۱۰ کشور پیشتاز جهان در تحقیقات و نوآوری‌های هوش مصنوعی

هوش مصنوعی فناوری جدیدی است که در سال ۲۰۲۴ به توانایی‌هایی فراتر از خلاصه‌سازی متون و تهیه فهرست درخواست‌ها خواهد رسید. این فناوری که از انتخابات تا اهداف تجاری، تمام زمینه‌ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد، در سال ۲۰۲۳ محبوبیت بالایی پیدا کرد و محور اصلی بسیاری از برنامه‌ها در شرکت‌های بزرگ شد.

اکنون که سال ۲۰۲۳ به پایان رسیده است، زمان مناسبی است تا عملکرد کشور‌ها و میزان سرمایه‌گذاری آنها در حوزه هوش مصنوعی مورد بررسی قرار گیرد و اهمیت این فناوری از شرق تا غرب جهان سنجیده شود. آمار‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر ایالات متحده و چین، سایر کشور‌های جهان نیز در حال آزمایش هوش مصنوعی، کشف پیشرفت‌های جدید و جذب سرمایه‌گذاران خصوصی در این زمینه هستند. گزارش هوش مصنوعی استنفورد در سال ۲۰۲۳، سرمایه‌گذاری خصوصی جهانی در حوزه هوش مصنوعی را که در سال ۲۰۲۲ به ۹۱.۹ میلیارد دلار رسید، به نوک کوه یخ تشبیه می‌کند. گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کند که میزان سرمایه‌گذاری جهانی در فناوری هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ به ۱۵۸.۴ میلیارد دلار برسد.

در این مقاله، ۱۰ کشور برتر جهان در زمینه تحقیقات هوش مصنوعی بر اساس رتبه‌بندی‌های شاخص جهانی هوش مصنوعی، نظرسنجی سرمایه‌گذاری جهانی «X AI Mirae Assets»، گزارش شاخص هوش مصنوعی استنفورد و یافته‌های «CBInsights» مورد بررسی قرار می‌گیرند.

رتبه‌بندی‌های این مقاله براساس نوآوری کلی در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، جامعه استارت‌آپ‌ها، ارزش سرمایه‌گذاری خصوصی و هزینه‌های دولتی است.

۱. ایالات متحده آمریکا

امروزه، ایالات متحده جزو ده کشور برتر جهان در زمینه هوش مصنوعی است و فعال‌ترین کشور در تحقیقات هوش مصنوعی به شمار می‌رود؛ به طوری که تقریباً ۶۰ درصد از محققان ممتاز هوش مصنوعی برای دانشگاه‌ها و شرکت‌های آمریکایی کار می‌کنند و گفته می‌شود که تا به امروز افراد یا شرکت‌های خصوصی ۲۴۹ میلیارد دلار برای حمایت از این حوزه فناورانه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

سیلیکون ولی خانه برخی از برجسته‌ترین ارائه‌دهندگان در این صنعت، از جمله اوپن‌ای آی، گوگل، متا و انتروپیک است که در تولید محصولات پیشرو از جمله «GPT ۴»، «DALL E ۳»، «Gemini»، «Llama ۲» و «Claude» مشارکت داشته‌اند.

در این کشور سرمایه‌گذاری دولتی و خصوصی هنگفتی بر روی هوش مصنوعی صورت گرفته است. مطالعه گلدمن ساکس نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری خصوصی در هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۴۷،۴ میلیارد دلار بوده که بیش از نیمی از سرمایه‌گذاری جهانی این حوزه در آن سال را تشکیل داده است. همچنین، هزینه‌ای که برای سرمایه‌گذاری دولت ایالات متحده در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۲ برآورد شده است، بالغ بر ۳.۳ میلیارد دلار است.

۲. چین

رتبه دوم در اهتمام به انجام تحقیق در زمینه هوش مصنوعی به چین تعلق می‌گیرد. این کشور ۱۱ درصد از محققان تراز اول هوش مصنوعی را در اختیار دارد. این کشور ۲۳۲ مورد سرمایه‌گذاری مرتبط با هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ داشته و طبق آمار «Mirae Assets» بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، ۹۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خصوصی جذب کرده است.

شرکت‌هایی مانند تنسنت، هوآوی و بایدو پیشگامان نوآوری در هوش مصنوعی این کشور هستند و با ارائه نسخه‌های بومی انواع مدل‌های زبانی بزرگ جای خالی انواع خارجی، از جمله «ChatGPT» را پر کرده‌اند.پکن همچنین، سرمایه‌گذاری زیادی در مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی انجام داده که بر اساس پیش‌بینی شرکت مشاوره‌ای «IDC»، در سال ۲۰۲۷ به ۳۸،۱ میلیارد دلار خواهد رسید؛ آماری که معادل ۹ درصد کل سرمایه‌گذاری جهان در این حوزه است.

۳. انگلستان

انگلستان سال‌هاست که در زمینه هوش مصنوعی تحقیق و پژوهش می‌کند. گزارش اداره تجارت بین‌المللی (ITA) نشان می‌دهد که این کشور پس از ایالات متحده و چین سومین بازار بزرگ هوش مصنوعی را در جهان دارد که ارزش فعلی آن ۲۱ میلیارد دلار است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۵ به یک تریلیون دلار برسد.

این کشور دارای طیف گسترده‌ای از استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی در منطقه است که از آن جمله می‌توان، به آزمایشگاه پیشرو توسعه هوش مصنوعی، دیپ مایند «DeepMind»، دارک تریس «Darktrace» و آلفا فولد «AlphaFold» اشاره کرد. استارتاپ‌های مذکور از هوش مصنوعی برای ارائه توانایی شناسایی آنی تهدیدات مبتنی‌بر ابر به شرکت‌ها استفاده می‌کنند.

هزینه‌های دولتی برای تحقیق و توسعه در این کشور نیز در حال افزایش است. گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که ریشی سوناک، نخست‌وزیر این کشور، قصد دارد هزینه مالیات دریافتی کشور را برای تراشه‌ها و ابررایانه‌ها به ۴۰۰ میلیون پوند افزایش دهد. از این ۴۰۰ میلیون پوند مبلغ ۱۰۰ میلیون پوند به تأسیسات ابررایانه‌ای واقع در بریستول اختصاص خواهد یافت.رهبران انگلستان در ماه ژانویه در داووس نظرات خود را درباره آینده هوش مصنوعی بیان کردند و ضمن اذعان به قدرت آن، خواستار پادمان‌های جهانی در این حوزه شدند.

۴. رژیم صهیونیستی

بر اساس برآورد‌های صورت گرفته، رژیم صهیونیستی دیگر بازیگر اثرگذار در حوزه فناوری هوش مصنوعی به شمار می‌رود. اکوسیستم فناوری سرزمین‌های اشغالی در خلال سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ به سرمایه‌گذاری خصوصی ۱۱ میلیارد دلاری دست یافته است که این رژیم را در رتبه چهارم جهان قرار می‌دهد.

طبق برآورد‌های صورت گرفته توسط «Ctech»، تا سال ۲۰۲۳، ۱۴۴ استارتاپ مرتبط با هوش مصنوعی در فلسطین اشغالی فعال بوده و کل سرمایه گذاری در این بخش به ۲،۳ میلیارد دلار رسید. دولت رژیم صهیونیستی همچنین برنامه‌هایی برای سرمایه گذاری ۸ میلیون دلاری برای پیشبرد توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی به زبان‌های عبری و عربی منتشر کرده است.

۵. کانادا

کانادا یکی از ۵ بازیکن برتر در صحنه تحقیقات بین‌المللی هوش مصنوعی است. از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، حدود ۲،۵۷ میلیارد دلار در تحقیقات هوش مصنوعی این کشور سرمایه‌گذاری شد و رقم کل سرمایه‌گذاری در این فناوری را به ۸.۶۴ میلیارد دلار رساند.

دولت این کشور همچنین به سرمایه‌گذاری در توسعه هوش مصنوعی مسئولانه در سراسر این کشور متعهد شده و بیش از ۱۲۴میلیون دلار در دانشگاه مونترال سرمایه‌گذاری کرده است.برخی از شرکت‌های برتر هوش مصنوعی فعال در کانادا شامل ارائه‌دهنده مدل زبانی بزرگ سازمانی «Cohere»، پلتفرم هوش مصنوعی مولد «Scale AI» و ارائه‌دهنده جست‌وجوی هوش مصنوعی «Coveo» هستند.

۶. فرانسه

فرانسه نه تنها یکی از مهم‌ترین قدرت‌های اقتصادی در اتحادیه اروپا است، بلکه با برخورداری از ۳۳۸ استارت‌آپ و ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خصوصی از سال ۲۰۱۳ تا سال ۲۰۲۲ در زمینه هوش مصنوعی یکی از کشور‌های پیشرو در این حوزه محسوب می‌شود.

هزینه‌های دولت فرانسه در زمینه هوش مصنوعی نیز در حال گسترش است و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور نیز اعلام کرد که دولت این کشور متعهد به سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون یورویی (معادل ۵۳۳ میلیون دلار) برای طرح ایجاد «قهرمانان جدید هوش مصنوعی» (AI champions) شده است.این کشور میزبان طیف متنوعی از استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی، از جمله «Hugging Face»، شرکت «Mistral AI» و ارائه‌دهنده امنیت سایبری هوش مصنوعی «Armis» است.

۷. هند

هند بزرگترین کشور در جنوب آسیا و از پیشگامان این منطقه در تحقیقات هوش مصنوعی است. این کشور سال گذشته، ۳،۲۴ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. هند پنجمین کشوری است که بیشترین سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی را انجام داده است.

همچنین تخمین زده می‌شود که بالاترین نرخ نفوذ مهارت‌های هوش مصنوعی را در میان تمام کشور‌های عضو گروه ۲۰ و سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) داشته باشد.وزیر الکترونیک و فناوری اطلاعات این کشور، راجیو چاندراسخار، اخیراً اعلام کرد که دولت به زودی برنامه هوش مصنوعی هند را برای کمک به تشویق رشد در اکوسیستم استارت‌آپی محلی این فناوری راه‌اندازی می‌کند.

برخی از استارت‌آپ‌های کلیدی هوش مصنوعی هندی شامل پلتفرم هوش مصنوعی گفت‌وگومحور «Avaamo»، پلتفرم سلامت مبتنی هوش مصنوعی «HEAPs»، ارائه‌دهنده غربالگری هوشمند رباتیک و هوش مصنوعی «SigTuple» و پلتفرم اتوماسیون مبتنی‌بر هوش مصنوعی «Yellow.ai» هستند.

۸. ژاپن

ژاپن به عنوان یکی از بزرگترین اقتصاد‌های جنوب شرقی آسیا، نقش مهمی در توسعه هوش مصنوعی در سطح بین‌المللی ایفا کرده است. بر اساس پیش‌بینی «Mirae Assets»، ژاپن خانه ۲۹۴ استارت‌آپ هوش مصنوعی است و طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، حدود ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خصوصی در این فناوری داشته است.

طبق تخمین «CB Insights»، این کشور در سال ۲۰۲۳ رقمی بالغ‌بر ۱۸۴ میلیون دلار بودجه مربوط به هوش مصنوعی را از طریق ۱۱۵ مورد سرمایه‌گذاری جذب کرده است. دولت ژاپن همچنین برنامه‌های خود برای سرمایه‌گذاری ۲ تریلیون ینی (معادل ۱۳میلیارد دلار) در توسعه نیمه‌هادی‌ها و هوش مصنوعی مولد را اعلام کرده است؛ برنامه‌هایی که ظرفیت این کشور را برای تبدیل شدن به یک بازیگر بزرگ در آینده نشان می‌دهد.

استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی شاخص ژاپن شامل ارائه‌دهنده پیشرو رباتیک «SoftBank Robotics»، شرکت‌های آموزش عمیق و فروشنده خودرو‌های خودمختار «Preferred Networks» و ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی هوش مصنوعی «Ubie» هستند.

۹. آلمان

بنا بر اعلام «Mirae Assets»، آلمان یکی دیگر از بازیگران مهم در بازار جهانی هوش مصنوعی است که ۲۴۵ استارت‌آپ دارد و بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، حدود ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خصوصی در هوش مصنوعی جذب کرده است.تحقیقات «CB Insights» نشان می‌دهد که این کشور بیش از ۱،۴ میلیارد دلار از طریق ۷۱ معامله در سال ۲۰۲۳ به دست آورده است.

دولت آلمان همچنین در حال برنامه‌ریزی برای تخصصیص سرمایه به این فناوری است و در ماه اوت اعلام کرد که بودجه تحقیقات هوش مصنوعی را دو برابر می‌کند. این کشور همچنین متعهد به پرداخت یک میلیارد یورو برای توسعه سرویس‌های هوش مصنوعی شده است.استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی مستقر در آلمان شامل ارائه‌دهنده هواپیما‌های بدون سرنشین و حمل‌ونقل هوایی «Volocopter»، توسعه‌دهنده مدل زبان بزرگ چندوجهی «Aleph Alpha»، شرکت ترجمه یادگیری عمیق «DeepL» و پلتفرم هوش مصنوعی محاوره‌ای «Parloa» هستند.

۱۰. سنگاپور

در نهایت، سنگاپور یکی از کشور‌های برتر هوش مصنوعی در آسیای جنوب شرقی به شمار می‌رود. اکوسیستم فناوری این کشور شامل ۱۶۵ استارت‌آپ هوش مصنوعی و ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی می‌شود که بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ ایجاد شده است.دولت سنگاپور در سال ۲۰۲۱، متعهد شد که به عنوان بخشی از استراتژی ملی هوش مصنوعی خود در طول پنج سال، مبلغ ۳۶۲ میلیون دلار در زمینه توسعه این فناوری سرمایه‌گذاری کند.

این کشور همچنین یک دفتر ملی هوش مصنوعی برای همکاری با استارتاپ‌ها و مؤسسات تحقیقاتی منطقه جهت کمک به رشد سریع آنها ایجاد کرده است.استارت‌آپ‌های برجسته هوش مصنوعی در سنگاپور عبارتند از: ارائه‌دهنده نظارت از راه دور بیمار «Biofourmis»، پلتفرم هوش داده «Near»، پلتفرم مکالمه «Active.Ai» و پلتفرم حسابداری «Osome».

بررسی ۱۰ بازیگر برتر جهانی در زمینه فناوری و هوش مصنوعی بر اساس ارقام و آمار جهانی نشان می‌دهد که ایالات متحده و چین در خط مقدم مسابقه فناورانه هوش مصنوعی قرار دارند. تخصیص ارقام قابل توجه بودجه عمومی و خصوصی به تحقیقات این فناوری در سرتاسر جهان نیز حاکی از آن است که توسعه سرویس‌های مبتنی‌بر این فناوری به رقابتی بین‌المللی تبدیل شده است. به نظر می‌رسد که کشور‌های چهار گوشه جهان اهمیت جایگاه هوش مصنوعی را درک کرده و دست به سرمایه‌گذاری گسترده در تحقیقات و نوآوری در این فناوری زده‌اند.