آیا در ایران کسی از کودکی آرزو دارد شبیه حافظ و سعدی شود؟
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، علیمحمد مودب در نخستین روز از یازدهمین دوره آموزشی شعر آفتابگردانها با اشاره به شکلگیری و تداوم دوره آفتابگردانها، علیرغم کمتوجهی نهاد‌های فرهنگی اظهار کرد: ما گروهی کوچک در موسسه شهرستان ادب بودیم که با محوریت میلاد عرفانپور ایده شکلگیری آفتابگردانها کلید خورد و همه چهره‌های موثر شعر انقلاب به این کمک کردند که هویت علمی مجموعه شکل بگیرد و تمام این سال‌ها اغلب چهره‌های ارجمند شعر امروز در کلاس‌های آفتابگردانها همراه ما بودند و این مجموعه سرمای‌های است که به همت شاعران امروز ایران با خادمی دفتر شعر به همت میلاد عرفانپور، مبین اردستانی، وحید سمنانی، محمدحسین نجفی و... در حال حرکت است.
مدیرعامل موسسه شهرستان ادب ادامه داد: بسیاری از شاعران فعال در این دورهها عضو بودهاند، از خدماتش استفاده کردند و هویت ادبی آن‌ها از این دوره شکل گرفته است. برخی هیچ نسبتی با شعر نداشتهاند، اما با حضور در این دورهها، امروز از چهره‌های شناختهشده شعر امروز هستند. اما متاسفانه مجموعه‌های فرهنگی کشور اهمیت این دورهها را آنگونه که باید درک نکردند و چندسال است که برای برگزاری این دورهها در فشار هستیم.
مودب خاطرنشان کرد: شعر در دو حوزه با ملیت شکل میگیرد و محل برخورد‌های همه جریان‌های فکر و معنویت است. عاشورا پیش از هرچیز با شعر شناخته میشود و این شعر است که در تشیع به ما کمک کرده است. ایران دو خورشید چشمنواز اسلام و ملیت دارد و هردو را با شعر میشناسیم، چراکه جدیترین بروز اسلام شعر است و آنچه را ملیت را با آن میشناسیم شاهنامه فردوسی است.
مرگ شاعر سبقت گرفتن نام شاعر از اثر او است
مرتضی امیری اسفندقه در ادامه نخستیت روز از فعالیت این اردوی آموزشی بیان کرد: تمام هنر‌ها اصرار دارند که خالق آن هنر دیده شود، اما شعر علاقهمند نیست که شاعر دیده شود، چراکه کلام شاعر باید دیده شود نه خود او. اگر شاعر تصور کند که بازیگر و شومن است و باید دیده شود اشتباه کرده است، چه در هزاره اول، چه دوم و چه پس از آن. شاید روز به روز خودش گمنامتر شود، اما شعرش مطرحتر شود. اگر روزی چهره و نام شاعر از اثر او سبقت گرفت، کار او تمام است و باید فاتحه خود را بخواند.
وی با بیان اینکه در هزاره دوم شعر فارسی هستیم، افزود: در هزاره اول قالب‌هایی مانند شعر نیمایی وجود نداشته و باید به این توجه کنیم که اگر در آن دوره وجود داشت، شاعرانی مانند حافظ، رودکی و ناصرخسرو در قالب نیمایی چه شعر‌هایی منتشر میشد؟ در هزاره اول شعر فارسی با فضا‌های به ظاهر بسته شاعران بزرگ بسیاری داریم که باید حتما موسیقی کناری را رعایت میکردند و هزار سال است که آن شعر‌ها را میشنویم، اما آیا با سیستم جدید و آزادی بسیار در موسیقی کناری، بیرونی و معنوی میتوانیم مطمئن باشیم که شعر ما در هزار سال بعد شنیده میشود؟
اسفندقه تصریح کرد: در هزاره اول پیش از شاعرانی، چون رودکی، فرخی، شهید بلخی و ناصرخسرو شاعر بزرگی وجود نداشته است، اما حافظ پشت سر خود را خاقانی و انوری را دارد. آن‌ها که شاعران معلم خوبی پیش از خود نداشتند و یا کم داشتند، آثار بسیاری خوبی رقم زدند، با این حال ما چه خواهیم کرد؟
شعر فارسی در قرن چهاردهم هیچ چیز کمی از قرن‌های دیگر ندارد
محمدمهدی سیار نیز در بخش دیگری بیان کرد: دوره آفتابگردانها باز کردن دفتر تازه در شعر سرزمین شعر و کشف رگه‌های تازه از این طلای ناب است که به دست ما رسیده و پایانناپذیر است. شعر ایران مانند فوتبال برزیل است و تا میخواهیم به اسطور‌های عادت کنیم، برگ‌های تاز‌های رو میشود و شعر فارسی همیشه برگ‌های برنده تازه رو میکند.
وی افزود: در آغاز یک قرن هستیم و شاعران جوانی که امروز شروع به قلم زدن کردهاند شاعران قرن ۱۵ شما هستند و نام‌ها و شعرهایشان ثبت میشود. در قرن چهاردهم شعر فراز و نشیب‌های بینظیری را طی کرده داشته و معتقدم آنچه شعر فارسی در قرن چهاردهم عرضه کرده هیچ چیز کمی از قرن‌های دیگر ندارد. شاعران و قله‌هایی مانند سعدی و حافظ در جای خود، اما به عنوان مثال در قرن هشتم در کنار نام حافظ فقط نام کمالالدین اصفهانی، خواجو و عبید زاکانی است که مردم انس دائم نیز با آن‌ها ندارند و با این اوصاف شعر معاصر را با توجه به شروع و فعالیت در قالب‌های سپید و نو، موج ترانهسرایی و تصنیفسرایی، شعر آئینی تازه شیعی و شعر طنز دست کم بگیریم.
این شاعر و ترانهسرا تصریح کرد: در خیلی از عرصه‌ها و گونه‌های شعر، قرن چهاردهم قرن سربلندی است و اگر بخواهیم نامداران آن را نام ببریم به لیستی طولانی میرسیم
سیار با بیان اینکه امیدوارم این قرن، قرن آفتابگردانها باشد و شعر‌های بینظیر و خوب از شاعران عضو این دوره بشنویم، بیان کرد: شعر تازه شدن جهان، زبان و جان است و هرگز کهنگی نمیپذیرد. هر روز شعر، نوروز است و امروز نیز نوروز آفتابگردانهاست.
آفتابگردانها محیط بسیار سالمی دارد
ناصر فیض نیز در ادامه با اشاره به برگزاری این اردوی آموزشی گفت: آفتابگردانها محیط بسیار سلامتی دارد که شاید در بسیاری از اماکن دیگر اینگونه نباشد و خانواده‌ها با خیالی آسوده فرزندان خود را به اردو‌های آن میفرستند و به نظرم الگوی بسیار خوبی برای نهاد‌های فرهنگی است که این شیوه برگزاری را سرلوحه کار خود قرار دهند و از آن حمایت کنند. دوره‌های آفتابگردانها همانند دانشگاه است و به سهم خود خوشحالم که این دورهها همچنان پس از ده دوره هنوز ادامه دارد.
اگر تمام نیز دنیا برای شعرتان دست زدند، به آنچه نوشتهاید راضی نشوید
زهیر توکلی، شاعر آئینی و مدیر پایگاه نقد شعر نیز در ادامه تصریح کرد: آفتابگردانها را دوره اول آن به یاد دارم که که شرکتکنندگان آن دوره‌های ابتدایی دیگر امروز دارای جایگاه در شعر شدند، اما مشکلی که در میان شاعران جوان امروز وجود دارد این است که سقف پرواز خود را کوتاه میگیرند. در جلسات شعر و دورهمی تشویق میشوند و کسی نیست که آن‌ها را به صورت جدی نقد کند. از همه بدتر نیز لایک‌های فضای مجازی است.
وی افزود: مهمترین چیزی که شعر ما را فرو کاسته همین است که کسی نیست شعر ما را پاره کند و به سطل زباله بیندازد تا باعث رشد شود. در گذشته برخورد اساتید با شاعران اینگونه بود که از دل آن کسی مانند علی معلم دامغانی بیرون میآمد. این که برای یکدیگر دست بزنیم و فقط تشویق کنیم صحیح نیست.
این شاعر و منتقد ادبی خاطرنشان کرد: خواهشمندم سلیقه خود را ارتقاء دهید، به قله فکر کنید و اگر تمام دنیا برای شما ایستاده دست میزنند، به چیزی که نوشتهاید راضی نشوید و اگر روی ریلی افتادید که موفقیتآمیز بود، ورق را برگردانید؛ این کاری بوده که شاعران بزرگ میکردند و اتفاقات جدید رقم میزدند.
چه گفتن مهمتر است یا چگونه گفتن؟
محمدرضا اکرامیفر نیز در بخش دیگری گفت: دهانی که حرفی برای گفتن نداشته باشد، اما باز شود، به خمیازه منتهی خواهد شد و هرچقدر این دهان را بزک کنیم، خمیازه بزکشدهتری داریم. این را میگویم چراکه آنقدر ما را دچار چگونه گفتن کردهاند که از چه گفتن فراموش کردهایم. مدام به دنبال استفاده از آرایه‌های مختلف ادبی هستیم که چه شود؟!
وی افزود: حرف اگر صحیح باشد خودش میماند. بهترین شعر‌هایی که در ذهن میماند شعر‌های زیبا نیستند، بلکه شعر‌هایی هستند که دغدغه شما را بیان میکنند و حرف برای گفتن دارند. شعر کمک میکند حرف شکیل گفته شود و باید حرف خوب را به صورت خوب بیان کرد، نه اینکه حرف نامطلوب را به صورت خوب بیان کرد.
این شاعر عنوان کرد: به عنوان کسی که ۳۰ سال معلمی کردهام و به دانش آموزان و دانشجویان خود علاقهمند هستم میگویم که مطالعه کنید، مطالعه کنید و مطالعه کنید. سپس شعر بگویید. اگر چه گفتن را بیاموزیم، چگونه گفتن را هم خواهیم آموخت.
اکرامیفر خطاب به شاعران عضو دوره یازدهم آفتابگردانها گفت: وقتی کنار یکدیگر جمع میشوید همافزایی شکل میگیرد. قدر این را بدانید و هرکسی که شماست چیزی برای ارائه کردن دارد که شما آن را ندارید؛ بگردید و آن را پیدا کنید تا بتوانید خود را ارتقاء دهید.
آشنایی با آفتابگردان‌های جدید همانند لذت کشف در شعر، برای ما شیرین است
میلاد عرفانپور، مدیر دفتر شعر شهرستان ادب نیز نخستین روز از یازدهمین دوره آموزشی شعر آفتابگردانها گفت: دوره‌های آموزشی شعر جوان کشور از سال ۸۹ به همت شهرستان ادب آغاز شد و تا امروز که بیش از ۱۴ سال از آن میگذرد، ده دوره سالانه برگزار شده که در هر دوره ۱۱۰ نفر به مدت یکسال یا بیش ار یکسال در آن شرکت کردند و بیش از ۱۳۰۰ شاعر جوان این دورهها را طی کردهاند. بسیاری از شاعرانی که زمانی در این دورهها عضو بودند امروز در حوزه‌های مختلف منشا اثر هستند، کتاب منتشر کردند، جزو چهره‌های شاخص شهر، استان و کشور شدند. برکات بیشماری از ناحیه این دوره و زحماتی که اساتید در این سال‌ها به دوش کشیدند به عرصه فرهنگی و ادبی کشور رسیده که شرح آن در این مجال نمیگنجد.
وی افزود: از زحمات استاد علیمحمد مودب تشکر میکنم که اگر همت ایشان نبود موسسه شهرستان ادب شکل نمیگرفت و به طبع این دورهها نیز برگزار نمیشد. همچنین از استادان برجست‌های که به عنوان هیات علمی و مدرسان این دوره در همه این سال‌ها در کنار ما بودند باید تشکر کرد.
عرفان پور بیان کرد: در این ده دوره در ۱۳ سال گذشته برای ما که تمام اردو‌ها را درک کردیم، هر دوره آشنایی با استعداد‌های جدید بسیار شیرین بوده است. شبیه لذتی که شاعر از کشف یک مضمون و معنا در یک شعر نصیب او میشود و خدا را بابت این شیرینی و برکت شاکر هستیم.
وی اضافه کرد: موسسه فرهنگی شهرستان ادب بضاعت محدودی دارد و موسس‌های به نوعی مردمی است و هرمرتبه نهاد‌های مختلفی کمک میکنند تا این دورهها برگزار شود، چراکه دوره‌های آفتابگردانها انتفاعی نیست و شهری‌های از هیچکدام از اعضا دریافت نمیشود و با وجود تمام صرفهجویی‌هایی که انجام میدهیم، برگزاری چندین اردو و برنامه‌های مجازی دارای هزینه‌های بسیاری است و طبعا این حاصل نمیشد مگر با پایمردی نهاد‌های فرهنگی از جمله کسانی که در این دوره به ما کمک کردند که باید به اداره کل فرهنگ ارشاد اسلامی استان تهران، مجموعه سازمان فرهنگی شهرداری تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان و... اشاره کرد.
در پایان این روز، بیش از ۱۰۰ شاعر با حضور در نمایشگاه سرزمین تمدن‌های برج میلاد، به شعرخوانی در فضا‌های کشور‌های اسلامی پرداختند.