخانه ها، نباید کتاب‌هایی را در اختیار کودکان بگذارند که ذهن آن‌ها را با مطرح کردن مسائل جنسی، به چالش بکشد.

تلاش مردم ایالات متحده برای پاکسازی کتابخانه‌های عمومی از کُتب کودک حاوی مضامین همجنسگرایانه منجر به حذف شماری از این کتاب‌های چالش برانگیز شده است. این اقدام حتی از سوی مدارس و مهد کودک‌ها هم صورت می‌گیرد. به عنوان نمونه به گزارش لس‌آنجلس تایمز، در اکتبر سال ۲۰۱۵، برخی از مدارس کتاب «Captain Underpants and the Sensational Saga of Sir Stinks-A-Lot» از مجموعه کتاب محبوب «کاپیتان زیرشلواری» را به دلیل حضور یافتن یک شخصیت همجنسگرا، ممنوع می‌کنند. بنابراین، حتی در کشور‌های غربی نیز خانواده‌ها همچنان نسبت به ورود موضوعات رنگین کمانی به دنیای پاک کودکان واکنش نشان داده و با آن مبارزه می‌کنند.

 
دروازه Rebel Girls برای ورود همجنسگرایی

Rebel Girls یک شرکت رسانه دیجیتال و ناشر کتاب کودکان است. تاسیس این شرکت با منتشر شدن یک کتاب کودک محبوب به نام «Good Night Stories for Rebel Girls» در سال ۲۰۱۶ شروع شد که توسط دو نویسنده ایتالیایی به نام النا فاویلی (موسس شرکت) و فرانچسکا کاوالّو به نگارش در آمده بود. Rebel Girls محتوایی تولید می‌کند که بر زندگی نامه زنان موفق سراسر جهان در طول تاریخ تمرکز دارد. مجموعه کتاب‌های این شرکت، یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک بوده و توانسته است در کنار فروش بیش از ۶ میلیون نسخه، به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شود.

شرکت Rebel Girls به اسم الهام بخشی به دختربچه ها، به صورت مستقیم و غیر مستقیم، با رویکردی فمنیستی پیش رفته و از طرفی، کودکان را با همجنسگرایی و شخصیت‌های مشهور همجنسگرا، آشنا می‌سازد. این موضوع با انتشار یکی از کتاب‌های این شرکت، کاملا مشخص می‌شود. در مِی سال ۲۰۲۳، Rebel Girls کتابی را با عنوان «Rebel Girls Celebrate Pride» منتشر می‌کند. این اثر شامل ۲۵ داستان از اعضای جامعه LGBTQIA+ است؛ زنان و افرادی با جنسیت کوئیر (غیر دوگانه) که به اصطلاح «موانع» را کنار می‌زنند و بدون توجه به سخن دیگران، زندگی می‌کنند.

رد پای گرایش همجنسگرایانه در شرکت Rebel Girls را حتی می‌توان تا پشت درب اتاق موسس آن دنبال کرد. بنابر تصریح GCN (Gay Community News)، نویسندگان مجموعه کتاب Rebel Girls، فاویلی و کاوالّو، یک زوج لزبین هستند. گرایش جنسی این دو نویسنده و دغدغه مندی آن‌ها نسبت به همجنسگرایان، حتی با یک بازدید نه چندان دقیق از صفحات آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیز مشخص است.

 

در جلد اول کتاب Good Night Stories for Rebel Girls در کنار اشاره به زنان و دختران گوناگون، نویسندگان به داستان یک دختر ترنس به نام «کوی ماتیس» اشاره می‌کنند؛ قصه‌ای کوتاه در مورد چالش کوی در مدرسه اش برای استفاده از سرویس بهداشتی دخترانه و کشیده شدن قضیه به دادگاه. از داستان کوی، حتی یک مستند نیز ساخته می‌شود؛ مستندی به نام Growing Up Coy که در سال ۲۰۱۶ عرضه شد. ورود چنین داستانی به کتاب رده سنی کودک، برای والدین به منزله یک زنگ خطر و درگیری ذهن نپخته فرزندشان با موضوع همجنسگرایی بود. برخی از آنها، به این کتاب واکنش منفی نشان داده و توصیه کردند که در اختیار کودکان قرار نگیرد.

صفحه خالی را با داستان خود پر کنید

چاپ کتاب اول به دلیل داستان کوی، جنجال‌هایی پیرامون روسیه ایجاد می‌کند. جلد کتاب، وعده ۱۰۰ داستان را داده بود، اما با ۹۹ داستان به دست کودکان روسی رسیده بود. در روسیه، داستان کوی حذف شده و به جای آن، یک صفحه خالی گذاشته می‌شود تا خواننده، داستان خود را در آن بنویسد. Bombora که چاپ این کتاب را در روسیه برعهده داشت، اعلام کرد تصمیم برای حذف این داستان به دلیل قانون تبلیغات روسیه بوده است؛ قانونی که تبلیغ هر چیزی غیر از خانواده‌های سنتی و دگرجنس‌گرا را برای افراد زیر سن قانونی ممنوع می‌کند. این قانون با هدف محافظت از کودکان در برابر "اطلاعات پشتیبانی کننده از انکار ارزش‌های سنتی خانواده"، وضع شده است.

ناشران روسی همچنین اظهار کردند: «انتشار نسخه کامل متاسفانه در روسیه غیرممکن است. هنگام انتشار این اثر به این نتیجه رسیدیم که خواندن این کتاب برای دختران روسی حتی به صورت خلاصه شده جذاب باشد. ما به انتخاب هر خواننده احترام می‌گذاریم و اگر این وضعیت به منافع کسی لطمه‌ای وارد کرده است، عذرخواهی می‌کنیم.»

فرانچسکا کاوالّو، یکی از نویسندگان این کتاب در واکنش به این اقدام روسیه گفت که او "عمیقاً از اینکه داستان کوی کنار گذاشته شده است ناراحت است".

به افراد زیر ۱۸ سال، توصیه نمی‌شود!

فروش فقط به افراد بالای ۱۸ سال، در خفا، در حالی که در کیسه‌ای مشکی رنگ بوده و روی آن برچسب «مضر برای افراد زیر سن قانونی» خورده باشد. این شرایط، شرایط فروش کتاب Good Night Stories for Rebel Girls در کشور ترکیه بود. شرایطی که براساس تصمیم وزارت خانواده، کار و خدمات اجتماعی ترکیه در سپتامبر ۲۰۱۹ در جهت حمایت از افراد غیر بالغ در برابر انتشار این اثر وضع شده بود. دولت ترکیه در مورد این کتاب اظهار کرد برخی از نوشته‌های آن می‌تواند تأثیر مخربی بر ذهن افراد زیر ۱۸ سال داشته باشد. در یک کلام، ترکیه با این کتاب همچون یک «پورنوگرافی» برخورد کرده بود.

فاویلی، بنیانگذار و مدیر عامل Rebel Girls، در اظهار نظر در مورد این اقدام، به نقل از The Bookseller، گفت: «ما عمیقاً از شنیدن این تصمیم متاسفیم که بر اساس گزارش‌های خبری، بر این باور است که «برخی از نوشته‌های کتاب تأثیر مخربی بر ذهن افراد زیر ۱۸ سال دارد» ... ما این داستان‌ها را خلق کردیم تا دختران و زنان در سراسر جهان به بزرگترین و متنوع‌ترین نمونه زنانی که پیشگام، رهبر، قهرمان، خالق و جنگجو هستند دسترسی داشته باشند. این داستان‌ها باید برای همه در دسترس باشند، بنابراین ما به گفتن این داستان‌ها از جمله انتشار کتاب‌های فصل جدید خود در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ ادامه می‌دهیم...

یک ماه پیش از اعلام تصمیم وزارتخانه ترکیه، روزنامه «ینی شفق»، کتاب Good Night Stories for Rebel Girls را که شامل داستان‌هایی درباره افراد LGBTI+ می‌شود، به تلاش برای «مسموم کردن کودکان» با «بیماری همجنس‌بازی» متهم می‌سازد.

از سوی دیگر، این ممنوعیت جنجال‌هایی را در بین والدین، خوانندگان و نویسندگان به راه انداخته و از طرف برخی به تند روی متهم می‌شود. الیف شافاک، نویسنده بین المللی نیز علیه این ممنوعیت صحبت کرده و از سازندگان آن حمایت می‌کند.

 
انتشار کتاب همجنسگرایانه بدون مانع در ایران

و، اما ایران؛ کشور ما از جمله ۵۰ کشوری بود که اقدام به ترجمه و چاپ این کتاب کرده است. از سال ۱۳۹۶ تا کنون نزدیک به ۱۰ انتشارات، دست به چاپ ترجمه این کتاب با اسامی متفاوت، چون «داستان‌های خوب برای دختران بلند پرواز» زده اند. براساس گزارش ایبنا، این کتاب در طرح «تابستانه کتاب ۹۷» جزو «پرفروش‌های ترجمه حوزه کودک و نوجوان» در سال ۱۳۹۷ بوده است. حال سوال اینجاست که آیا در کشور ما نیز همچون روسیه و ترکیه، چاپ این کتاب، از مسیر بازیبینی و ممیزی‌های فرهنگی لازم عبور کرده است تا یک محتوای ایمن و سالم به اتاق خواب کودکان ایران راه پیدا کند؟

جواب این سوال هم «بله» است و هم «خیر». از میان این چند انتشارات، حداقل ۴ مورد (براساس بررسی دانشجو) داستان جنجال برانگیز «کوی ماتیس» را حتی پس از ترجمه، حذف نکرده و در کنار سایر داستان ها، نگه داشته اند؛ انتشاراتی، چون آزرمیدخت، آستان مهر، ارمغان گیلار و فرشته.

باتوجه به حساسیت‌های پیش آمده پیرامون این کتاب در کشور‌های مختلف، می‌توان به زبان خیلی ساده گفت «حتما خبر‌هایی هست». خبر‌هایی که باید گوش ممیزی‌های کشور برای شنیدن آن‌ها تیز می‌بود تا هر محتوای هنجار شکنی که با فرهنگ و دین کشور ما در تعارض است، در دسترس کودکان قرار نگیرد. چه کسی می‌داند! شاید در آینده قرار بر این شد که در کنار مواد معدنی و مواد اولیه نساجی، از روسیه و ترکیه، ممیزی هم وارد کنیم!