پشت پرده دون پاشی سعودی‌ها برای مهران مدیری / از زرق و برق دریای سرخ تا یک فاجعه ایرانی!

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، ۳ فیلم ایرانی در جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان شرکت می کنند که در آن فیلم «ساعت ۶ صبح» به کارگردانی مهران مدیری در بخص اصلی فیلم و ۲ فیلم کوتاه «دریچه» ساخته علیرضا کاظمی پور و پانته آ مصلح محصول ایران و کانادا و «جهش» ساخته نگار حسن زاده در بخش مسابقه فیلم های کوتاه این جشنواره حضور دارند.

• بیشتر بخوانید: پول پاشی سعودی‌ها در سینما به مهران مدیری رسید

جشنواره بین‌المللی فیلم دریای سرخ یک رویداد سینمایی برای کشور عربستان است که در سال ۲۰۱۹ در جده، عربستان سعودی آغاز به کار کرد. این جشنواره تا کنون در 4 دوره برگزار شده و به نوعی جزو تورنومنت های نوپا در عربستان محسوب می شود و روند داستان‌نویسی و استعدادهای جدید ازعربستان سعودی، جهان عرب و دیگر کشورها را کشف می کند اما در نهایت هدف از برگزاری ای جشنواره ایجاد یک پایه محکم برای صنعت فیلم در عربستان سعودی است که به تنوع بخشیدن درآمد این کشور کمک می کند.

مهران مدیری از جشنواره فجر تا جشنواره دریای سرخ عربستان

در حالی که فیلم «ساعت ۶ صبح» از آثار ثبت نام شده برای چهل و دومین جشنواره فیلم بود به یک باره نامش از این جشنواره کنار گذاشته شد؛ دلیل حذف شدن نام این فیلم حاشیه هایی نیز به همراه داشت که از یک سو گفته می شود خود آقای مدیری به محض اطلاع از اینکه ممیزی هایی به این فیلم خورده است از حضور در این جشنواره انصراف داده و از سویی دیگر یک منبع مطلع این ادعا را رد کرد و گفت که اصلاحات وارده به فیلم مهران مدیری اعمال شده اما هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر پس از بازبینی این فیلم، آن را شایسته حضور در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر تشخیص نداده است. نکته جالب این است که هر 3 فیلم موجود برای خوش رقصی در جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان ، در هیچ یک از جشنواره های داخلی و ایرانی شرکت نکردند.

چه کسی در این جشنواره سود می کند؟

فیلم «ساعت ۶ صبح» محصول مشترک ایران و عربستان است! موضوع از همان ابتدا چالش بر انگیز است ، اینکه چطور می شود مهران مدیری با این سبقه باورنکردنی حاضر به اشتراک تولیدات خود با عربستان شود؟! و در اصل چه کسی از این ماجرا سود می برد؟! عربستان صعودی که در حال پیشرفت در حوزه فیلم است و یا مهران مدیری که جزو گران ترین بازیگران و کارگردانان ایرانی است؟!

هر کدام از دو سر این ماجرا هم سود ببرد در این میان ضرر هایی گریبان فرهنگ و سینمای این مرز و بوم را می گیرد که باورکردنی نیست. در همین روز های " مهران مدیری به استقبال عربستان سعودی می رود"  تیتر بسیاری از رسانه هاست ، کم کم بزرگ نمایی از عربستان و صنعت فیلم سازی اش ورد زبان ها می شود. دود برجسته سازی هنر ایرانی در جشنواره عربستان سعودی که از حق هم نگذریم اصالت و حرفه ی چندانی هم در این حوزه ندارند تنها در چشم مردم می رود.

عربستان با به راه انداختن این جشنواره تلاش کرد تغییری بزرگ و محسوس در جامعه بسته‌ای که تا شش سال پیش سالن سینما نداشت و حالا صاحب ششصد سالن سینماست  ایجاد کند و حال به داشتن بزرگ‌ترین جشنواره سینمایی خاورمیانه و بزرگ‌ترین بازار فیلم این منطقه می‌نازد!

مهران مدیری که جزو افتخارآفرین های ایرانی در حوزه فیلم و سریال است و اخیرا نیز در پلتفرم های شبکه نمایش حضور داشته  نظر برخی از مخاطبان را هم معطوف به خود کرده این بار در جشنواره نوپا و تازه تاسیس عربستانی شرکت کند ، درست با همان فیلمی که به هر دلیلی از جشنواره چهل و دو ساله ایرانی جا مانده است!

سابقه ایران در جشنواره دریای سرخ و یک نگرانی

شاید هم سرمایه گذاری چشمگیر و انبوه عربستان سعودی باعث شده است که همین کشوری که بوی از ازش هنر و فرهنگ نبرده است بتواند آثاری ایرانی را در کشور خود تبلیغ کند در اصل کشور خود را با این آثار تبلیغ کند! در طی این 3 سالی که از جشنواره دریای سرخ عربستان گذشت فیلم های ایرانی دیگری نیز شرکت کردند و حتی موفق به برنده شدن در این جشنواره هم شدند مانند فیلم کوتاه «چمدان» ساخته سامان حسین پور و آکو زند کریمی که جایزه بهترین فیلم کوتاه  این جشنواره را از آن خود کرد؛ حالا یک فیلم در بخش اصلی و 2 فیلم ایرانی دیگر در بخش فیلم کوتاه این جشنواره شرکت کردند.

 کمی دقیق تر که نگاه بیاندازیم  حضور فیلم های ایرانی در این جشنواره سال به سال از لحاظ کیفیت و تعداد در حال افزایش است، همکاری ایران و عربستان در فیلم ها هم دردی به درد های قبلی می افزاید ، ادامه همین روند برای فیلم سازی ما انگیزه ساخت فیلم برای این جشنواره عربی را به همراه دارد نه انگیزه ای برای افزایش کیفیت و تعداد آثار در جشنواره های ایرانی و این تازه شروع تضعیف فرهنگ و هنر ایرانی است!

سیاست سانسور صفر در عربستان با اخطار های نقض حقوق بشر

جشنواره بین المللی و پر زرق و برق دریای سرخ عربستان با حضور انبوهی از بازیگران و کارگردانان سرشناس جهان پهن کرده است و نوید یک رویداد بدون سانسور را با نمایش فیلم‌هایی با محوریت اقلیت‌های جنسی داده، مضامینی که در عربستان جرم محسوب می‌شوند!  همین موضوع منتقدانی هم در پی داشته است! روزنامه گاردین در دومین سال شکل گیری این جشنواره واکنش تندی به روند عجیب و بدون سانسور آن داشت.

عصبانیت روزنامه گاردین

روزنامه گاردین در بخش کوتاهی از گزارش انتقادی خود نوشت: سازمان‌دهندگان می‌گویند اتهام‌زنی به رویداد دریای سرخ «ابزار شهرت‌شویی» برای ریاض است که بوی نفاق غربی را می‌دهد.

تنها  4 سال پس از آن که رژیم تندروی سعودی ممنوعیت ۳۵ ساله سینماها را لغو کرده، جشنواره بین‌المللی فیلم دریای سرخ  کلد خورد و مهمانان سرشناس بین المللی و هالیوودی در این جشنواره حاضر شدند و در حالی مشغول به ریخت و پاش است که با اتهاماتی نیز رو به رو شده است، از جمله این که دولت عربستان سعودی در حال سوء استفاده از فرهنگ برای سرپوش گذاشتن بر کارنامه ضعیف خود در زمینه حقوق بشر است.

همان کشوری که تا چندی پیش علارغم اصلاحات قوانین مختلف اجتماعی باز هم به رویه خود ادامه می داد و سعی در سرکوب مخالفان سیاسی داخلی خود را داشت ، درست همان کشوری که تا همین چند سال پیش بانوانش اجازه رانندگی نداشتند و این موضوع باعث واکنش سازمان حقوق بشر هم شده بود ، جشنواره ای با عنوان سانسور صفر راه انداخته است که در آن حاضر به هر نوع اثری با هر محتوای سخیف یا قدرتمندی هست!

برخی از فیلم هایی که تا کنون در این 3 دوره از جشنواره اکران شد جزو موارد فاجعه بار تولیدانی و محتوایی بودند ، برای مثال فیلم هایی به ترویج همجنسگرایی و  مسائل جنسی  می پرداختند و این در حالی بود که هتل ریتز کارلتون در جده به طور موقت از اقدامات همجنس‌گرا هراسی عربستان سعودی معاف شده بود.

«خفتان آبی» یکی از فیلم‌های جشنواره است که داستان یک خیاط مراکشی همجنس‌گرا را روایت می‌کند. وب سایت جشنواره از این فیلم به کارگردانی «مریم توزانی» به خاطر پرداختن به این موضوع پیچیده با حساسیت و شجاعت و نشان دادن راهی در جامعه که در آن سنت و تساهل می توانند در کنار هم شکوفا شوند»، تمجید کرده است.

در آخر

حضور فیلم «ساعت ۶ صبح» مهران مدیری در جشنواره دریای سرخ عربستان، به رغم زرق و برق و وعده‌های بدون سانسور، نشان‌دهنده یک پارادوکس عمیق در صنعت سینما و فرهنگ ایران است. این رویداد نه تنها فرصتی برای نمایش هنر ایرانی نیست، بلکه به ابزاری برای تبلیغ و شستشوی شهرت عربستان تبدیل شده است. در حالی که سرمایه‌گذاری‌های کلان عربستان در صنعت فیلم می‌تواند به رشد این صنعت کمک کند، اما این روند به تضعیف هویت فرهنگی و سینمایی ایران می‌انجامد. 

خبرنگار مهلا رنجبران