درخواست اخراج ایلان ماسک از دانشگاه سلطنتی بریتانیا به دلیل اظهارات تحریک‌آمیز

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ دانشگاه سلطنتی بریتانیا (Royal Society)، یکی از معتبرترین نهادهای علمی جهان با ۳۶۵ سال سابقه، با بحرانی جدی درباره نقش خود و اختلافات میان اعضایش مواجه شده است. این بحران به دلیل اقدامات ایلان ماسک، مالک شرکت‌های تسلا، اسپیس‌ایکس، ایکس و ایکس‌ای‌آی و از متحدان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکا شکل گرفته است.

این دانشگاه علمی از زمان تأسیس، میزبان چهره‌های برجسته‌ای همچون اسحاق نیوتن، چارلز داروین و دوروتی هاجکین بوده است. ماسک در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان یکی از اعضای این انجمن انتخاب شد، اما اکنون برخی دانشمندان عضو دانشگاه سلطنتی، خواستار تحقیق درباره رفتار و اقدامات او هستند، زیرا معتقدند که این رفتارها موجب تضعیف اعتماد عمومی به جامعه علمی شده است.

جلسه اضطراری دانشگاه سلطنتی بریتانیا درباره ماسک

هیئت مدیره جامعه سلطنتی روز دوشنبه گذشته جلسه‌ای اضطراری تشکیل داد. در این جلسه، منتقدان ماسک را به نقض اصول جامعه علمی متهم کردند. آن‌ها به اظهارات تحریک‌آمیز او درباره سیاستمداران بریتانیایی، درخواستش برای تحت پیگرد قرار دادن دکتر آنتونی فائوچی (دانشمند برجسته آمریکایی) و نقشش در کاهش بودجه تحقیقات علمی از طریق همکاری با اداره کارایی دولت آمریکا (Doge) و سایر نهادها اشاره کردند.

برخی از اعضا حتی خواستار اخراج ماسک از این انجمن شدند. جفری هینتون، پیشگام هوش مصنوعی و برنده جایزه نوبل، روز ۲ مارس در پلتفرم ایکس (متعلق به ماسک) نوشت:«من معتقدم که باید ایلان ماسک را از دانشگاه سلطنتی بریتانیا اخراج کرد، نه به دلیل ترویج تئوری‌های توطئه یا ادای سلام نازی، بلکه به خاطر آسیب عظیمی که به نهادهای علمی ایالات متحده وارد کرده است. حالا ببینیم که آیا او واقعاً به آزادی بیان معتقد است یا نه!»

ماسک در پاسخ به این اظهارات، در همان پلتفرم نوشت:«فقط احمق‌های ترسو و بی‌اعتماد به خود، به جوایز و عضویت‌ها اهمیت می‌دهند. تاریخ، همیشه و برای همیشه، قاضی واقعی است. نظرات شما نادانانه، سنگدلانه و دروغین است. با این حال، بگویید چه اقداماتی باید اصلاح شود؟ من اشتباهاتی مرتکب می‌شوم، اما تمام تلاشم را برای اصلاح سریع آن‌ها انجام می‌دهم.»

بلاتکلیفی دانشگاه سلطنتی در قبال ماسک

دانشگاه سلطنتی هنوز هیچ واکنشی رسمی به این بحران نشان نداده است. با اینکه بیش از ۳۵۰۰ دانشمند یک نامه سرگشاده در این زمینه امضا کرده‌اند و چندین عضو و سردبیر مجلات علمی از سمت خود استعفا داده‌اند، اما این نهاد همچنان سکوت اختیار کرده است.

روزنامه گاردین گزارش داد که دانشگاه سلطنتی قصد دارد نامه‌ای به ماسک ارسال کند، اما هنوز مشخص نیست که محتوای این نامه چه خواهد بود. تاکنون، هیچ تحقیق یا اقدام رسمی علیه ماسک انجام نشده است.

این اولین باری نیست که جامعه علمی درباره عضویت ماسک در این نهاد دچار اختلاف می‌شود. حتی زمان انتخاب او نیز برخی مخالف بودند، اما به دلیل دستاوردهایش در حوزه سفرهای فضایی و حمل‌ونقل الکتریکی پایدار، او به عضویت جامعه سلطنتی درآمد.

نقض قوانین دانشگاه سلطنتی

یکی از موضوعات اصلی اختلاف در دانشگاه سلطنتی این است که آیا ماسک قوانین رفتاری این نهاد را نقض کرده است یا خیر. بر اساس این قوانین، اعضا نباید «با رفتار یا کوتاهی در عمل، به مأموریت دانشگاه سلطنتی لطمه بزنند یا به اعتبار آن آسیب برسانند.»

استیون کری، استاد افتخاری زیست‌شناسی ساختاری در کالج سلطنتی لندن، نویسنده اصلی نامه سرگشاده علیه ماسک است. او در گفتگو با گاردین گفت:«من تاکنون هیچ فردی را ندیده‌ام که استدلالی روشن در دفاع از ماسک ارائه دهد که نشان دهد او قوانین را نقض نکرده است.»

از سوی دیگر، برخی از اعضای دانشگاه سلطنتی، مجازات ماسک را نوعی برخورد سیاسی می‌دانند. به گفته آن‌ها، اخراج ماسک ممکن است به اعتماد عمومی به علم لطمه بزند.

دوروتی بیشاپ، استاد برجسته در حوزه اختلالات ارتباطی کودکان، یکی از افرادی است که از سال ۲۰۲۴ نگرانی‌هایش را درباره رفتار ماسک مطرح کرده است. اما پس از بررسی‌های حقوقی، وکلای جامعه سلطنتی اعلام کردند که ماسک قوانین را نقض نکرده است. در واکنش به این تصمیم، او تحقیقات بیشتری درباره تخلفات ماسک آغاز کرد، اما در نهایت، در نوامبر ۲۰۲۴ از عضویت در جامعه سلطنتی استعفا داد.

پس از او، در فوریه ۲۰۲۵، اندرو میلر (استاد برجسته دیگری) و در مارس ۲۰۲۵، کیت ییتس (سردبیر مجله Open Science وابسته به دانشگاه سلطنتی) نیز استعفا دادند.

آیا اخراج ماسک امکان‌پذیر است؟

بر اساس اسناد دانشگاه سلطنتی، اگر تحقیق درباره سوءرفتار ماسک به نتیجه برسد، مسئله به کمیته رفتار حرفه‌ای ارجاع داده خواهد شد. این کمیته می‌تواند جلسه استماع برگزار کند و در صورت تأیید تخلفات، اقدامات تنبیهی از جمله اخراج را اجرا کند. اما هیچ عضوی در ۱۵۰ سال گذشته از این جامعه اخراج نشده است.

تنها یکی از موارد تاریخی اخراج، مربوط به رودولف اریش راسپه، دانشمند و نویسنده آلمانی است که در سال ۱۷۷۵ به دلیل «کلاهبرداری‌های متعدد و نقض شدید اعتماد» از جامعه سلطنتی اخراج شد.

اگر ماسک از این نهاد اخراج شود، ممکن است دانشگاه سلطنتی با بحران جدیدی مواجه شود، چرا که او تنها عضو بحث‌برانگیز این نهاد نیست.

سر آدریان اسمیت، رئیس دانشگاه سلطنتی، در جلسه اخیر گفت:«هدف ما پیشبرد علم از طریق بحث‌های علمی منطقی و دقیق است. اگر ما درباره دیدگاه‌های سیاسی یا وابستگی‌های اعضایمان قضاوت کنیم، در مسیری دشوار قرار خواهیم گرفت.»

پیامدهای احتمالی اخراج ماسک

برخی دانشمندان معتقدند که هرگونه تصمیم درباره ماسک، نباید بر اساس ملاحظات سیاسی باشد. فیونا فاکس، عضو جامعه سلطنتی و مدیر اجرایی مرکز رسانه‌ای علمی، هشدار داد:«مردم به دانشمندان بیش از سیاستمداران اعتماد دارند، زیرا فکر می‌کنند آن‌ها بی‌طرف و مبتنی بر شواهد هستند. اگر دانشمندان از مسیر علمی خارج شوند و به مدافعان سیاست‌های خاص تبدیل شوند، این اعتماد را از دست خواهند داد. من نگرانم که اخراج ماسک، اقدامی سیاسی تلقی شود.»

در حال حاضر، دانشگاه سلطنتی همچنان بر سری بودن رسیدگی به این پرونده تأکید دارد. اما برخی از اعضا معتقدند که این نهاد باید حداقل یک بیانیه رسمی در محکومیت حملات ماسک به علم صادر کند، حتی اگر تصمیمی برای اخراج او نداشته باشد.