گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- سیده حنانه حسینی؛ «طشت‌گذاری» مراسمی است سنتی که در عزاداری ایام عاشورا صورت می‌گیرد؛ این سنت به یاد اقدام سالار شهیدان و یادآور رفتار جوان‌مردانه امام حسین(ع) در مقابل سپاه حر می‌باشد که به روایتی آن حضرت، در روز 27 ذی‌الحجه، آب مشک‌های کاروان را در طشت‌هایی ریخته و تمام لشکر حُر و حتی اسبان آن‌ها را نیز سیراب نمودند.
آیین طشت گذاری در استان‌های آذری زبان، از ریشه‌دارترین آیین‌های ماه محرم است که در روزهای پایان ماه ذی‌الحجه برگزار می‌شود و در حقیقت، برگزاری این آیین، آماده شدن حسینیان برای برگزاری مراسم سوگواری امام حسین را نشان می‌دهد.
مراسم «طشت گذاری» یا «طشت گردانی» از جمله مراسم‌هایی است که برای استقبال از ماه محرم‌الحرام صورت می‌گیرد، که در زنجان نیز از اواخر ماه ذی‌الحجه این مراسم در تکایا، مساجد و حسینیه‌ها همراه با مدیحه‌سرایی برگزار شده و حامیان فراوانی نیز دارد.
در گذشته، این مراسم در روز اول با برگزاری در مسجد جامع، شروع می‌شد و از روزهای بعد، مساجد دیگر نیز به نوبت طشت‌گزاری می‌کردند.
در زمان حال نیز این آیین، در طول چند روز و با شور و حال خاصی در اماکن مخصوص مثل حسینیه اعظم زنجان، مسجد جامع و زینبیه برگزار می‌شود؛ به این صورت که دسته‌هاى زنجیرزنى و سینه‌زنى با نوحه‌سرایی و نواختن طبل و شیپور و حمل عَلَم‌های عزاداری، به یاد تشنگان کربلا، مشکى را پر از آب کرده و آن را به همراه طشت‌هایى از جنس برنز یا مس که به طور معمول بر دوش ریش سفیدان هر محله حمل مى‌شود، به مسجد برده و بعد از طواف مسجد، طشت‌ها در جاى مخصوص خود قرار گرفته و با خواندن دعاى مخصوص طشت‌گذارى، پر از آب، زعفران و تربت می‌شود.
سال های گذشته عقیده تعدادی از مردم مبنی بر بدعت امر طشت گذاری، در اجرای این مراسم ایجاد اختلال کرده بود، که تلاش مداحان، پیشکسوتان و فعالان مذهبی استان، باعث شد این مراسم بیش از پیش در زنجان قدرت گرفته و طرفدار پیدا کند.
یکی از مداحان پیشکسوت زنجان: طشت گذاری؛ نخستین روش استقبال زنجانی‌ها از محرم می باشد
به گفته جواد رسولی، یکی از مداحان پیشکسوت استان، پیش از برگزاری آیین طشت گذاری مراسمی برای استقبال از محرم در زنجان مرسوم نبوده است، لذا این مراسم نخستین روش استقبال زنجانی ها از محرم محسوب می شود.
این آیین سه روز مانده به محرم صورت گرفته و در آن عزاداران در داخل طشت‌های پر از آب دست میزنند که این آئین، نوعی بیعت با امام حسین(ع) و حمایت از عباس(ع) است؛ مردم نیز آب طشت‌ها را در ظروفی برای شفا و تبرک برمیدارند.
گاهی امکان دارد طشت‌ها قبلا در خانه‌ای که صاحب آن نذر کرده و حاجت روا شده اند، قرار داشته باشد، که در این صورت دسته‌های عزادار به آن خانه رفته و پس از انجام عزاداری، طشت‌ها را برداشته و به طرف مکان برگزاری مراسم به راه می‌افتند.
این مداح اهل بیت می گوید: در سال های گذشته چند روز مانده به محرم کودکان در کوچه ها می دویدند و فریاد «یاحسین» سر می دادند و خبر از آمدن ماه محرم می دادند، اما به مرور زمان این اقدامات مورد تمسخر مخالفان اسلام واقع شد و به فراموشی سپرده شد.
بر اساس متن کامل و قدیمی دعای طشت‌گذاری که به صورت تلفیقی با استفاده از سه زبان فارسی، ترکی و عربی نوشته شده، می‌توان حدس زد آیین طشت‌گذاری ریشه در عصر صفویه (که امرای آن ترک زبان و شیعه بودند) داشته باشد.
رئیس شورای هیئت‌های مذهبی زنجان: مراسم طشت گذاری بدعت و یا کفر محسوب نمی‌شود
حجت الاسلام مهرانفر، رئیس شورای هیئت های مذهبی استان زنجان با تاکید بر استفاده از مضامین شرعی در عزاداری ها می گوید: دشمنان به دنبال نقاط ضعف شیعیان هستند و در همین راستا عزاداری های ما را رصد می کنند، لذا باید از شعا‌رهایی با مضامین شرعی در دسته های عزاداری استفاده کرد.
مهرانفر همچنین با بیان اینکه عزاداری‌ها و اعلان عزاها باید بیشتر به سمت قرآن و عترت پیش بروند، گفت: باید تأکید شود که مراسم طشت گذاری بدعت و یا کفر محسوب نمی شود و در همه مراسمات طشت گذاری روحانی مدرس حضور دارد تا پس از سخنرانی علمی و مذهبی آیین را آغاز کنند.
منابع:
کتاب «فرهنگ عاشورا» جواد محدثی
کتاب «مقتل الحسین از مدینه تا مدینه» مرحوم آیت الله سید محمد جواد‌ذهنی تهران
تعداد نظرات: ۲
ارسال نظرات
با آرزوي قبولي طاعات