گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو به نقل از الجزیره: ایران برای نخستین بار از ناو هواپیمابر پهپادی خود به نام "شهید باقری" رونمایی کرده است. این اقدام به منظور رفع یکی از چالش‌های اصلی ایران در حملات پهپادی و موشکی به اهداف دوردست صورت گرفته است: فاصله طولانی و زمان پرواز که باعث افزایش احتمال رهگیری و کاهش اثربخشی حملات می‌شود.
به عنوان نمونه، در حمله گسترده پهپادی تهران به تل‌آویو در سیزدهم آوریل ۲۰۲۴، این مشکل به‌خوبی نمایان شد. در حالی که موشک‌های بالستیک می‌توانند فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری تهران تا تل‌آویو را در حدود ۱۲ دقیقه طی کنند و موشک‌های کروز بین یک تا دو ساعت نیاز دارند، پهپادها به بیش از ۹ ساعت برای رسیدن به اهداف خود نیاز دارند. این زمان طولانی به‌ویژه با توجه به کمک‌هایی که اسرائیل از ایالات متحده و کشورهای اروپایی و منطقه‌ای دریافت می‌کند، فرصت رهگیری این پهپادها را افزایش می‌دهد.
رونمایی از "شهید باقری"
ایران برای حل این مشکل، اولین ناو هواپیمابر پهپادی خود را به نام "شهید باقری" توسعه داده است. تصاویر منتشر شده از این ناو، تحولی جدید در توانمندی‌های نظامی ایران را نشان می‌دهد. این کشتی که حدود ۲۴۰ متر طول دارد، با افزودن سطح شیب‌دار پرواز و علائم هدایت برای فرود و برخاست پهپادها به یک ناو هواپیمابر تبدیل شده است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که مسئولیت این پروژه را بر عهده دارد، به‌جای ساخت یک ناو جدید از ابتدا، تصمیم گرفته تا یک کشتی تجاری حمل‌کننده کانتینر را به ناو پهپادی تبدیل کند. این تصمیم به دلیل بزرگی و سطح وسیع این کشتی اتخاذ شده و با هدف کاهش هزینه‌ها و سرعت بخشیدن به فرآیند عملیاتی‌سازی صورت گرفته است.
این ناو به افتخار حسن باقری، یکی از فرماندهان برجسته دوران جنگ ایران و عراق که در سال ۱۹۸۳ کشته شد، "شهید باقری" نام‌گذاری شده است. باقری به‌عنوان یکی از نمادهای انقلاب ایران شناخته می‌شود و از نظر رهبر انقلاب، آیت الله سید علی خامنه‌ای، به‌عنوان "معجزه انقلاب اسلامی" در زمینه‌های نظامی و اطلاعاتی شناخته شده است.
کاربردها و ویژگی‌های ناو هواپیمابر پهپادی
هنوز تعریف دقیق و جامعی از ناو هواپیمابر پهپادی وجود ندارد، چرا که این پروژه در مراحل اولیه توسعه قرار دارد و کشورهای مختلف نیز به دنبال توسعه آن هستند. به‌طور کلی، این ناو به‌عنوان سکوی متحرکی برای پهپادها عمل می‌کند و وظایفی همچون فرماندهی و کنترل، پرتاب و بازیابی پهپادها را بر عهده دارد. این کشتی‌ها احتمالاً مجهز به تکنولوژی‌های شناسایی و رصد، قابلیت‌های مقابله با زیردریایی‌ها و امکانات نگهداری و کنترل ناوگان پهپادها خواهند بود.
نوع پهپادهایی که می‌توانند روی "شهید باقری" عملیاتی شوند، هنوز به‌طور رسمی اعلام نشده است. اما به‌نظر می‌رسد سکوی پرواز منحنی این ناو برای پهپادهای با بال‌های ثابت طراحی شده که به روش "سرخوردن و پریدن" از سطح شیب‌دار پرواز می‌کنند. این روش به‌ویژه برای پرتاب هواپیماهای سنگین یا آن‌هایی که از باندهای کوتاه‌تر عمل می‌کنند، مفید است.
برآوردها حاکی از آن است که ناو "شهید باقری" می‌تواند پهپادهایی مانند شاهد-۱۲۹، یک پهپاد تک‌موتوره، میان‌برد و بلندمدت با قابلیت‌های رزمی و شناسایی که تا ۲۴ ساعت پرواز می‌کند، را به‌کار بگیرد. علاوه بر این، این ناو قابلیت حمل پهپادهای مهاجر-۶، فطرس، کمان-۱۲، و پهپادهای انتحاری شاهد-۱۳۶ را نیز دارد.
آینده ناوهای پهپادی ایران
انتظار می‌رود که ایران یک کشتی کانتینری دیگر را نیز به ناو پهپادی تبدیل کند که "شهید مهدوی" نام‌گذاری خواهد شد. در ماه مه ۲۰۲۳، دریادار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران، اعلام کرد که ایران برنامه دارد یک ناو هواپیمابر منحصر به فرد بسازد که توانایی حمل تعداد زیادی از موشک‌اندازها را دارد.
در اظهارات پیشین، تنگسیری توضیح داد که ناو "شهید مهدوی" به‌طور خاص با چهار موشک با برد ۷۵۰ و ۳۰۰ کیلومتر و سه فروند بالگرد تجهیز خواهد شد. همچنین، ناو "شهید باقری" قادر به حمل ۳۰ قایق گشتی سریع از نوع "عاشورا" خواهد بود.
با این حال، این نخستین بار نیست که ایران از کشتی‌های تجاری خارج از سرویس استفاده کرده و آن‌ها را به کشتی‌های جنگی دریایی تبدیل کرده است. در سال ۲۰۲۰، سپاه پاسداران یک کشتی تجاری را به یک کشتی جنگی چندمنظوره برای اهداف شناسایی، جنگی و لجستیکی تبدیل کرد که توان عملیاتی آن به دریای سرخ می‌رسید و آن را "شهید رودکی" نامید. این کشتی توانایی حمل بالگرد، پهپاد و قایق‌های تندرو مسلح کوچک را داشت که توسط سپاه پاسداران به‌طور مداوم برای نظارت در خلیج فارس استفاده می‌شدند.
در سال ۲۰۲۱، سپاه پاسداران ایران یک نفت‌کش به نام "مکران" را به ناو پهپادی رزمی تبدیل کرد که به مدت چهار ماه در اقیانوس اطلس و دریای بالتیک سفر کرد و ایران را در یک نمایش دریایی روسیه در کنار ناوچه "سهند" نمایندگی کرد. این کشتی در دسامبر ۲۰۲۲ در حال عبور از اقیانوس آرام دیده شد.
چرا ایران به ناو هواپیمابر پهپادی نیاز دارد؟
ایران به دلیل ویژگی‌های پهپادها، به‌شدت به آن‌ها اتکا دارد. پهپادها ابزاری مهم در جنگ نامتقارن با اسرائیل و ایالات متحده به‌شمار می‌آیند. این پهپادها نه‌تنها هزینه کمتری دارند، بلکه انعطاف‌پذیر و پویا هستند و می‌توانند با سناریوها و اهداف مختلف سازگار شوند. پهپادها قادر به انجام مأموریت‌های شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات از تحرکات نیروها، زیرساخت‌ها و اهداف احتمالی در زمان واقعی هستند. همچنین می‌توانند موشک‌ها یا بمب‌هایی را برای هدف قرار دادن نیروهای دشمن یا دارایی‌های باارزش آن‌ها حمل کنند و در سطح پیشرفته و با هزینه کمتر، حملات هوایی بسیار دقیقی انجام دهند.
پهپادها به ایران این امکان را می‌دهند که با خلق تاکتیک‌های نوآورانه، تأثیر بالایی در برخی نبردها ایجاد کند. این توانمندی، به‌ویژه در شرایطی که ایران در مواجهه با دشمنانی با قدرت نظامی بیشتر قرار دارد، به تهران فرصت بیشتری برای رقابت و مقاومت در برابر تهدیدات می‌دهد.
ناوهای هواپیمابر پهپادی می‌توانند قدرت عملیاتی ایران را در مناطق مختلف افزایش دهند و توانایی‌های نظامی این کشور را به‌طور قابل توجهی تقویت کنند.