تناقضات فاحش نظريات آويني با آنچه در دانشگاه‌ها تدريس مي‌شود!

گروه فرهنگي «خبرگزاري دانشجو»؛ «هنر کمال طلب، آیینه حق و حقانیت است، نه آیینه  نفس و نفسانیت، و بر این اساس عین تعهد است به آن عهد و میثاق ازلی که وجود عالم و انسان، فطرتا به آن شهادت می دهد. هنر، در هر صورت، عین تعهد است و آزادی از تعهد جز توهمی بیش نیست و مگر اصلا حیات بدون تعهد ممکن است؟!

 

هنر، کشف و شهودی است با واسطه تخیل اما این تخیل نه آنچنان است که هر کس را به هر جا ببرد. تخیل آزاد، بی معنی است، مگر آنکه هنرمند خود آزاد باشد آزاد از تعلقات. آنگاه عالم خیالش با عالم حقیقت پیوند می يابد و عین صورت های متمثّله حقایق در آن نقش می بندد و اگر نه، مرکوب تخیلش خر لنگی است که از خارستان صورت های وهمی خیال متصل قدمی آن سوتر نمی رود!

 

جهان هنرمند به وسعت مرتبه استکمالی روح اوست و اگر بینگارد که می تواند با بال های خفاش گونه شیاطین خود را به آسمان حقایق متعالی برساند بداند که فرشتگان حافظ وحی او را به شهاب ثاقب می رانند.

 

هنر کمال طلب، هنرمند را نیز در خود به کمال می رساند و عهد ازلی او را در خود تجدید می کند و او را از روشنفکر مآبی و غرب زدگی می رهاند. هنری اینچنین آیتی است رحمانی که در عالم مثل اعلا، در نظام احسن خلقت که مظهر تام و تمام خداوند است- جذب می شود، تا آنجا که بتوان گفت این اثر، بالذات مخلوق خداست.

 

پر روشن است که این مطلب تحقق نمی یابد مگر با فنای هنرمند در خدا. هنرمند باید آیینگی بداند، که آیینه از خود هیچ ندارد و هر چه هست آن وجود حقیقی است که خود را در آیینه می نگرد.»

 

اگر کسی تعاریف شهید آوینی و امثالهم را در باب هنر و هنرمند بخواند، اولین چیزی که به ذهنش خواهد رسید میزان و دز بالای اختلاف نظر و تفاوت شگرف در زاویه دید نسبت به هنر از منظر ایشان و دیگرانی است که مدام در این زمینه داد سخن در می دهند و مدعی اند، و سر تا پای حرف هایشان اراجیفی است دست چندم از دنیای غرب است که هیچ سنخیتی با این دید متعالی و بلند در باب هنر، ندارد. شهيد آوینی، هنرمند و در مقامی کلی تر همه ی انسان ها را متعهد می داند.

 

تمایز بین آدم ها به دلیل تمایز در آن هدف و غایتی است که برایش در تلاشند. حال هنرمندی کعبه ی آمالش را در دنیای غرب و مفاهیم اومانیستی و اگزیستانسیالیستی آن می بیند و هنرمند دیگری خو را به آن حقیقت ازلی و ابدی و خداوند متعال متعهد می داند.

 

پر واضح است که به واسطه ی تفاوت در جهان بینی این دو شخص، آثار آن ها نیز از یکدیگر متمایز می شود. یکی از آن ها شب عاشورایی را می سازد و بسیاری دیگر همه ی این خزعبلاتی که در گالری ها و سینما ها می بینیم! آوینی در جایی ذکر می کند که: «تخیل آزاد بی معنی است مگر آنکه هنرمند خود آزاد باشد آزاد از تعلقات.»

 

می بینیم که تعریفی که وی از آزادی به مخاطب می دهد با همه تعاریف دیگر از این واژه بسیار متفاوت است. کسی که از تعلقات ظاهر آزاد است با چیز دیگر و مفهومِ دیگری پیوند خورده و به آن پایبند است و صد البته که این تعهد و پایبندی مقدس است.

 

«جهان هنرمند به وسعت مرتبه استکمالی روح اوست...» این تعریف دقیقا متناقض با آن تفکری است که معتقد است اثر هنری را باید جدا از خالق آن بررسی کرد، هنرمند چیزی است و اثر او چیز دیگری!

 

تفکری که بسیار رایج است و البته نادرست. اگر هنرمندی مفهومی را درک نکرده باشد، طبیعتا نمی تواند برای آن مفهوم اثری بیافریند و قاعدتا هنرمندی که در اثر هنری اش مفهومی را به خوبی و درستی به مخاطب منتقل می کند، حداقل ذره ای از آن معنا را خود، درک کرده است.

 

شهید آوینی گونه ای از هنر را به مخاطبانش معرفی می کند که تا کنون دیده و حتی شنیده نشده است، شاید به این دلیل که تا به حال کسی این مسیر را سیر و سلوک نکرده.

 

وی اثری هنری ای را برای مخاطب توصیف می کند که بالذات مخلوق خداست، و پر واضح است مخاطبی که اثری هنری ندیده است مگر آنکه در آن حدیث نفس خالق اثر باشد(آن هم در بهترین صورت قابل تصور) هیچ درکی از این گونه از هنر و اثر هنری ندراد.

 

انشاءالله خون شهید آوینی از قصور و کم کاری های غیر قابل چشم پوشی ای که خیلی ها در راه ترویج این تفکرات در جامعه آکادمیک هنری می کنند بگذرد! ما که نمی گذریم!