نظر دکتر توفیقی در خصوص اسلامی شدن دانشگاه‌ها چیست؟

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گروهک‏های مختلف دانشگاه‏ها و مدارس کشور را عرصه تاخت و تاز خود ساخته و روند تحصیل و تدریس را مختل کرده بودند که به فرمان امام خمینی(ره)، اولین ترکیب شورای انقلاب فرهنگی تحت عنوان ستاد انقلاب فرهنگی شکل گرفت و با تشکیل این ستاد، علی رغم کارشکنی‏های برخی اشخاص و گروه‏های سیاسی، حضرت امام در سال 1360 از ستاد خواستند که در روند بازگشایی دانشگاه‏ها تسریع کنند.

با بازگشایی دانشگاه‏ها، ضرورت توسعه و تعمیق کار این ستاد ایجاب کرد که طی فرمان امام خمینی(ره) در نوزدهم آذر 1363شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تزکیه محیط های علمی و فرهنگی از افکار مادی، تحول دانشگاه‏ها و مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ صحیح اسلامی، حفظ و احیای و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی و نیز تدوین اصول سیاست فرهنگی نظام جمهوی اسلامی و تعیین اهداف و جهت‏گیری برنامه‏های فرهنگی، آموزشی و علمی، تعیین مراجع برای طرح و تدوین برنامه‏های فرهنگی و علمی، تدوین ضوابط برای گزینش استادان و معلمان دانشگاه‏ها و نظارت بر امور کتاب‏های درسی و... تشکیل شود.

مهمترین وظیفه ای که ذیل شورای انقلاب فرهنگی تعریف شده است، ایجاد تحول در نظام آموزشی و اسلامی شدن دانشگاه ها است و به همین دلیل با دانشجویان فعال در عرصه فرهنگی گفت و گویی در خصوص عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی در این حوزه داشتیم که به شرح ذیل است:

علی فروغی: اعضای شورای انقلاب فرهنگی اساساً دغدغه انقلابی ندارند/فعالیت شورای انقلاب فرهنگی تاکنون به صورت نمایشی بوده است

فروغی در خصوص عملکرد شورای فرهنگی در حوزه‌های مختلف گفت: امام تاکید می‌کنند که اسلامی شدن دانشگاه‌ها لزوماً به معنای اضافه شدن برخی دروس نیست، بلکه باید دانشگاه اسلامی شود و اولین ویژگی اسلامی شدن این است که به جای اینکه بر آموزش مبتنی باشد، باید مبتنی بر تربیت شود.

وی اضافه کرد: بر اساس فرمایشات امام باید دانشگاه اسلامی مبتنی بر تربیت باشد، اما آقایونی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی عضویت دارند تا کنون این را نفهمیده و متوجه نشده‌اند که دانشگاه اسلامی باید مبتنی بر تربیت باشد؛ کما اینکه در قرآن سه مرحله اولویت تربیت در تعلیم، ذکر شده است.

این فعال دانشجویی ادامه داد: جای دیگر امام می‌گویند: «دانشی که مبتنی بر تربیت نباشد نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است مضر هم باشد» که این دلیل اصلی آن است که دانشگاه‌ها تاکنون اسلامی نشده است.

فروغی با اشاره به اینکه پرداختن به برخی ظواهر مهم است، گفت: مسئله اختلاط در دانشگاه‌ها باید حل شود و شخص رئیس جمهور و دولت نیز باید پاسخگو باشند که چرا ممانعت کردند از اقدام خوب برخی از دانشگاه‌ها که می‌خواستند به سبک منطقی و علمی این اختلاط را از بین ببرند.

وی افزود: یکی از نکات مهمی که در شورا شاهد آن بودیم، این بود که آمدند برخی دروس را به دانشگاه‌ها اضافه کردند، اما هرگز در ایجاد یک محیط اسلامی در دانشگاه‌ها تلاشی صورت ندادند.

این فعال دانشجویی یادآور شد: مسئولان باید این را بدانند که در دانشگاه ها باید محیط دینی و اسلامی ایجاد کنند، در غیراین صورت اگر مسئله اختلاف در دانشگاه حل شود تجربه نشان داده که وقتی دانشجو از این دانشگاه خارج می‌شود، همچنان همان خروجی زمان اختلاط را دارد، شاید با مشکلاتی کمتر از آن زمان.

فروغی ادامه داد: یکی از مشکلاتی که نیاز است شورای عالی انقلاب فرهنگی در جهت اسلامی شدن دانشگاه‌ها توجه بیشتری به آن داشته باشد، این است که باید یک انقلاب حقیقی، فرهنگی و انقلاب اندیشه‌ای در متون درسی دانشگاه‌ها ایجاد شود.

وی یادآور شد: درست کردن دروس دانشگاه فقط مختص دروس انسانی نیست، بلکه باید انقلاب فرهنگی در تمام دروس دانشگاه‌ها ایجاد شود.

این فعال دانشجویی اضافه کرد: اگر انقلاب فرهنگی اتفاق افتاده بود، قطعاً باید شورای عالی انقلاب فرهنگی جمع می‌شد، اما اینکه تاکنون این شورا باقی مانده علت آن این است که آقایان نتوانسته انقلاب فرهنگی انجام دهد و حرف ما هم این است که این شورا همه کاری انجام داده، به جز عملکرد انقلابی و فرهنگی، که به نظر می‌رسد دغدغه انقلابی اساساً در این آقایون دیده نمی‌شود.

فروغی افزود: نحوه مدیریتی و سبک پیشبرد اهداف کاملاً نشان می‌دهد که اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی هدف انقلابی ندارند و مهمترین مسائل کشور روی زمین مانده و تصمیمی برای آن گرفته نمی‌شود و یا اگر اجرایی شود، نظارتی بر آن نمی‌شود.

وی یادآور شد: با توجه به اینکه مصوبات شورا حکم قانون دارد، ولی تاکنون این مصوبات اجرا نشده و مطالبه جدی ما این است که در بحث انقلاب فرهنگی هنوز فرمایشات امام روی زمین مانده و اعضای این شورا نتوانستند عملکرد مثبتی در راستای فرمایشات ایشان داشته باشند.

این فعال دانشجویی با اشاره به مطالبات جدی قشر دانشجو گفت: شورا که نمی‌تواند انقلاب فرهنگی انجام دهد باید تعطیل شود و وظایف خود را به نهادهای دیگر واگذار کند؛ چرا که امام وقتی این نهاد را تشکیل دادند با هدف انقلاب فرهنگی بوده، اما اعضای آن دغدغه انقلاب فرهنگی ندارند.

فروغی در ادامه دلیل اصلی اینکه تاکنون مسئله اسلامی شدن دانشگاه‌ها و همچنین اوضاع فرهنگی کشور توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی عملکرد مناسبی نداشته را این مسئله عنوان کرد که آقایونی که عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی 1000 دغدغه و شغل دارند و طبیعتاً نمی‌توانند به مسائل دیگر برسند و بپردازند.

وی تاکید کرد: اعضای این شورا باید یا مثل شهید چمران انتخاب کنند؛ یعنی یا خط مقدم جبهه را داشته باشند و یا وزارت دفاع را؛ چرا که چند شغل با یکدیگر جمع نمی‌شود، مگر اینکه بخواهند کار نمایشی انجام دهند.

علیرضا بلیغ: شورا هنوز نتوانسته شاخصی برای ارزیابی فرهنگی تدوین کند/شورای اسلامی شدن دانشگاه ها فرصت انجام کار را ندارد!

این فعال دانشجویی در خصوص عملکرد شورای انقلاب فرهنگی گفت: عامل اصلی که شورای انقلاب فرهنگی تاکنون نتوانسته عملکرد مناسبی داشته باشد، مشغله زیاد اعضای شوراست که هر کدام چند مسئولیت دارند و فرصت ندارند به موضوعات شورا بپردازند و دوم اینکه ضمانت اجرایی به فرض تصمیم درست در مصوبات شورا نیست.

وی افزود: درست است که شورا عنوان می کند که بازرسی از اجرای مصوباتش دارد، اما عملاً به نظر می‌رسد که همچین اتفاقی نیافتاده و خیلی از مصوبات شورا معطل مانده و شورا نیز نهادها را ملزم به اجرای آن نکرده است.

بلیغ ادامه داد: مشکل دیگر نحوه ساختار ارتباط شورا با نهادهای زیرمجموعه است و اینکه با یک ابلاغ هر تصمیمی عملیاتی شود؛ یک مقدار ساده انگارانه است و اگر کاری در حوزه فرهنگی صورت گرفته نه به واسطه دستور یا ابلاغ، بلکه به واسطه نوع ارتباط بین اعضا و متولیان انجام کار است که با شرایط اضطراری آنها را وادار کرده است که برخی مصوبات را اجرایی کنند.

این فعال دانشجویی اضافه کرد: یکی از مشکلاتی که ما نتوانستیم انقلاب فرهنگی در جامعه ایجاد کنیم، این است که حوزه فرهنگی شاخص درست سنجش ندارد و در تمام حوزه‌ها یک شاخصی برای سنجش است، اما در حوزه فرهنگی ما نمی‌دانیم اگر بحران فرهنگی اتفاق بیفتد و یا معضل فرهنگی ایجاد شود، دقیقاً چه نهادی باید آن را بررسی کند.

وی یادآور شد: طراحی شاخص در حوزه فرهنگی از مهمترین کارهایی است که باید در این زمینه انجام شود، البته هر چند شورا هم کارهایی انجام داده، اما به نظر می‌رسد کار جدی در این زمینه صورت نگرفته و هدف‌گذاری مشخصی برای تعیین شاخص‌ها در حوزه فرهنگی وجود ندارد.

بلیغ یادآور شد: شاید طراحی شاخص در حوزه فرهنگی کار مشکلی باشد،اما به نظر می‌رسد مشکل اصلی تعیین شاخص‌ها با معیار دینی است که باید در حوزه فرهنگ انجام شود.

وی ادامه داد: در بحث توسعه انسانی دیده می‌شود که شاخص‌هایی که خاص فرهنگ دینی و جامعه اسلامی است، لحاظ نمی‌شود؛ مثلاً در شاخص سنجش میزان مطالعه مردم مطالعه قرآن و کتاب دینی حساب نمی‌شد و وقتی که بعداً در میزان سنجش مطالعه این شاخص وارد شد میزان مطالعه مردم در کشور افزایش یافت.

این فعال دانشجویی خاطرنشان کرد: اگر می خواهیم شاخص‌ها را طراحی کنیم، باید میزان فهم درستی از تغییرات فرهنگی داشته باشیم.

بلیغ ادامه داد: شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها که زیر مجموعه انقلاب فرهنگی است مشکلات خاص خود را دارد، با این اوصاف که اگر در شورای اسلامی شدن اعضای آن تخصص داشته باشند فرصت کار ندارند و اگر کسی بنشیند و مسئولیت‌های مثلاً دکتر حدادعادل را بشمارد می‌بیند که اگر ماهی یک‌بار او بتوانند در این جلسات ببینند، خیلی هنر کرده اند.

وی افزود: مشکل ما این است که یا واقعاً آدم در حد این آقایون نداریم که در این صورت مجبور نیستیم شورا طراحی کنیم و اگر هم آدم داریم که چرا همه این افراد در 10 شورا و نهاد و سایر جاها عضو هستند.

بلیغ یادآور شد: حرف ما این نیست که چرا تخصص ندارند، حرف ما این است که اگر این افراد تخصصی هم در اسلامی شدن دانشگاه‌ها داشته باشند، فرصتی ندارند که در این خصوص اقدامی انجام داده و به دانشگاه‌ها ارائه دهند و همین فرصت نداشتن تمرکز افراد را در این حوزه می گیرد و نتیجه این می‌شود که مسئولیت را ذیل افراد خودشان واگذار می‌کنند که متاسفانه تاکنون نتیجه‌ای نگرفته‌اند.

این فعال دانشجویی خاطرنشان کرد: اگر قرار بود شورا تحول علوم انسانی اسم بگیرد، باید منتظر یک تحول باشیم که تاکنون هیچ‌گونه اتفاقی نیفتاده است.

محمد علی زاده: کسانی که اعتقادی به اسلامی شدن ندارند، نمی توانند فضای دانشگاه را اسلامی کنند/نظر دکتر توفیقی در خصوص اسلامی شدن دانشگاه ها چیست؟

حاجیه محمد علی‌ زاده از فعالان دانشجویی در خصوص عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها و تحول علوم انسانی گفت: آنچه که بعنوان شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها از آن صحبت می‌شود تمرکزش بیشتر بر روی تحول علوم انسانی است و به صورت نرم افزاری فعالیت خود را شروع کرده و می‌خواهد تاثیر خود را از طریق آموزش عالی بگذارد.

وی افزود: در حوزه اسلامی شدن دانشگاه‌ها در شورای عالی انقلاب فرهنگی نمی‌توان گفت که حرکت مثبتی نداشتیم، بلکه شوراهای مختلفی ذیل این شوار مانند شورای اسلامی شدن دانشگاه ، شورای تحول آموزش، شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و ... شکل گرفته است و اینها نقاط مثبتی است که در کارنامه شورا وجود دارد.

این فعال دانشجویی ادامه داد: شورا نگاهش به دانشگاه این است که به عنوان یک گلوگاه تحول در جامعه به آن نگاه می‌کند و این اهمیتی است که آموزش عالی در کشور دارد.

محمد علی زاده با اشاره به فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه اسلامی شدن گفت: در حوزه اسلامی شدن دانشگاه‌ها چند کار متفاوت صورت گرفته و دانشگاه‌ها آنها را پیش روی خود دارند که از جمله تحول علوم انسانی است.

وی اضافه کرد: در عرصه فرهنگی که یک بحث آن موضوع حجاب است که تاکنون هنوز اقدامی صورت نگرفته است.

این فعال دانشجویی ادامه داد: ما در حوزه تولید علم دینی تاکنون اقدامی انجام نداده‌ایم، بلکه باید احساس نیاز آن را در جامعه ایجاد کنیم که بتوانیم در علوم دیگر پیشرفت داشته باشیم.

محمد علی زاده با اشاره به استعفای رحیم‌پور ازغدی از شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1389 گفت: دلیل استعفای رحیم‌پور ازغدی از شورا به دلیل بی‌انسجامی از عملکردهای شورا بوده است؛ با اینکه آقا در تمام دیدارها با اعضای شورا گفتند که مصوبات شورا لازم الاجرا است، اما نداشتن ضمانت اجرایی یکی از  مشکل  مصوبات شورا است و اینکه قابلیت اجرایی شدن ندارد.

وی یادآور شد: یکی از مشکلات جدی‌ اعضای شوراهای اقماری شورای  عالی انقلاب فرهنگی است که به نظر می رسد در خصوص انتخاب این افراد اما و اگرهای بسیاری می تواند وجود داشته باشد که برخی از مصادیق آن  عضویت فردی همچون دکتر توفیقی وزیر علوم  دولت اصلاحات در شورای تحول آموزش است.

این فعال دانشجویی در خصوص اسلامی شدن ظواهر دانشگاه نیز گفت: دکتر توقیفی، وزیر علوم دولت خاتمی که اکنون نیز عضو شورای تحول آموزش عالی است در اظهارنظری در خصوص اسلامی شدن دانشگاه‌ها گفته بود که من لزومی نمی‌بینیم چیزی به نام اسلامی شدن در دانشگاه‌ها اتفاق بیافتد؛ بنابراین چگونه می‌خواهیم با این گونه افراد انقلاب فرهنگی در جامعه ایجاد کنیم، در صورتی که شورای انقلاب فرهنگی اصلی‌ترین کار خود را در محیط دانشگاه تعریف کرده است.