دلیل اعتماد ایران به عمان در مذاکرات ایران و امریکا چیست؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ در پی مذاکرات اخیر ایران و آمریکا، نام عمان بیش از پیش در اخبار شنیده می‌شود. علی‌رغم اینکه آمریکا پیشنهاد کرده بود که این مذاکرات در امارات برگزار شود، ایران با اصرار خود عمان را به‌عنوان میزبان این گفت‌و‌گو‌ها انتخاب کرد. این تصمیم نشان‌دهنده اعتماد بالای ایران به عمان است؛ اعتمادی که ریشه در روابط تاریخی و منافع ملی دو کشور دارد.

 اعتماد ایران به طرف عمانی به اندازه‌ای است که در دوم مذاکرات به میزبانی ایتالیا، طرف عمانی مسئول ارتباط طرف‌های مذاکره را بر عهده دارد.

اعتماد ایران به عمان به امروز محدود نمی‌شود،  حتی در زمان دولت شهید رئیسی، بخش‌هایی از مذاکرات ایران با کشور‌های اروپایی و آمریکایی در عمان برگزار شد. در دوران ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد نیز مسقط میزبان مذاکرات حساس ایران و آمریکا بود.

برای درک دقیق اعتماد بین ایران و عمان باید به جنگ ویتنام برگشت.

جنگ ویتنام و تغییرات استراتژی آمریکا

حضور مستقیم ایالات متحده آمریکا در جنگ ویتنام، که بخشی از جنگ سرد بود، منجر به تلفات سنگینی برای ارتش آمریکا شد. در این جنگ، بیش از ۵۸ هزار کشته و ۱۵۴ هزار زخمی به ثبت رسید، که موجب اعتراضات گسترده‌ای در خود آمریکا شد.

پس از این شکست، استراتژی آمریکا در قبال تهدیدات بلوک شرق تغییر کرد و قدرت‌ها و اتحاد‌های نظامی منطقه‌ای باید خود به مقابله با این تهدیدات می‌پرداختند.

ایران، ژاندارم منطقه

با حمایت‌های آمریکا، ارتش رژیم پهلوی تقویت شد و از آن پس ایران به عنوان ژاندارم منطقه تعیین شد. شروع سلطنت سلطان قابوس همراه بود با وخیم‌تر شدن اوضاع در عمان. سال ۱۹۷۳ که به تازگی  ارتش آمریکا با شکستی مفتضحانه از ویتنام خارج شده بود، حاضر نبود مجددا بر علیه کمونیست‌ها وارد جنگ شود. در این زمان ارتش پهلوی به عنوان ژاندارم منطقه وارد عمل شد. با کمک ارتش ایران شورشیان کمونیست تا ۱۹۷۶ بطور کامل شکست خوردند.

منافع مشترک ایران و عمان

پس از جنگ ظفار سلطان قابوس به اهمیت نقش ایران برای امنیت عمان پی برد. عمان اقتصاد شکننده‌ای دارد و از سوی دیگر در کنار تنگه هرمز واقع شده است. هرگونه جنگ در منطقه بویژه بین دو قدرت خلیج فارس یعنی ایران و عربستان آسیب فراوانی را بر عمان وارد می‌سازد.

از سوی دیگر دین اکثریت مردم عمان «اباضی» است. اباضی‌ها ریشه در خوارج دارند. به این معنی که نه شیعه هستند و نه سنی. بر این اساس اگر گروه‌های تروریستی در منطقه قدرت بگیرند، عمانی‌ها به دلیل دینشان، از قربانیان تقویت نیرو‌های تکفیری خواهند بود.

با شرایط فوق ایران میتواند عامل تعادل بخش در منطقه باشدو از سوی دیگر مانع از قدرت گیری تکفیری‌ها در منطقه باشد. از این رو عمانی‌ها هرگز مایل نیستند ایران تضعیف شود. چه ایران پهلوی باشد، چه ایران جمهوری اسلامی.

به همین دلیل است که عمانی‌ها برخلاف سایر کشور‌های حاشیه خلیج فارس، موضع متعادل تری در قبال ایران داشته‌اند. عمانی‌ها زمانی که تقابل بر علیه ایران افزایش می‌یابد به عنوان میانجی گر وارد عمل میشوند و مانع از افزایش تنش می‌شوند.

میانجیگری‌های عمان بین ایران و آمریکا و ایران عربستان نیز در این راستا است. در نتیجه آسیب به قدرت ایران در منطقه برخلاف منافع عمان است و عمانی‌ها تلاش می‌کنند مانع از تضعیف ایران شوند. این شرایط باعث می‌شود دو کشور منافع مشترک گسترده با یکدیگر داشته باشند.

در مذاکرات اخیر ایران و آمریکا، آگاهی ایران از مباحث فوق باعث اعتماد به طرف عمانی می‌شود. طرف ایرانی می‌داند که تضعیف ایران به ضرر عمان است و از این رو می‌توانند به عمانی‌ها اعتماد بیشتری نسبت به سایر کشور‌ها داشته باشد.