سینمایی که وجود دارد؛ وضعیت سینما در دولت ناتمام سیزدهم

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، در هزار روزی که از عمر دولت ناتمام سیزدهم گذشت، سینمای ایران چه بحران‌ها و بزنگاه‌هایی را پشت سر گذاشت و چه فرصت‌هایی پدید آورد؟ چه آورده و دستاورد چشمگیری در این دولت ناتمام عاید سینمای ایران شد که بتوان آن را حاصل کارنامه مسئولان سینمایی دولت سیزدهم دانست؟ 

واقعیت این است که دولت سیزدهم، سینمایی در آستانه احتضار  را از دولت پیشین تحویل گرفت. بسیاری از کارشناسان در خلوت و جلوت از اوضاع آشفته و از هم گسیخته سینما می‌گفتند و به این موضوع اشاره می‌کردند که روند تولید و اکران فیلم‌ها به شکل جدی آسیب دیده است و بعید است به این زودی‌ها کار آن سروسامان یابد. 

حمله هیولای کرونا

شیوع اپیدمی کرونا و افزایش تورم و گرانی باعث قهر بسیاری از مخاطبان سینما شد و این روند آنقدر ادامه پیدا کرد و گسترش یافت که بسیاری از سینماداران از عهده هزینه‌های روزانه و جاری سینما هم بر نمی‌آمدند و منتظر فرصتی بودند تا تغییر کاربری سالن سینمایشان را بگیرند. حتی کار به جایی رسیده بود که تهیه‌کنندگان دیگر فیلمی برای اکران ارائه نمی‌کردند چرا که در آن شرایط بحرانی، فیلم‌ها حتی نمی‌توانستند سرمایه اولیه خود را بر گردانند.

از اینجا داستان مدیریت سینما در دولت سیزدهم آغاز می‌شود. با معرفی رئیس سازمان سینمایی در دولت سیزدهم، بسیاری به مدیریت جدید و عملکرد آن چندان اعتمادی نداشتند. که البته این اتفاق دور از ذهن هم نبود. چراکه خرابی‌ها و آسیب‌هایی که در چند دهه گذشته به حوزه تولید و اکران فیلم‌های سینما وارد شده بود، آنچنان گسترده و عمیق بود که تقریبا کسی محال می‌دانست مخاطب دوباره پایش را به سینما بگذارد. خاطره حضور چشمگیر مخاطب انبوه و مشتاق دهه شصت که دیگر چیزی شبیه افسانه‌های دور و دست نیافتنی بود که دیگر تکرار نمی‌شد. طبیعی بود که در چنین شرایطی صحبت کردن از افق چشم انداز و اتخاذ استراتژی‌های درازمدت در حوزه سینما چیزی شبیه شوخی بود که نباید خیلی ان را جدی گرفت. سینما به روز مرگی افتاده بود و هیچ کاری هم نمی‌شد برای آن انجام داد.

اما این تنها مشکلاتی نبود که مسئولان سینمایی با آن مواجه بودند. خیلی زود تحولات جامعه، باعث نا آرامی‌هایی در گوشه و کنار شد و کار را برای همه از جمله اهالی فرهنگ و هنر سخت کرد. بعد از آن حوادث ناخواسته و دامنه دار، یکی پس از دیگری، سینما را بیش از پیش به حاشیه برد. اعلامیه «تفنگت را زمین بگذار»، موضع‌گیری برخی از هنرمندان سینما در باره حوادث جامعه که خواه ناخواه خوراک مناسبی را برای رسانه‌های فارسی زبان معاند خارجی فراهم کرده و شرایط سینمای کشور را دشوارتر می‌ساخت. اتفاقات بعدی هم کم و بیش آسیب‌های جدی به سینما زدند که جنبش «می تو» و کشف حجاب برخی از اهالی سینما در آن دسته قرار می گیرند.

کسادی کار سینما به جایی کشید که حتی برخی در جلسات خصوصی که با مسئولان و مدیران سینما داشتند پیشنهاد کردند سازمان سینمایی صد میلیارد تومان به سینماداران بدهد تا آن‌ها صرفا درِ سالن‌های سینما را باز نگه دارند. این، وضعیت اسفناک سینمای ایران بود. همه آن‌ها که با مختصات سینما آشنایی داشتند منتظر بودند که هر لحظه ناقوس مرگ این سینما به صدا در آید. اما این اتفاق نیفتاد و ماجرا به گونه دیگری پیش رفت. 

وقتی ورق بر می گردد...

طبیعی بود که سینما به آن شکل نمی‌توانست ادامه حیات دهد. سینما برای ادامه یافتن نیاز به دو عامل اساسی و مهم داشت. اول ثبات و آرامش، دوم اقتصادی که به مدد آن چرخ‌های سینما بچرخد. هیچ چیز به اندازه آشتی مخاطبان با سینما نمی‌توانست امیدهای رفته را دوباره برگرداند. کمی بعد اتفاق عجیبی افتاد و مردم دوباره به سمت سالن‌های سینما آمدند. چراغ‌های سینما روشن ماند و سینما توانست حتی رکورد شکنی داشته باشد. حالا مدیران سینما به کاری که انجام داده بودند بسیار دلگرم بودند. سینما تکانی خورده بود و این را می‌شد در انعکاس اخباری که در گوشه و کنار پخش می‌شد نیز دید. البته که سینما در این دوره به نقطه آرمانی و بایسته خود نرسید اما واقعیت این است که در همین هزار روز، مجموعه‌ای از اقدامات چشمگیر و هدفمندی برای اعتلای سینما صورت گرفت.

مروری بر اقدامات دلت سیزدهم

آنچه در ادامه می‌آید برخی از اقداماتی است که در سازمان سینمایی دولت سیزدهم صورت گرفته است: صدور ۹۲۲ پروانه نمایش سینمایی و غیرسینمایی، تعامل و گفت‌وگوی فرهنگی با ۴۱۵ فیلمساز و سینماگر در مرحله پروانه نمایش، رشد ۶۰۷ درصدی فروش سینما‌های کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال  ۱۴۰۰، افزایش ۲۵۲ سالن نمایش فیلم در ۶۲ شهر به سالن‌های سینمایی کشور، راه اندازی شبکه عرضه مجازی فیلم کوتاه، حمایت از تولید ۳۵ فیلم سینمایی و ۴۵ فیلمنامه، رشد ۲۷۳ درصدی تعداد تماشاگران سینما‌های کشور در سا ل ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۰، حمایت از تولید ۱۰۸۶ فیلم کوتاه، حمایت از تولید ۱۱۹ فیم مستند، اکران ۱۳۷ فیلم سینمایی در سینما‌های کشور، اکران ۱۰۸ فیلم هنری و تجربی سینمایی، مستند و کوتاه در گروه سینمایی هنر و تجربه، اکران و عرضه ۳۱۱ فیلم مستند، اکران ۶۲ فیلم به صورت سینما سیار در مناطق محروم و مرزی، برگزای ۸ اردوی فیلمسازی و فیلم نامه در حوزه فیلم کوتاه، اکران آنلاین ۲۳۳ فیلم کوتاه در شبکه نمایش خانگی،  تاسیس ۱۲ آموزشگاه آزاد سینمایی جدید در استان تهران، تدوین و انتشار تاریخ شفاهی ۱۲۰ سینماگر شاخص و پیشکسوت، تاسیس ۳۹ موسسه تهیه و تولید فیلم در کشور،  تاسیس ۱۴ مرکز پشتیبانی فنی سینمایی، صدور مجوز برگزاری ۶۲ جشنواره سینمایی در کشور، ۹۲ سفر استانی و نشست اختصاصی با ۲۹ استاندار کشور، پیشگیری از تولید ۲۷۰ فیلم مخرب و ضد خانواده در مرحله پروانه ساخت، اجرایی سازی طرح‌های رتبه‌بندی آموزشگاه‌های آزاد سینمایی و تایید صلاحیت تدریس مدرسان آموزشگاه‌های آزاد سینمایی، اخذ مصوبه از شورای عالی سینما و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تاسیس بنیاد ملی پویانمایی ایران، تنوع در فعالیت‌های تاسیسی و جدید (اولین‌ها) مانند احیای شورای عالی سینما، صدور ۳۹ پروانه ساخت سینمایی برای تهیه‌کننده اولی‌ها، تاسیس باشگاه کارگردانان فیلم اولی، راه اندازی آرشیو دیجیتال فیلم کوتاه کشور، پایه‌گذاری کانون دانش آموختگان انجمن سینمای جوانان ایران، ایجاد کارگروه مستند استانی، تشکیل شورای تولیدات ویژه فیلم کوتاه، راه اندازی خانه فیلمنامه، افتتاح کتابخانه ویدئویی فیلم مستند، راه اندازی سامانه آی تیکت، تاسیس شبکه آگهی و تبلیغات سینمای ایران راه اندازی شبکه نوین شناسا تکمیل ابنیه و استانداردسازی مخازن ساختمان جدید فیلمخانه ملی ایران، تاسیس رویداد‌های مهر سینمای ایران و جشنواره بین‌المللی فیلم حوا، برگزاری ۱۹ هفته فیلم ایران در ۱۹ کشور، صدور ۴۳۸ پروانه ساخت سینمایی و غیرسینمایی، تعامل و گفت‌وگوی فرهنگی با ۴۱۷ فیلمساز در مرحله پروانه ساخت،  صدور ۵۴ پروانه ساخت سینمایی برای کارگردان اولی‌ها و...

این بخشی از کارنامه سینمایی دولت سیزدهم در هزار روزی است که در راس کار بوده است. حالا می‌توان ادعا کرد اساسا امروز سینمایی وجود دارد که دولت چهاردهم درباره چگونگی راهبریش چاره اندیشی کند.  سینمایی که از این بحران‌ها و چالش‌ها عبور کرده است، منتظر تصمیمات دولت چهاردهم در مورد چگونگی راهبری‌اش است که این مستلزم همکاری همه خانواده سینما بدون استثنا و عاری از هرگونه رانت و لابی باشد.