انتشار مثنوی مولوی به تصحیح محمدعلی موحد در قالبی نو

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نشر هرمس چاپ اول کتاب «مثنوی معنوی (شش جلدی)» به تصحیح استاد محمدعلی موحد را منتشر کرد و در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. این مجموعه که با کاغذ بالک منتشر شده، جهت تسهیل مخاطبان در قطع جیبی عرضه شده است.

در معرفی این اثر آمده است: از ابتدای انتشار مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به تصحیح استاد محمدعلی موحد یکی از دغدغه‌های مصحح ارجمند و نشر هرمس انتشار نسخه‌ای بود که مخاطبان به راحتی بتوانند همراه خود داشته باشند؛ نسخه‌ای که در ابعادْ کوچک‌تر و برای خواندن در موقعیت‌های گوناگون مناسب‌تر و از نظر قیمت کمی ارزان‌تر باشد و بتواند مورد استفادۀ عموم دوستداران مثنوی قرار بگیرد.

آنچه اکنون منتشر شده، نسخۀ همراه مثنوی معنوی است؛ نسخه‌ای که هر دفتر از مثنوی شریف در یک جلد، در قطع جیبی، سامان یافته است. پاورقی‌ها و دگرسانی‌ها و مقدمۀ مفصل استاد موحد که بیشتر مورد استفادۀ پژوهشگران است در این نسخه حذف شده.

مبنای استاد محمدعلی موحد در تصحیح مثنوی معنوی ۱۱ نسخه بوده که بیشتر آنها متعلق به نخستین سال‌های پس از وفات مولوی است و از نظر صحت و اتقان دقیق‌ترین تصحیحی است که تاکنون انجام شده و کمترین میزان تصرف‌ها در آن صورت گرفته است.

موحد در مقدمه تصحیح خود که پیش‌تر از سوی هرمس در دو جلد منتشر شده، شیوه کار خود را اینطور توضیح داده است: مدار کار ما در این تصحیح بر نسخه‌هایی بوده که در ۱۵ سال اول بعد از وفات مولانا نوشته شده است. مجموعاً هشت نسخه از این دوران در دست داریم که پنج‌تای آنها مورخ است و سه‌تای دیگر غیر مورخ.... علاوه بر این هشت نسخه که شش‌تای آنها تک‌دفتر و دوتای آنها مشتمل بر هر شش دفتر مثنوی است، یک نسخه کامل دیگر از مثنوی داریم که تاریخ کتابت آن ۶۶۸ قید شده است، ولی می‌دانیم که آن تاریخ مخدوش است. کاتب آن در اواسط قرن هشتم می‌زیسته و احتمالاً نسخه خود را نه در ۶۶۸، بلکه در ۷۶۸ کتاب کرده است. این نسخه، به رغم اشکالی که در تاریخ آن وجود دارد، به لحاظ وثاقت و اعتبار متن بلافاصله پس از آن هشت نسخه مذکور در بالا قرار دارد و ما این ۹ نسخه را با دقت تمام، بیت به بیت و حرف به حرف مکرر خوانده موارد اختلاف آنها را یادداشت کردیم.

وی همچنین در ادامه کار، از دو نسخه دیگر که متعلق به ۱۵ سال دوم بعد از وفات مولانا در است، نیز استفاده کرده که یکی از این نسخه‌ها در سال ۷۰۱ نوشته شده و دیگری نسخه‌ای کامل از هر شش دفتر مورخ ۶۹۵ است که متاسفانه قسمتی از اوراق آن نونویس است.

موحد، کار تصحیح مثنوی را نتیجه سخنان مرحوم مجتبی مینوی در همایشی که ۴۰ سال پیش به منظور بزرگداشت مولانا در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد، می‌داند. مینوی در این مراسم گفته بود که "یک‌بار هم بیاییم آن منثوی را چاپ کنیم که مولانا گفته است".

موحد در این تصحیح با نظر نیکلسون، فروزانفر، مینوی و گولپینارلی که معتقد بودند مثنوی در سال‌های آخر زندگی مولانا دائماً در معرض تجدیدنظر و اصلاح و بازسازی بوده و دگرسانی‌های ضبط‌شده در نسخه‌هایی را که در ۱۵ سال اول بعد از درگذشت مولانا کتابت شده‌اند، حاصل و نتیجه این بازخوانی‌های مکرر می‌دانستند، اتفاق نظر دارد.

انتشار تصحیح موحد که در سال ۹۶ رخ داد، توجه بسیاری از اهالی فرهنگ و ادب را به خود جلب کرد. فتح‌الله مجتبایی آن را "تحقق رؤیای مجتبی مینوی" توصیف کرد و غلامعلی حدادعادل نیز آن را نتیجه سال‌ها تلاش موحد در عرصه مولاناپژوهی دانست.

نشر هرمس دوره شش جلدی این مجموعه را به قیمت یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.