سینمای مادرانه صبر و مقاومت با نقش های ماندگار مادران شهید

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در دل هر جنگ و نبردی، داستان‌هایی نهفته است که فراتر از میدان‌های جنگ به قلب خانواده‌ها و جامعه‌ها نفوذ می‌کند. یکی از عمیق‌ترین و پر احساس‌ترین این داستان‌ها، قصه مادران شهید است. مادرانی که با صبر و تحمل بی‌نظیر خود، بار سنگین فراق را بر دوش می‌کشند و در میانه درد و اندوه، عشق را زنده نگه می‌دارند.

نقش پر رنگ این مادران در فیلم ها و سریال های شاهکار هایی ماندگار خلق کرده که نقش پر رنگ خود را بر جامعه به جای گذاشته است. نقش مادر شهید در سینما، نه تنها به عنوان یک شخصیت داستانی، بلکه نماد عشق و فداکاری، صبر و ایمانی است که جامعه نیازمند تأثیر عمیق آن برای به یادآوردن الگو های جاودانش چون حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.

سینما و تلویزیون با خلق نقش های ماندگاری از این مادران به رسم تاریخ نقش ماندگاری دادند که هر کدام از این سکانس ها جزو ماندگار ترین سکانس های فیلم ها و سریال هایشان شدند.

مریلا زارعی (شیار ۱۴۳)

زارعی بارها برای ایفای نقش های مختلف نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شده و برای آثار مختلفی همچون سربازان جمعه و زیر سقف دودی سیمرغ را به خانه برده اما یکی از به یادماندنی ترین نقش‌های وی در سینما به بازی نقش الفت در فیلم سینمایی شیار صد و چهل و سه باز می گردد.

زارعی بازی در فیلم نرگس آبیار را تجربه ای متفاوت خواند و گفت: دارایی الفت در "شیار ۱۴۳" دم دست نبود که به راحتی آن را به دست آورم؛ بنابراین من بیش از آن که با مادران شهدا صحبت کنم، ذهن و روح و روان خود را بیدار کردم. زیرا حوزه دفاع مقدس را حوزه‌ای شهودی می‌دانم. ایمان داشتم برای بازی این نقش باید از تجربه ۱۸ سال بازیگری ام استفاده کنم. از این رو طبق عادت همیشگی ام برای بازی در هر نقشی یک موسیقی در ذهنم نقش گرفت. اما هر آنچه موسیقی در ذهنم داشتم، مرور کردم و دیدم به الفت نمی‌خورد. من الفت را در سجاده نماز پیدا کردم. به نظرم حق مطلب درباره فیلم «شیار ۱۴۳» ادا نشده است و تحلیل فنی و تکنیکی درباره این اثر چندان خیلی درست نیست.

مستندی درباره یک شهید دیدم که بعد از ۱۵ سال پیکر او را در حالی که سالم بود، به خانواده اش باز می‌گرداند. خانواده اش می‌گفتند او در مجالس عزاداری امام حسین (ع) اشک می‌ریخت و آن را به صورتش می‌زد من این احوال را باور دارم و نقش الفت حاصل این باور من است. متاسفانه از این جنس اتفاقات پیرامون ما زیاد می‌افتد؛ اما در سینما به تصویر کشیده نمی‌شود. یکی از سینماگران می‌گفت: باعث تاسف است که زیباترین وضوی سینما را آنتونی کوئین در عمر مختار گرفته است. در حالی که ما در جامعه‌ای شیعی زندگی می‌کنیم.

ثریا قاسمی (ویلایی‌ها)

ثریا قاسمی در سینما و تلویزیون مادران بسیاری را به تصویر کشیده است اما ایفای نقش مادر شهید در فیلم ویلایی ها ساخته منیر قیدی از جمله به یادماندنی‌ترین نقش‌های وی است که برایش سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را نیز به همراه آورده است.

قاسمی درباره بازی در این فیلم گفته است: بازی در فیلم "ویلایی‌ها" برایم یادآور روز‌های سخت دفاع مقدس و انتظار کشیدن‌های خانواده‌های رزمندگان، برای آنکه آیا فرزندشان را باری دیگر می‌بینند یا خیر بود. درس‌های بسیاری از بازی در این فیلم گرفتم.

بازی کردن در چنین نقشی بسیار غمگینانه است؛ برای یک مادر بسیار سخت است که از سرنوشت فرزند خود خبر نداشته باشد و زمانی هم که او را می‌بیند، به این فکر می‌کند که آیا یک بار دیگر فرزندشان را می‌بیند. برایم افتخار بود که نقش یک مادر رزمنده را ایفا کردم.

بسیار بازی در این ژانر فیلم‌ها را دوست دارم و حتماً اگر پیشنهاد دیگر در عرصه دفاع مقدس به من داده شود، آن را قبول خواهم کرد.

شبنم مقدمی (شبی که ماه کامل شد)

شبنم مقدمی در فیلم شبی که ماه کامل شد در نقش اعظم حسنیدوست نقش آفرینی می کند؛ مادری که پس از موافقت دخترش برای ازدواج با برادر عبدالمالک ریگی بدون اینکه از فعالیت های تروریستی داماد و برادرانش آگاه باشد با این ازدواج موافقت می کند.

سکانس جگرسوزی از او که هنگام دیدن لحظه شهادت پسرش رقم زد تاثیری عمیق و وصف نشدنی را از خود به جای گذاشت.

شیرین یزدان بخش (بوسیدن روی ماه)

یزدان بخش شاید خیلی دیر به سینمای ایران وارد شده اما همواره از خود نقش‌های به یادماندنی را از خود به یادگار گذاشته است. یکی از مهمترین و بهترین نقش‌های یزدان بخش بدون شک بازی در نقش ماد شهید در فیلم بوسیدن روی ماه است که برای وی نامزدی سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را نیز به همراه داشت.

یزدان بخش درباره بازی در فیلم بوسیدن روی ماه گفته است: حس عجیبی بود که قابل وصف نیست. در معراج شهدا حالم عادی نبود، بازی نمی‌کردم. خودم را به جای آن مادر‌ها قرار دادم. الان هم به آن زمان فکر می‌کنم می‌بینیم اصلا در آن اتاق بازی نکردم. یک حال عجیبی بود.

مادر شهید، مادر شهید است، چه یک سال از جنگ گذشته باشد و چه سال‌های دور. بالاخره هر زمان که درد دل کنند و خاطرات خود را مرور کنند، باز هم به یاد فرزندان‌شان صحبت می‌کنند و به یاد می‌آورند زحمات و خاطراتی که از فرزندان شهیدشان دارند. هر قدر انسان پیرتر شود احساساتش جوان‌تر خواهد شد. داغ شهید هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود.

آهو خردمند (مهمان داریم)

یکی دیگر از نقش مادران شهید که طی سالهای گذشته بازخورد خوبی را از آن خود کرده بازی آهو خردمند در نقش یک مادر شهید در فیلم مهمان داریم به کارگردانی محمد مهدی عسکرپور بود.

خرمند درباره بازی در این فیلم سینمایی گفته است: شخصیتی که من در این فیلم بازی کردم علاوه بر همه اشتراکاتی که میان مادران ایرانی وجود دارد دربرگیرنده صبوری این مادر برای دوری از ۳ فرزند شهیدش نیز بود و این مسئله شخصیت این مادر را از تمامی نقش های مشابه متمایز می کرد.

آفرین عبیسی (خانم سادات)

آفرین عبیسی در این فیلم در مقابل امین زندگانی بازیگر نقش شهید محسن حاجی حسنی کارگر به عنوان مادر وی به ایفای این نقش می‌پردازد. "خانم سادات" عنوان فیلم سینمایی زندگینامه شهید حاجی‌حسنی‌کارگر است که به کارگردانی و تهیه کنندگی مریم ابراهیم‌وند و نویسندگی علی اکبر محلوجیان در حال ساخت است و با برداشتی آزاد به تصویرسازی شخصیت این شهید می‌پردازد.

شهید "محسن حاجی‌حسنی‌کارگر" قاری بین‌المللی و نفر اول مسابقات قرآن کریم در مالزی، دوم مهرماه سال جاری همزمان با ادای مراسم رمی جمرات در منطقه منا به همراه جمع کثیری از حجاج کشورمان دعوت حق را لبیک گفت.

ژیلا سهرابی (پرده‌نشین) 

در سریال پرده‌نشین بهروز شعیبی، نجمه همسر حاج آقا شهیدی، روحانی معتمد شهر است؛ مادر شهیدی مفقودالاثر. خبر شهادت پسرش در بدترین زمان ممکن به او می‌رسد. پسر دیگرش (محمدحسین) بر اثر توطئه‌ای بی‌گناه در زندان است و همسرش تحت فشار‌ها و هجمه‌هایی خردکننده. نجمه نمی‌داند کدامین غم را بر شانه‌های نحیفش بکشد؛ داغ تازه شده پسر، قصه عاقبت آن یکی یا همسری که آبرویش در خطر است.

نقطه تمایز نجمه با سایر مادران شهیدی که در فیلم‌ها و سریال‌ها  دیده‌ایم، توجه ویژه او به همسرش و نگرانی از بابت حالش است. او فقط یک مادر داغدار نیست بلکه زنی است که تلاش دارد کانون خانواده‌اش را حفظ کند. نجمه حتی نگران حال حاج آقا شهیدی هم است که خبر پیدا شدن پیکر پسر بزرگش را برای او آورده‌اند. نجمه مقاوم است؛ محکم و استوار، حتی مویه‌هایش هم آرام است. او با خدا معامله کرده است. حساب و کتابی با این دنیا ندارد. نویسندگان پرده‌نشین برخلاف اغلب سریال‌های تلویزیونی توانسته‌اند شمایلی درست و مقرون به واقعیت را از مادر یک شهید طراحی کنند. ژیلا سهرابی هم به خوبی به کاراکتر نجمه جان داده است. سهرابی همان بازیگری است که دهه ۶۰ نقش عزت‌الدوله، همسر میرزاتقی خان فراهانی را در سریال امیرکبیر بازی می‌کرد؛ بازیگری گزیده‌کار و سختگیر.

خبرنگار مهلا رنجبران