خود‌زنی به سبک محیط زیست؛ ناجی پارک ملی گلستان را کنار زدند

به گزارش خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، زیستمندان قدیمی‌ترین زیستگاه مدیریت شده حیات وحش در ایران حوادث تلخ و شیرینی بسیاری را در ذهن خود دارند؛ اما چالش‌ها و دغدغه‌های مدیریتی پارک ملی گلستان به عنوان نخستین ذخیره‌گاه زیست کره در جمهوری اسلامی ایران و میراث جهانی یونسکو طی دهه گذشته این اکوسیستم را به سرخط خبرگزاری‌ها و جراید تبدیل کرد.

آتش سوزی‌های گسترده و متوالی، پنهانکاری در خصوص مرگ ماده پلنگ هیرکان، ناشی‌گری در عملیات زنده‌گیری خرس قهوه‌ای و تلف شدن آن و چندین مورد دیگر فقط بخشی از چالش‌های متوالی در اداره پارک ملی گلستان در شرق استان گلستان طی دهه ۹۰ بود.

این مباحث سبب شد تا در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ مدیریت ذخیره گاه زیست کره و پارک ملی گلستان از اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان منفک شود و با حکم معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مدیری با تجربه از استان یزد به روستای تنگراه (محل اداره پارک ملی گلستان) عزیمت کند. مهدی تیموری ۲۳ آذر ماه ۱۳۹۶ مسئولیت ریاست پارک ملی گلستان را به صورت مستقل زیر نظر مستقیم معاون رئیس جمهور ورییس سازمان حفاظت محیط‌زیست آغاز کرد.

کمبود شدید نیروی اجرایی و محیط بان، بودجه ناچیز و اعتبارات اندک، پاسگاه‌های محیط بانی نیمه مخروبه و تهی از امکانات، ادوات لجستیکی و عملیاتی فرسوده و مستهلک و ده‌ها خودرو و موتورسیکلت زمین گیر شده از جمله نخستین چالش‌های فراروی مدیریت پارک ملی گلستان بود.

تیموری با استفاده از لابی و ارتباطات خود با مدیران ارشد سازمان حفاظت محیط زیست کشور و همچنین بهره‌گیری از تعاملات شخصی مناسب با تعدادی از علاقمندان به حیات وحش در سطح ملی توانست چند اسپانسر مالی دائمی غیردولتی برای تامین هزینه‌های اداره مطلوبتر پارک ملی گلستان تدارک ببیند و از این محل حدود ۴۰ نفر همیار را به عنوان مامور اجرایی به خدمت گرفت تا بتواند بخشی از مشکلات کمبود نیرو در قدیمی‌ترین ذخیره گاه زیست کره کشور را برطرف کند.

تیموری در یکی دو سال نخست حضور در پارک ملی گلستان تعداد زیادی از محیط بانی‌های این پارک را بهسازی، مرمت و حتی نوسازی کرد و در چندین نقطه پر ریسک و شکارچی خیز کومه‌های دیده بانی و حفاظتی برای استقرار شبانه محیطبانان بنا کرد و بسیاری از آبشخور‌های پارک ملی گلستان را بهسازی و سامان داد.

تیموری در کنار تعامل با افراد سرشناس و متمول دوستدار محیط زیست هم افزایی مطلوبی با بومیان منطقه داشت و توانست بسیاری از تعارضات گذشته را برطرف کند. بخش اعظمی از جوامع مسکونی پیرامون ذخیره گاه زیست کره و پارک ملی گلستان را به یک حامی محیط زیست تبدیل شدند و پاسداری و صیانت از محیط زیست توامان با حفظ منابع بومیان فاز عملیاتی و اجرایی به خود گرفت.

برآیند همه این تلاش‌ها رشد ۲ تا ۳ برابری جمعیت وحوش پارک ملی گلستان طی ۶ سال گذشته بود. بسیاری از علاقمندان و تشکل‌های زیست محیطی با استناد به آمار‌های رسمی بر این باورند که جمعیت وحوش از جمله قوچ، میش، کل، بز و مرال و شوکا و سایر گونه‌های با اهمیت این زیستگاه تا ۳ برابر افزایش یافته است و عدد ۳۰۰۰ راس در سال ۹۶ به بیش از ۱۳ هزار راس رسیده است؛ البته هستند افرادی که با تردید و شک بیشتری به آمار‌ها استناد کرده و به رشد دو برابری جمعیت وحوش اعتقاد بیشتری دارند.

با همه این اوصاف و در حالی که منتقدان هم به عملکرد و درایت مهدی تیموری در مقام ریاست پارک ملی گلستان اعتراف داشتند و از وی به عنوان توانمندترین مدیر پس از انقلاب در پارک ملی گلستان نام می‌بردند؛ اما به ناگاه سازمان حفاظت محیط زیست در سکوت خبری و بدون دعوت از خبرنگاران تصمیم به برکناری این مدیر شایسته گرفت و فرد دیگری را به عنوان سرپرست پارک ملی گلستان و حساس‌ترین زیستگاه وحوش ایران اسلامی معرفی کرد؛ موضوعی که موجب ابراز نگرانی و نارضایتی خیلی پرشماری از علاقمندان به محیط زیست و حیات وحش شد. برخی بر این عقیده هستند که برکناری بی سر و صدا و بدون حضور خبرنگاران مدیر پارک ملی گلستان ناشی از عدم رغبت مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست به پاسخگویی در برابر این شاهکار مدیریتی است.

مهدی تیموری مدیر سابق پارک ملی گلستان در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: امروز (دوشنبه) بدون اطلاع قبلی و با حضور مسئوولان استانی و کشوری حکم برکناری بنده ابلاغ و آقای خیرآبادی بعنوان سرپرست جدید معرفی شد.

گفتنی است پارک ملی گلستان بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین پارک ملی کشور با مساحت ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار در شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان واقع است و گونه‌های جانوری این پارک شامل آهو، پلنگ، تشی، خرس قهوه ایی، روباه، روباه ترکمنی، رودک، سمور جنگلی، سیاه گوش، شوکا، قوچ و میش، کل و بز، گراز، گربه پالاس، گرگ، مرال هستند.

پارک ملی گلستان در سال ۱۳۳۶ شمشی با نام «آلمه و ایشکی» مورد حفاظت قرار گرفت نخستین پارک ایران است که سال ۱۳۵۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه محیط زیستی کره زمین به ثبت رسید.

بسیاری از علاقه‌مندان به محیط زیست بومیان منطقه و حتی محیطبانان و همیاران پارک ملی گلستان منتظر هستند تا پاسخ سازمان حفاظت محیط زیست کشور و استانداری گلستان را در خصوص این برکناری شنوا باشند