ربات‌های جنگی در ایران عملیاتی شدند/ معرفی ۵ ربات جنگی ساخت ایران

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو ؛ در دنیای معاصر، افزایش پیچیدگی‌ها و سرعت تحولات سیاسی، اقتصادی و نظامی موجب شده است که قدرت‌های جهانی به دنبال راهکارهای نوآورانه‌ای برای حفظ برتری در میدان نبرد باشند. یکی از این راهکارها، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به ویژه رباتیک در عرصه نظامی است. ربات‌ها به دلیل توانایی‌های منحصربه‌فرد و چابکی در واکنش به شرایط متغیر جنگ، به ابزاری موثر و کارآمد در استراتژی‌های دفاعی و تهاجمی تبدیل شده‌اند.

ربات‌های نظامی می‌توانند در عملیات‌هایی با خطر بالا که انسان‌ها در آن‌ها با چالش‌های شدید مواجه هستند، به کار گرفته شوند. این ماشین‌های هوشمند قادرند ماموریت‌هایی مانند شناسایی مناطق خصم، انتقال تجهیزات، تامین امنیت محیطی و حتی شرکت در عملیات‌های مستقیم جنگی را اجرا کنند. استفاده از ربات‌ها در میدان جنگ، نه تنها باعث کاهش خطر برای سربازان انسانی می‌شود، بلکه به ارتش‌ها امکان می‌دهد با دقت و سرعت بیشتری بر دشمنان فائق آیند.

ربات‌های نظامی نیز از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه هستند. با توجه به افزایش هزینه‌های انسانی و مالی ناشی از آموزش و حفظ نیروهای نظامی، استفاده از ماشین‌های خودکار می‌تواند در بلندمدت به کاهش این هزینه‌ها کمک کند. از سوی دیگر، ربات‌ها قابلیت فعالیت مستمر و بدون وقفه را دارند که این امر در محیط‌های چالش‌برانگیز جنگی یک مزیت محسوب می‌شود.

پیشرفت‌های درخشان در عرصه هوش مصنوعی و تکنولوژی حسگرها، به ربات‌های نظامی امکان داده است که از توانایی‌های بسیار بالایی در تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای برخوردار باشند. این قابلیت موجب می‌شود که تلفیق اطلاعات از منابع مختلف، تجزیه و تحلیل سریع آن‌ها و انجام عملیات بهینه به‌صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان‌ها انجام شود.

یکی دیگر از مزایای مهم ربات‌های جنگی، توانایی آن‌ها در عملیات‌های سایبری و جنگ الکترونیک است. ربات‌های مسلح به نرم‌افزارهای پیشرفته می‌توانند در جبهه‌های دیجیتال و فضای مجازی نقشی کلیدی داشته باشند و امنیت سایبری نیروهای نظامی را تقویت کنند. این امر به ویژه در عصری که بعد اطلاعاتی و سایبری نبردها به‌اندازه میدان های فیزیکی مهم است، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند.

در حالی که ربات‌ها و سیستم‌های خودکار چشم‌انداز جدیدی در دنیای نظامی ارائه می‌دهند، سوالات شدید اخلاقی و حقوقی نیز برانگیخته‌اند. همچنان که توانایی ربات‌ها برای انجام عملیات‌های تهاجمی افزایش می‌یابد، نگرانی‌ها درباره نقش و مسئولیت انسان‌ها در صورت وقوع خطاها یا پیش‌آمدهای غیرمنتظره بیشتر مطرح می‌شود. تدوین قوانین و مقررات دقیق و نظارت دقیق بر استفاده از تکنولوژی‌های نوین نظامی برای حفظ کنترل و جلوگیری از سوء استفاده ضروری به نظر می‌رسد.

امروزه ایران نیز با توسعه و به‌کارگیری ربات‌های جنگی در تلاش است تا جایگاه خود را در رقابت‌های نظامی جهانی تقویت کند. این نوآوری‌ها نه تنها قدرت نظامی کشور را افزایش می‌دهند، بلکه به نمایش توانایی‌های علمی و فناوری ایران در عرصه‌های بین‌المللی کمک می‌کند. با ادامه این تلاش‌ها، ربات‌ها بی‌شک به یکی از عناصر کلیدی در استراتژی‌های نظامی و امنیتی کشور ما بدل خواهند شد. در ادامه به بررسی و معرفی 5 ربات جنگی کاراکال(نزاجا)، نذیر(نزاجا)، قاسم(سپاه)، حیدر(نزاجا)  ونمونه ربات های مسلح رزمایش جاسک 93  ( نزسا) می پردازیم:

1: ربات جنگی کاراکال

ربات جنگی کاراکال در سال 1399 توسط نیروی زمینی رونمایی شد. کاراکال یکی از دستاوردهای برجسته و نوین در حوزه رباتیک نظامی است که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌تواند به طور مؤثری در عملیات‌های زمینی ایفای نقش کند. این ربات با طراحی خاص خود و قابلیت‌های پیشرفته‌ای که دارد، توانسته است ویژگی‌های مهمی از جمله چابکی، سرعت بالا، قابلیت حمل سلاح‌های مختلف، و سیستم‌های هوشمند کنترل از راه دور را در خود جای دهد. در ادامه، به تحلیل و بررسی دقیق‌تر ویژگی‌های این ربات و کاربردهای آن در میدان نبرد می‌پردازیم.

 طراحی و ساختار فنی:

ربات کاراکال به طور خاص برای عملیات‌های زمینی طراحی شده است و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، چابکی و انعطاف‌پذیری در میدان‌های جنگ است. این ربات با سیستم تعلیق مستقل 6*6 خود، قابلیت حرکت بر روی سطوح مختلف و عبور از موانع طبیعی و مصنوعی را به‌طور مؤثر داراست. این سیستم تعلیق موجب می‌شود که ربات بتواند به راحتی در شرایط جغرافیایی دشوار، از جمله زمین‌های ناهموار، مناطق کوهستانی یا دشت‌های پرشیب، حرکت کند.

با سرعت بیشینه ۳۰ کیلومتر در ساعت، ربات کاراکال می‌تواند به سرعت به نقاط مختلف در میدان نبرد دست یابد و در مواقع بحرانی سریعاً وارد عمل شود. این ویژگی به‌ویژه در عملیات‌های ویژه، شناسایی و واکنش سریع به تهدیدات دشمن اهمیت دارد. از طرف دیگر، برد عملیاتی این ربات که بیش از ۵۰۰ متر است، به آن اجازه می‌دهد تا در محیط‌های وسیع و دور از دسترس، به‌طور مؤثر عمل کند و اطلاعات حیاتی را به‌طور دقیق به نیروهای انسانی یا فرماندهی ارسال نماید.

ربات جنگی نذیر:

ربات موشک‌انداز «نذیر» یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه تجهیزات نظامی رباتیک است که در 29 فروردین سال 1394، هم‌زمان با روز ارتش جمهوری اسلامی ایران، رونمایی شد. این ربات بدون سرنشین و کنترل از راه دور، در دو مدل 4-چرخ و 6-چرخ طراحی شده است و به دلیل ساختار تطبیق‌پذیر خود، برای انواع مأموریت‌های تاکتیکی و نظامی مناسب است. نذیر با قابلیت حمل 600 کیلوگرم محموله، نقش مهمی در انتقال تسلیحات، تجهیزات و سایر ملزومات نظامی ایفا می‌کند. این ویژگی، آن را به ابزاری ایده‌آل برای عملیات‌هایی تبدیل می‌کند که نیاز به انعطاف و تحرک بالا در مناطق سخت و چالش‌برانگیز دارند. از نظر تسلیحات، نذیر به دو پرتابگر موشک ضدهوایی یا دو قبضه موشک ضدزره مجهز است و قابلیت حمل و شلیک این تسلیحات را دارد. این تنوع در تسلیحات، به ربات امکان می‌دهد که برای مقابله با اهداف متنوعی، از جمله اهداف زمینی و هوایی، مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های فنی نذیر، شعاع عملیاتی 2000 متری آن است که به نیروهای نظامی اجازه می‌دهد این سامانه را از فاصله‌های امن کنترل کنند. این شعاع عملیاتی گسترده، ربات را قادر می‌کند که هم در مأموریت‌های شناسایی و نظارتی و هم در عملیات‌های رزمی با بازدهی بالا عمل کند. همچنین، این ربات مجهز به نارنجک‌اندازهای دودزا است که در دو طرف آن نصب شده‌اند و به آن امکان استتار و پنهان‌کاری در مواقع درگیری را می‌دهند. این قابلیت باعث کاهش احتمال شناسایی توسط دشمن می‌شود، خصوصاً در شرایطی که دشمن از تجهیزات پیشرفته ردیابی حرارتی و بصری استفاده می‌کند. علاوه بر این، وجود یک موتور الکتریکی کم‌صدا در ربات نذیر، شناسایی این سامانه را حتی بیشتر دشوار می‌سازد. موتور الکتریکی همچنین باعث افزایش کارایی انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های متداول می‌شود که در محیط‌های جنگی یک مزیت قابل توجه است.

ربات جنگی قاسم، ربات پهپادبر نیروی زمینی سپاه

قاسم نام یکی از خاص ترین پروژه های رباتیک سپاه است که در نسخه اولیه حامل یک فروند ریزپرنده مسلح بوده است. در واقع یک ربات پهپادبر جنگی که در مناطق جنگ شهری میتواند نقش سکوی فرماندهی ریزپرنده ها را بازی کند.

سیستم بدون سرنشینی همچون "قاسم"، دارای این قابلیت است که به خاطر اندازه بزرگ خود در نقش‌هایی مثل حامل بار و یا سیستم شناسایی و تهاجمی به کار برود. گزینه‌هایی مثل نصب موشک‌های ضد زره، مسلسل‌های سنگین و همچنین سیستم‌های اپتیک روی این سیستم زمینی بدون سرنشین از جمله موارد قابل دسترس است.

متاسفانه از این ربات به جز تصاویر محدود، اطلاعاتی رسمی دیگری در دسترس نیست و جزییاتی ارائه نشده است.

ربات های انتحاری حیدر، ابتکار انفجاری نیروی زمینی ارتش

ربات رزمی حیدر یکی از جدیدترین دستاوردهای نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که در سال ۱۳۹۸ رونمایی شد. این سامانه پیشرفته، با طراحی استراتژیک و کارکردهای چندمنظوره، جایگاه ویژه‌ای در استراتژی‌های دفاعی و عملیاتی ارتش ایران پیدا کرده است. ربات‌های حیدر در دسته ربات‌های کوچک قرار می‌گیرند و به دلیل ابعاد کوچک و قابلیت‌های منحصر به فردشان، از اهمیت بالایی در مأموریت‌های رزمی و شناسایی برخوردارند. طراحی شبکه‌محور این ربات‌ها، یکی از ویژگی‌های برجسته آن‌ها است که امکان برقراری ارتباط و تعامل میان چندین واحد از این ربات‌ها را فراهم کرده و قابلیت تشکیل یک یگان رباتیک مستقل را ایجاد می‌کند.

ربات حیدر توانایی اجرای عملیات‌های رزمی چندجانبه را با همکاری سایر ربات‌های شبکه‌محور دارد. این سیستم شبکه‌محور به فرماندهان نظامی اجازه می‌دهد تا تعداد معینی از این ربات‌ها را در نقاط مختلف یک منطقه مستقر کرده و به وسیله شناسایی و تحلیل دقیق اهداف دشمن، حملات هماهنگ و چندلایه‌ای را برنامه‌ریزی کنند. این قابلیت باعث افزایش آزادی عم  و گستردگی میدان دید برای یگان رباتیک شده و امکان حمله هماهنگ به اهداف متعدد یا دفاع موثر از مواضع مشخص را فراهم می‌آورد.

ربات‌های حیدر دارای کاربردهای بسیاری هستند و می‌توانند در نقش‌های تیربارچی، شناسایی، و انتحاری مورد استفاده قرار گیرند. قابلیت استفاده به‌عنوان ربات انتحاری، آن‌ها را به یکی از تجهیزات موثر برای مقابله با تهدیدات زرهی دشمن از جمله تانک‌ها و خودروهای زرهی تبدیل کرده است. این ربات‌های انتحاری طوری طراحی شده‌اند که بتوانند با سرعت بالا و دقت فراوان به سمت اهداف مورد نظر حرکت کرده و پس از نفوذ به مکان زرهی یا استراتژیک دشمن، عملیات انهدامی اجرا کنند. نکته مهم دیگر درباره این ربات‌های انتحاری، توانایی آن‌ها در مقابله با تهدیدات متنوع مثل سنگرها، دسته‌های نیروهای پیاده یا خودروهای نظامی دشمن است. این قابلیت‌ها باعث شده است که ربات حیدر یکی از تجهیزات تاکتیکی موثر در جنگ‌های شهری و نبردهای نامتقارن محسوب شود.

به دلیل ابعاد کوچک و قابلیت تحرک بالا، این ربات در محیط‌های عملیاتی پیچیده و غیرقابل دسترس بسیار کارآمد است. این طراحی به آن اجازه می‌دهد که به راحتی در میدان نبرد عملیات کند و در یک جنگ شبکه محور پیچیده به اجرای ماموریت های تعریف شده بپردازد.

ربات جنگ میدانی سپاه، پدر ربات های جنگی ایران که در سال 93 رونمایی شد

نیروی زمینی سپاه اولین کاربر عملیاتی ربات های جنگی بود که در رزمایش پیامبر اعظم 9 در سال 93، از دو پلتفرم در حال توسعه رباتیک رونمایی کرد که در دو ماموریت شناسایی و رزمی ایفای نقش کردند.

در سال 95 هم در جریان یک مستند تلویزیونی از نمونه های ارتقایی آن ها رونمایی شد که تسنیم در گزارشی راجع به آن ها نوشت:

در مجموع، ربات‌ها به عنوان یکی از ابزارهای پیشرفته و نوآورانه در نبردهای آینده، نقش حیاتی در تقویت توان رزمی و دفاعی ایران دارند. با توجه به پیچیدگی‌های فزاینده در میدان‌های جنگ مدرن و نیاز به کاهش تلفات انسانی، استفاده از ربات‌های نظامی مجهز به تکنولوژی‌های هوش مصنوعی و خودکارسازی، زمینه‌ساز افزایش کارایی، دقت و سرعت عملیات‌های نظامی خواهد بود. دستاوردهایی نظیر ربات‌های جنگی نذیر و حیدر، نشان‌دهنده قدرت بالای صنایع نظامی ایران در طراحی و تولید مستقل تجهیزات پیشرفته هستند. این موفقیت‌ها همچنین بیانگر سطح بالای دانش علمی و فناوری کشور در زمینه‌هایی چون رباتیک، هوش مصنوعی، و ساخت تجهیزات شبکه‌محور هستند. علاوه بر این، بومی‌سازی این فناوری‌ها، توانایی ایران را در مقابله با تهدیدات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای افزایش داده و جایگاه کشور را در عرصه نظامی بین‌المللی ارتقا داده است. بی‌شک نقش ربات‌ها در نبردهای آینده، نماینده عزم ملی برای حفظ امنیت، استقلال و اقتدار جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

سید نویدرضا موسوی