مردانی: مسکن به عنوان حوزه جذاب برای سرمایه‌گذاری مردمی معرفی شود/ تحول در حکمرانی مسکن در دستور کار بسیج اساتید

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نشست تخصصی کمیته راه، شهرسازی و عمران قرارگاه کمک به ارتقای کارآمدی نظام حکمرانی سازمان بسیج اساتید کشور برگزار شد.

دکتر محمدرضا مردانی طی سخنانی در این کمیته با گرامی‌داشت یاد و خاطره شهید آیت‌الله رئیسی و همراهانش، سخنان خود را با اشاره به رسالت نخبگان در تداوم راه شهدا آغاز کرد: راه شهدا، خدمت به مردم و ارتقای حکمرانی بود. اگر ما می‌خواهیم در این مسیر حرکت کنیم، باید از نقد صرف عبور کنیم و برای مسائل کشور راهکار طراحی کنیم.

قانون ناکام را باید به طرح اصلاحی بدل کرد

او با اشاره به ناکامی قانون نهضت ملی مسکن، تأکید کرد: این قانون یک ظرفیت قانونی ارزشمند بود. اما به دلیل خلأ‌های اجرایی و نبود سازوکار‌های نظارت و اقناع، عملاً متوقف شد. ما در بسیج اساتید معتقدیم که اکنون باید به‌صورت علمی و سیستماتیک این قانون را واکاوی کنیم و در قالب یک طرح تحول‌زا به نهاد‌های بالادستی ارائه کنیم.

مردانی با اشاره به ظرفیت قانونی و حاکمیتی بسیج اساتید، گفت: باید نسخه‌ای از این طرح به صورت بسته سیاستی به دفاتر سران سه قوه، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای امنیت ملی، و مقام معظم رهبری ارسال شود. اگر این موضوع به سطوح بالا برسد، قطعاً در اولویت قرار می‌گیرد.

او همچنین تاکید کرد: برای اثربخشی این طرح، باید پاورپوینت‌های شفاف، گزارش‌های آماری متقن، و هدف‌گذاری مشخص تهیه شود. ما باید بتوانیم بگوییم که در صورت اجرای صحیح این طرح، در حوزه‌هایی مانند مسکن، اشتغال، تولید، و حتی کاهش تورم چه تحولاتی رقم خواهد خورد.

مطالعه تطبیقی و استفاده از تجربه‌های موفق بین‌المللی

یکی از تأکیدات کلیدی دکتر مردانی، بهره‌گیری از مدل‌های موفق جهانی بود: ما نیاز به مطالعه تطبیقی داریم. باید ببینیم آلمان، ترکیه یا حتی کشور‌های دیگر، در موضوع مسکن چه مسیر‌هایی را رفته‌اند. چرا آنجا قرارداد‌های اجاره ۳۰ ساله زیرساخت قانونی دارد، اما در کشور ما هنوز الگوی مشخصی برای مسکن استیجاری نداریم؟

وی پیشنهاد کرد: بخشی از تیم علمی طرح تحول، بر تحلیل مدل‌های اقتصادی، تامین مالی، و مشوق‌های سرمایه‌گذاری در دیگر کشور‌ها تمرکز داشته باشند.

از زمین تا سرمایه‌گذار؛ طراحی یک مدل مشارکتی عادلانه

دکتر مردانی در بخش مهمی از سخنانش به تجربه تعامل با انبوه‌سازان اشاره کرد: انبوه‌سازان گفتند اگر دولت حتی بدون ارائه اعتبار مالی، در قالب واگذاری زمین در چارچوبی عادلانه مشارکت کند، ساخت‌وساز رونق خواهد گرفت. مثلاً اگر زمین دولتی به صورت سهم مشارکتی واگذار شود، و بخشی از واحد‌ها در اختیار سازنده قرار گیرد، او برای کیفیت ساخت نیز انگیزه خواهد داشت.

وی تاکید کرد: این مدل باید در طرح نهایی گنجانده شود و به عنوان راه‌حل مشارکتی و کم‌هزینه در اختیار سیاست‌گذاران قرار گیرد.

برخورد سازنده، نه تخریبی؛ هنر ورود نخبگان به نقد سیاست‌ها

رئیس سازمان بسیج اساتید کشور با انتقاد از فضای بعضاً تقابلی برخی گروه‌ها در برابر دولت گفت: باید وارد نقد مثبت شویم. یعنی بگوییم این طرح خوب بوده، اما دلایل عدم موفقیت آن چیست؟ و از آن مهم‌تر، ما چه پیشنهاد‌هایی داریم برای احیای این هدف‌گذاری؟ این سبک ورود، همکارانه است، نه تقابلی.

او افزود: نباید طوری طرح موضوع کنیم که دولت احساس کند در حال تضعیف آن هستیم. بلکه باید نشان دهیم با شناخت دقیق مشکل، در کنار دولت ایستاده‌ایم تا گره‌گشایی کنیم.

دولت باید مسکن را به عنوان تولید ببیند، نه هزینه

مردانی با ربط دادن موضوع مسکن به شعار سال، گفت: اگر ساخت مسکن به عنوان بخش مولد اقتصاد دیده شود، می‌تواند علاوه بر پاسخ به نیاز مردم، پول‌های سرگردان را به سمت تولید واقعی هدایت کند.

رئیس سازمان بسیج اساتید کشور تاکید کرد:ما باید مسکن را نه به عنوان یک پروژه دولتی، بلکه به عنوان یک حوزه اقتصادی جذاب برای سرمایه‌گذاری مردمی معرفی کنیم. مسکن، مثل طلا یا بورس، باید به یک دارایی قابل اعتماد تبدیل شود.

پیشنهاد برای تدوین طرح جامع مشارکت ملی در ساخت مسکن

مردانی در پایان سخنانش، پیشنهاد تدوین طرح جامع ملی برای مشارکت در ساخت مسکن را مطرح کرد و گفت: این طرح می‌تواند شامل ابعاد حقوقی، تامین مالی، تشویق سرمایه‌گذاری، فناوری‌های نوین ساخت، و مدل‌های تعاونی یا مشارکتی باشد. ما در بسیج اساتید آمادگی داریم طراحی این طرح را با همکاری نهاد‌های دانشگاهی و مهندسی انجام دهیم.

دکتر رهایی: مسکن ملی شکست خورد؛ باید گزارش علمی تهیه شود

در ادامه این نشست، دکتر علیرضا رهایی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر و رئیس کمیته با تحلیل آماری وضعیت اجرای قانون نهضت ملی مسکن، گفت: طبق داده‌های کمیسیون عمران مجلس، کمتر از نیم میلیون واحد مسکونی در طول چهار سال ساخته یا تکمیل شده است. این در حالی است که هدف، ساخت ۴ میلیون واحد بود. این یعنی شکست اجرایی یک قانون ملی.

او افزود:ما در کمیته علمی باید گزارشی بی‌طرفانه، تحلیلی و راه‌حل‌محور برای ارائه به مجلس، وزارت راه و شورای امنیت ملی تهیه کنیم.

حمل‌ونقل کشور بدون قطب‌نماست

رهایی همچنین با انتقاد از نبود طرح جامع حمل‌ونقل، آن را یکی از علل اصلی رکود و ناهماهنگی در حوزه زیرساخت‌ها دانست: برخی مسیر‌های ریلی ساخته شده‌اند که نه توجیه فنی دارند، نه اقتصادی. برخی بنادر بزرگ کشور حتی به شبکه حمل‌ونقل ریلی متصل نیستند. این یعنی هدررفت سرمایه و آسیب به محیط زیست.

دکتر یزدانی: مقررات ملی ساختمان، نیازمند تحول اساسی است

در بخش پایانی نشست، دکتر حمید یزدانی، دبیر قرارگاه کمک به ارتقای نظام حکمرانی سازمان بسیج اساتید، با ارائه گزارشی از اقدامات شورا‌های تخصصی، گفت: ما موفق شدیم پس از ۱۸ ماه توقف، شورای تدوین مقررات ملی ساختمان را احیا کنیم. اکنون مباحث ۱۹ و ۲۲، یعنی مدیریت انرژی و نگهداشت ساختمان، بازنگری و تصویب شده‌اند.

او از طرح ملی تحول صنعت ساختمان سخن گفت که مراحل نهایی خود را طی می‌کند: این طرح از طراحی تا تخریب ساختمان را شامل می‌شود و به همه ابعاد ساخت‌وساز نگاه سیستمی دارد.

اجلاس ملی مشارکت در ساخت؛ بستری برای تبیین راه‌حل‌ها

یزدانی همچنین از برگزاری اجلاس ملی مشارکت در ساخت با حضور وزارتخانه‌های راه، کشور، بنیاد مسکن، صندوق توسعه و فعالان دانشگاهی خبر داد و تاکید کرد: در این اجلاس، پنج پنل تخصصی شامل اقتصاد مسکن، حکمرانی شهری، فناوری ساخت، سیاست‌گذاری و مشارکت عمومی تشکیل خواهد شد. این پنل‌ها بر اساس همین گزارش‌هایی است که امروز در نشست بررسی شد.

حرکت به‌سوی تدوین بسته سیاستی برای اصلاح حکمرانی مسکن

در پایان نشست، سخنرانان بر ضرورت بازنگری در قانون نهضت ملی مسکن و تهیه یک طرح اجرایی قابل اتکا تاکید کردند. به گفته آنان، مسکن باید از یک کالای صرفاً رفاهی به یک پیشران اقتصادی در مسیر تولید ملی تبدیل شود. همچنین نقش نهاد‌های دانشگاهی، از جمله بسیج اساتید، در تحلیل، طراحی و اقناع نهاد‌های تصمیم‌ساز، از محور‌های کلیدی این مسیر عنوان شد.

بر پایه توافق‌های صورت‌گرفته، تدوین بسته سیاستی مشترک با محور‌های نقد علمی، راهکار‌های اجراپذیر، و ظرفیت‌سازی برای مشارکت بخش خصوصی، در دستور کار قرار گرفت. قرار است این بسته پس از تکمیل در اجلاس ملی مشارکت در ساخت، به نهاد‌های کلان کشور ارائه شود.