سند تحول بنیادین پلی به سوی آینده یا چالشی ناشناخته!
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-محمد جوادزاده؛ نظام آموزشی در دنیای امروز نقش کلیدی در توسعه و پیشرفت جوامع ایفا می‌کند. این نظام تربیت نیروی انسانی کارآمد را به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف خود در نظر دارد و به همین دلیل، به عنوان محرکه نوآوری شناخته می‌شود. در ایران اسلامی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با هدف ایجاد تغییرات اساسی در نظام آموزشی کشور تدوین شده‌است، اما با وجود گذشت چندین سال از تهیه و تصویب این سند همچنان برای بسیاری از افراد مفهومی غریب و ناآشناست.
اهداف بلندپروازانه، اما ارزشمند
تحول بنیادین برنامه جامع و بلند مدت است که شرایط موجود دستگاه تعلیم و تربیت را در نظر گرفته و اهدافی، چون ارتقای کیفیت آموزش، عدالت آموزشی، تقویت تربیت دینی و اخلاقی، ارتقا جایگاه معلم و توسعه منابع انسانی را دنبال می‌کند. این سند که بر پایه اصول اسلامی-ایرانی تدوین شده است در تلاش است با تغییر رویکرد از آموزش سنتی به یادگیری فعال و مشارکتی به ایجاد تعامل موثق‌تر بین مدرسه و جامعه، دانش آموزان را برای حل مسئله و یادگیری مستقل آماده کند.
چالش‌های جدی در اجرای سند تحول
۱. عدم هماهنگی میان نهاد‌های مرتبط
اجرای سند تحول بنیادین با چالش‌های جدی روبروست. نبود هماهنگی کافی میان نهاد‌های مسئول، عدم وجود برنامه زمانبندی دقیق و نظارت موثر از جمله موانع تحقق اهداف این سند است. برای مثال در حوزه توسعه حرفه‌ای معلمان اگرچه برنامه‌هایی برای افزایش مهارت‌های آنها ارائه شده است، اما به دلیل کمبود منابعی که نشأت گرفته از همان عدم نگاه درست به دستگاه تعلیم و تربیت است این برنامه‌ها به هیچ وجه نتیجه مطلوبی نداشتند.
۲. عدم انطباق با تحولات فناوری
عدم تطابق برنامه‌های صنعت تحول با سرعت تحولات فناوری و نیاز‌های عصر دیجیتال یکی دیگر چالش‌های اصلی است. نگرش سنتی به آموزش و عدم بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، مانع دستیابی به اهداف تعیین شده در سند تحول شده است. همچنین نبود آگاهی کافی در میان معلمان، دانش آموزان و والدین درباره این سند اجرای آن را با کندی همراه کرده است.
۳. مقاومت در برابر تغییر و کمبود منابع
سوم، مقاومت برخی نهاد‌ها و افراد در برابر تغییر و تمایل به روش‌های سنتی آموزشی یکدیگر از موانع پیش روست. تغییر رویکرد به روش‌های جدید برای بسیاری از معلمان و مدیران دشوار است چرا که با شیوه‌های سنتی آشنایی بیشتری دارند و قطعاً یادگیری‌های روش‌ها و فنون آموزشی و پرورشی جدید نیازمند مطالعه و پژوهش می‌باشد که متاسفانه به خاطر عدم تامین مباحث مالی و معیشتی معلمان این مورد کاملاً به فراموشی سپرده شده است. از طرف اولیا دانش آموزان نیز تمایل چندانی به این نوع تغییرات ندارد چرا که این تغییرات مستلزم پشتیبانی همه جانبه آنهاست که به علل مختلف این امکان نیز از آن سلب گردیده است. راهکار‌هایی برای غلبه بر چالش‌ها برای رفع این موانع نقشه راه اجرایی برای سند می‌تواند نقطه شروع خوبی باشد تا با مشخص کردن تکلیف ارگان‌ها و نهاد‌های مختلف و نظارت بر حسن اجرای آنها بتوان با تخصیص منابع مالی و انسانی کافی توانمندسازی معلمان در استفاده از فناوری‌های نوین و آگاهی بخشی به ذینفع آن کار را پیش برد.
نگاهی به آینده سند تحول بنیادین
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با وجود اهداف بلند پروازانه و ارزشمند خود همچنان راه بسیار طولانی برای تحقق دارد. تلاش جمعی نهاد‌های مرتبط، نگرش به تعلیم و تربیت و نگاه سرمایه گذاری به این حوزه می‌تواند این سند را به ابزاری کارآمد برای پیشرفت کشور تبدیل کند. امید است با همت مسئولان و متخصصان سند تحول دیگر لقلقه زبان نباشد و نقش موثری در آینده نظام آموزش ایفا کند رهبر انقلاب بار‌ها تاکید کردند آموزش و پرورش، سنگ بنای پیشرفت کشور است و تحول در این عرصه ضامن دستیابی به تمدن نوین اسلامی خواهد بود.
*انتشار یادداشت‌ها به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.